VTV Đặc biệt “Hạt giống hạnh phúc”: Dấu ấn tình hữu nghị bền chặt Việt Nam - Cuba (20h10, VTV1)

Hạt giống hạnh phúc là bộ phim tài liệu không lời bình, do Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP Hồ Chí Minh (VTV9) thực hiện, được phát trong chương trình VTV Đặc biệt tháng 9/2025. Lấy cảm hứng từ chuyến thăm chính thức Cuba của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm năm 2024, bộ phim vượt lên khuôn khổ một sự kiện ngoại giao để thể hiện tình cảm gắn bó thân thiết của hai quốc gia, hai dân tộc cùng chung lý tưởng cao đẹp. Một biểu tượng của tình bạn, của ký ức và của một Việt Nam độc lập đang tự tin trao lại giá trị lớn nhất của mình: khả năng kiến tạo hạnh phúc.

Giống lúa CT16, do các nhà khoa học tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam nghiên cứu và chọn tạo, được mang đến vùng đất Pinar del Río, khu vực từng gặp nhiều khó khăn về nông nghiệp tại Cuba, để thử nghiệm, chuyển giao kỹ thuật canh tác. Không dừng ở giá trị khoa học, giống lúa này mang theo kỳ vọng giúp người dân Cuba cải thiện năng suất lúa gạo, tiến tới tự chủ lương thực.

Thông qua hành trình từ phòng thí nghiệm đến cánh đồng, bộ phim ghi lại những hình ảnh chân thực về sự đồng hành của các chuyên gia nông nghiệp Việt Nam tại Cuba, sự hoài nghi ban đầu của người dân địa phương, và cuối cùng là mùa thu hoạch vượt mong đợi. Giống lúa CT16 đã giúp nhiều hộ nông dân Cuba lần đầu tiên thu được vụ mùa ổn định, mở ra cơ hội mới cho một Cuba hiện vẫn phải nhập khẩu hơn 50% lượng gạo tiêu dùng.

Phim Hạt giống hạnh phúc không có lời dẫn, không sử dụng lối kể chuyện thông thường, mà chọn cách quan sát điện ảnh, để hình ảnh và cảm xúc của nhân vật tự dẫn dắt khán giả. Máy quay đồng hành cùng những người nông dân Cuba, kỹ sư Phạm Ngọc Tú và những gia đình Cuba thưởng thức cơm trắng từ cây lúa Việt Nam. Những hình ảnh đó tạo nên những lát cắt nhỏ nhưng sâu sắc.

Đất nước Cuba với dân số hơn 11 triệu người, có nhu cầu tiêu thụ khoảng 700.000 tấn gạo mỗi năm. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2009-2022, diện tích trồng lúa của Cuba chỉ đạt trung bình khoảng 135.000 ha mỗi năm, với sản lượng khoảng 290.000 tấn gạo, đáp ứng chưa đến 50% nhu cầu trong nước.

Giống lúa CT16 đã được trồng thử nghiệm ở ba mô hình. Nhưng điều quan trọng không chỉ là năng suất 10 tấn/ha trên 1.000 ha mô hình chuyển giao, hay khả năng chịu hạn, chống sâu bệnh, mà trên hết là niềm tin. Niềm tin rằng, dân tộc từng có nhiều mất mát, hy sinh để giành độc lập giờ đây có thể giúp một dân tộc khác gieo hạt và tự mình gặt hái.

Tuy nhiên, để hạt giống có thể vươn mầm trên đất Cuba, đó là một hành trình nhiều khó khăn nhưng đầy tâm huyết của cán bộ nông nghiệp Việt Nam. Kỹ sư Phạm Ngọc Tú là trưởng nhóm các chuyên gia nông nghiệp Việt Nam được cử sang Cuba. Anh nói tiếng Tây Ban Nha còn chưa tròn, nhưng hiểu được ánh mắt lo lắng của người nông dân. Thời gian đầu, những cánh đồng nơi các chuyên gia Việt Nam triển khai mô hình chuyển giao chỉ là khu đất trống. Ruộng khô, bùn đóng thành tảng. Những nông dân như ông Lázaro đứng khoanh tay, đôi chân lấm bùn, ánh mắt nghi ngại nhìn anh kỹ sư Việt đang cắm thiết bị đo pH xuống đất. Họ không tin cây lúa của Việt Nam sẽ có một ngày vàng rợp cả nơi này, sau nhiều mùa họ nếm trải thất bại. Ruộng là đất trống, khô, mặn. Người dân nghi ngại… Nhóm kỹ sư Việt Nam dựng lán ngay cạnh đồng, ăn ở tại chỗ và ghi chép liên tục. Họ tổ chức tập huấn, truyền đạt kỹ thuật, kiên nhẫn từng bước cùng người dân Cuba hồi sinh những thửa đất bạc màu.

Khi mầm xanh bắt đầu mọc lên, rồi lớn dần và trĩu hạt, sự hoài nghi dần nhường chỗ cho sự xúc động. Mùa gặt đầu tiên, năng suất vượt mong đợi. Người dân Cuba ôm bó lúa vào lòng với niềm tin mới.