Lang thang phố cổ gom hương vị mùa thu

Thời tiết độ này dễ chịu lắm, nó cho con người cảm giác mới lạ sau một mùa hè bức bối ở miền Bắc. Mạn Nhà Thờ lớn tầm này đông đúc, có lẽ bởi du khách thập phương đều chọn mùa thu để đến với Thủ đô. Ngồi cạnh Nhà Thờ, ăn cốm, uống trà chanh hoặc cà phê trứng là “chuẩn bài” của người Hà Nội. Chúng tôi cùng nhâm nhi gói cốm tươi và ngắm nhìn thời gian trôi thật chậm. 

Những hạt cốm dẻo thơm phải ăn lâu mới thấy vị ngon dìu dịu và riêng biệt của nó. Như Vũ Bằng đã viết trong cuốn sách Miếng ngon Hà Nội: “Vì thế, ăn miếng cốm cho ra miếng cốm, người ta cũng cần phải tỏ ra một chút gì thanh lịch, cao quý! Phải biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi, và nhất là phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng. Ta vừa nhai nhỏ nhẹ, vừa ngẫm nghĩ đến hương thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa, vị ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch. Ta sẽ thấy rằng, ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng.”

Tôi nghĩ rằng, cốm là món ăn chơi “đưa đẩy” câu chuyện. Vì khi ăn cốm, thưởng thu, chúng tôi nói được nhiều điều. Các du khách bên cạnh cũng vậy. Mỗi tốp người chỉ có một góc nhỏ trên hè quán, ghế nào ghế nấy san sát nhau, nhưng ai cũng có những câu chuyện của riêng mình.

Dạo qua mạn Hàng Điếu, chúng tôi bắt gặp hàng chè. Ngày xưa, có lẽ những thứ quà nước ngọt chỉ riêng Hà Nội mới có, mà không phải là phố nào các hàng quà ấy cũng đi qua. Bây giờ đất nước đã phát triển hơn nhiều, không khó để tìm những hàng chè nhỏ bên đường. Chúng tôi gọi một phần bánh trôi tàu và một cốc chè đỗ đen. Vị ngọt, hơi ấm như lan khắp cơ thể. Tôi thấy mình được chậm lại giữa dòng người hối hả, thưởng được vị rất ngọt của mùa thu chỉ với hai thứ chè rẻ tiền.

Ngồi ở đoạn này, nhìn ra phố Ngô Văn Tố và Đường Thành, chúng tôi thấy rất nhiều lá cờ đỏ sao vàng đang tung bay phấp phới. Khung cảnh ấy khiến tôi nhớ đến những vần thơ của Nguyễn Đình Thi trong tác phẩm Đất nước: “Trời thu thay áo mới/Trong biếc nói cười thiết tha/Trời xanh đây là của chúng ta/Núi rừng đây là của chúng ta…”.

Cũng nằm trên con phố Hàng Điếu, hàng cháo sườn của bà Lợi còng nổi tiếng mấy chục năm qua. Chẳng biết người Hà thành sáng tạo nên món cháo ấy từ khi nào, chỉ biết rằng nó đã có từ rất lâu. Bát cháo sánh mịn, nghi ngút khói, thịt sườn mềm, ăn cùng quẩy giòn, ruốc tơi, bột tiêu và bột ớt thì đúng là mỹ vị nhân gian. Cháo sườn ngon có lẽ không chỉ bởi nguyên liệu, mà còn bởi ta được ngồi bên phố, ngay cạnh nồi cháo nóng, trên những chiếc ghế thấp nhuốm màu thời gian.

Chúng tôi chọn cháo để thưởng thức như một món quà chiều, dễ ăn và không quá no. Nhưng cái thú vị nhất ngoài hương vị là nhịp sống quanh quán. Người bán hàng tay thoăn thoắt, khách thì ríu rít chuyện trò, đôi khi chen lẫn vài tiếng rao quen thuộc của phố cổ.

Lang thang qua mấy con phố, tôi lại bắt gặp hàng bánh gối, bánh tôm và há cảo ở Hàng Bồ. Quán ở sâu bên trong con hẻm nhỏ, chỉ vừa hai người đi bộ hoặc một xe máy đi qua. Quán rất đông, có cả người già, trung niên, người trẻ và trẻ con. Theo gợi ý của những người xung quanh, chúng tôi chọn bánh gối và bánh tôm - hai món ăn vặt của người Hà Nội.

Bánh gối vàng ươm, giòn rụm, cắn một miếng là thấy nhân mộc nhĩ, miến, thịt băm, trứng cút và lạp xưởng hòa quyện vào nhau, đậm đà mà không ngấy. Tôi đã từng ăn bánh gối ở nhiều hàng, nhưng đây là hàng duy nhất có lạp xưởng. Bánh tôm được cắt thành từng miếng vừa ăn, con tôm nằm gọn trong lớp bột chiên phồng, thơm lừng, ăn kèm rau sống và chấm nước mắm chua ngọt. Mấy tầng hương vị giao thoa với nhau, khó lòng mà diễn tả.

Buổi chiều dần khép lại, phố xá lên đèn, tôi và bạn vẫn còn vương vấn cái dư vị ngọt ngào của những thức quà bình dị ấy. Hà Nội mùa thu có một sức hút lạ lùng, không ồn ào, phô trương, mà len lỏi trong từng hương vị, từng khoảnh khắc nhỏ bé. Và tôi hiểu rằng, để nhớ về một Hà Nội rất riêng, đôi khi chỉ cần món quà vặt mùa thu là đủ.

Tháng 9, mùa thu về trên từng góc phố, trong từng gói cốm xanh, bát chè nóng, bát cháo sườn nghi ngút khói hay chiếc bánh gối giòn tan. Mỗi món ăn như một mảnh ghép, góp phần làm nên bức tranh ẩm thực đầy sinh động của Thủ đô. Có lẽ, những món quà vặt nơi phố cổ không đơn thuần để ăn cho no, mà còn là cái cớ để người ta đi chậm lại, để ngắm nhìn và cảm nhận Hà Nội theo cách riêng.