Phường Sa Pa chọn chuyển đổi số làm đột phá: Hướng tới đô thị thông minh, chính quyền số

Phường Sa Pa xác định chuyển đổi số là đột phá chiến lược. Ảnh: Nguyễn Quân

Từ tầm nhìn chính trị đến cam kết trách nhiệm

Đại hội Đảng bộ phường Sa Pa lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 – 2030) đã gửi đi một thông điệp khác biệt: không chọn lối mòn hạ tầng hay nông nghiệp, mà đặt niềm tin vào chuyển đổi số như đột phá chiến lược. Trong bối cảnh cả nước đang triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, quyết định này mang tính táo bạo nhưng không nằm ngoài quỹ đạo chung.

Bí thư Đảng ủy phường Phan Đăng Toàn nhấn mạnh: chuyển đổi số không chỉ là công cụ, mà là động lực để đưa Sa Pa thành đô thị xanh, bền vững, thông minh. Đảng bộ định hướng phát triển hạ tầng số, cải thiện dịch vụ hành chính công, phấn đấu xây dựng Trung tâm hành chính công kiểu mẫu, đồng thời đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào du lịch và giao thông. Đây không chỉ là giải pháp quản trị mà còn là cách khẳng định vị thế Sa Pa như trung tâm du lịch của Tây Bắc.

Điều quan trọng, lựa chọn này bám sát tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết 57 đặt mục tiêu đến năm 2045, kinh tế số chiếm tối thiểu 50% GDP, Việt Nam nằm trong nhóm 30 quốc gia dẫn đầu thế giới về đổi mới sáng tạo. Văn kiện này nhấn mạnh phải phát triển đồng bộ hạ tầng, dữ liệu, nhân lực; lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm; thể chế hóa đi trước một bước; triển khai quyết liệt, lâu dài. Sa Pa, ở cấp cơ sở, đang cụ thể hóa những nguyên tắc ấy bằng các chỉ tiêu rõ ràng và bằng quyết tâm chính trị của Đảng bộ.

Trong cuộc trò chuyện với đại diện Đảng ủy phường Sa Pa, tôi đặc biệt ấn tượng với khái niệm: "bản sắc số". Bí thư Phan Đăng Toàn lí giải, lo ngại công nghệ có thể làm Sa Pa trở nên "cứng nhắc", nên bản sắc số chính là sự kết hợp giữa công nghệ và văn hóa. "Sa Pa sẽ số hóa di tích, danh thắng, văn hóa dân tộc, để quảng bá nhưng không đánh mất sự thân thiện, gần gũi. Các mô hình "Đại sứ số", "Người Bản số" sẽ biến đồng bào dân tộc thiểu số thành chủ thể sáng tạo, thay vì chỉ là người thụ hưởng. Đây là cách bảo đảm công nghệ phục vụ con người và làm nổi bật bản sắc, chứ không thay thế bản sắc." – Ông Toàn cho hay.

Cam kết trách nhiệm chính trị cũng được đặt ra ở mức cao nhất. Bí thư Toàn nhấn mạnh thực hiện đúng tinh thần "7 dám" mà cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đề ra: dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu khó khăn, dám hành động vì lợi ích chung. Đây là thông điệp về sự quyết liệt của người đứng đầu, đồng thời cũng là cam kết trước nhân dân về việc biến nghị quyết của Đảng thành hiện thực trong từng lĩnh vực đời sống.

Chính quyền số và bài toán bền vững ở cơ sở

Nếu Nghị quyết là kim chỉ nam thì UBND phường Sa Pa là nơi biến ý chí ấy thành hành động cụ thể. Thông tin tới Thời báo VTV, Chủ tịch UBND phường Tô Ngọc Liễn cho biết: "Chúng tôi đã triển khai Trung tâm hành chính công, đặt mục tiêu số hóa tối thiểu 65% hồ sơ, phấn đấu 83% người dân và doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Các ứng dụng di động cho phép nộp hồ sơ, tra cứu thủ tục từ xa, trung tâm giám sát điều hành (IOC) sẽ giám sát dữ liệu theo thời gian thực, bảo đảm minh bạch trong từng khâu."

Trong lĩnh vực kinh tế – xã hội, Sa Pa hướng đến hệ sinh thái du lịch thông minh: ứng dụng tích hợp tra cứu, đặt dịch vụ, bản đồ số, số hóa di tích, danh thắng. Camera AI giám sát giao thông, môi trường, trật tự trên 100% tuyến phố chính, kết hợp thu phí không dừng tại bến xe. Đây là những bước đi cụ thể để biến khẩu hiệu "đô thị thông minh" thành mô hình quản lý thực sự.

"Hạ tầng viễn thông còn thiếu, cán bộ công chức chưa đồng đều về kỹ năng công nghệ, thói quen giấy tờ thủ công vẫn phổ biến. Để khắc phục, phường xây dựng lộ trình: đào tạo cán bộ, hợp tác với doanh nghiệp viễn thông, chuyển dần từ thủ công sang điện tử, bắt đầu từ những thủ tục đơn giản. Đây là cách tiếp cận kiên quyết nhưng không nóng vội, bảo đảm khả thi." – Ông Liễn cho biết.

Trong buổi làm việc với lãnh đạo phường Sa Pa, chúng tôi đặt ra nguy cơ "nghịch lý phát triển": nếu công nghệ hiện đại mà đời sống bản địa vẫn nghèo khó, thì phát triển sẽ thiếu bền vững. Theo đại diện phường Sa Pa, đó là một thực tế và là bài toán cần giải quyết hài hòa, hiệu quả. "Chúng tôi nghĩ rằng, chuyển đổi số ở Sa Pa phải gắn liền với an sinh xã hội và những mục tiêu cụ thể. Đó là giảm nghèo bền vững, hỗ trợ tín dụng chính sách, đào tạo nghề để đạt 48% lao động có chứng chỉ, nâng tỷ lệ hộ dân được dùng nước sạch lên 80%, chiếu sáng 95% tuyến phố, bảo hiểm y tế 98%, chỉ số hạnh phúc người dân đạt trên 75%. Công nghệ số không chỉ hiện diện ở các ứng dụng du lịch hay dịch vụ công, mà còn trực tiếp hỗ trợ đời sống cộng đồng, giúp đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận cơ hội mới."

Theo đại diện phường Sa Pa, địa phương không đặt chuyển đổi số trong khoảng trống, mà gắn nó với mục tiêu nâng cao chất lượng sống. Sự bền vững được đo bằng việc công nghệ phải đi cùng công bằng xã hội, và sự hiện đại không làm ai bị bỏ lại phía sau.

Đại hội Đảng bộ phường Sa Pa nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã đưa ra một lựa chọn táo bạo khi lấy chuyển đổi số làm đột phá chiến lược. Đây là bước đi mạnh dạn nhưng hoàn toàn hợp quy luật. Bởi chuyển đổi số không chỉ là xu thế toàn cầu, mà đã trở thành mệnh lệnh chính trị từ Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Nghị quyết này đã được Chính phủ cụ thể hóa bằng Nghị quyết 03/NQ-CP ngày 09/01/2025 – Chương trình hành động thực hiện NQ 57, và Quốc hội tiếp sức bằng Nghị quyết 193/2025/QH15 ngày 19/02/2025 về cơ chế, chính sách đặc biệt cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Trong chuỗi chính sách đó, Sa Pa đang là một trong những điểm sáng thử nghiệm ở cấp cơ sở. Ở đây, Đảng lãnh đạo bằng tầm nhìn chính trị, chính quyền vận hành bằng chỉ tiêu cụ thể, và người dân – doanh nghiệp được đặt ở trung tâm. Thành công sẽ phụ thuộc vào việc cả ba trụ cột này có gắn kết và phát huy đồng bộ hay không.

Con đường chắc chắn không dễ dàng. Nhưng thông điệp mà Sa Pa gửi đi rất rõ: không đi theo lối mòn, dám chọn khác biệt để bứt phá. Và nếu thành công, Sa Pa hoàn toàn có thể trở thành một hình mẫu tham khảo trong việc cụ thể hóa Nghị quyết 57 ở cấp cơ sở – nơi chính quyền gần dân nhất.