Kiến nghị gỡ khó cho xuất khẩu gạo

Kiến nghị gỡ khó cho xuất khẩu gạo

Hiệp hội Lương thực Việt Nam kiến nghị Bộ Công Thương gửi công hàm đến Bộ Nông nghiệp Philippines đề nghị tháo gỡ khó khăn, đảm bảo cho doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp tục xuất khẩu gạo.

Theo Hiệp hội, việc Philippines sắp ngừng nhập khẩu gạo trong vòng 60 ngày có thể gây khó khăn lớn cho doanh nghiệp Việt Nam. Hiện nay, Philippines chiếm khoảng 40 - 45% kim ngạch xuất khẩu gạo hàng năm của Việt Nam. Việc nước này ngừng nhập khẩu sẽ khiến các hợp đồng đang chờ giao bị đình trệ, gây ra tồn kho lớn và áp lực về thanh khoản. Trên cơ sở đó, Hiệp hội kiến nghị cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp như: áp dụng tín dụng lãi suất thấp, gia hạn thời gian trả nợ và tạo kho dự trữ để chờ thời điểm xuất khẩu trở lại, tránh tình trạng bán tháo. Đồng thời được hướng dẫn rõ ràng về chủng loại gạo trong phạm vi điều chỉnh của lệnh tạm dừng.

Một thương nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh cho biết động thái tạm dừng nhập khẩu gạo của Philippines không phải là tin tốt cho các nhà xuất khẩu, vì đây là thị trường lớn nhất của gạo Việt Nam. Song phản ứng thị trường cho cho thấy, quyết định của Philippines không có tác động lớn đến thị trường lúa gạo Việt Nam.

Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại Phước Thành IV Nguyễn Văn Thành nhận định, quyết định tạm dừng nhập khẩu gạo của Philippines sẽ không gây ảnh hưởng đáng kể đến ngành lúa gạo Việt Nam. Nguyên nhân do, vụ Hè Thu đã thu hoạch và tiêu thụ gần hết, vụ Thu Đông tới chủ yếu là gạo đặc sản phục vụ thị trường nội địa nên áp lực xuất khẩu không nhiều.

Thêm vào đó, chính sách nhập khẩu của Philippines vốn thay đổi thường xuyên và doanh nghiệp Việt đã quen ứng phó. Về bản chất, Philippines vẫn thiếu gạo và phải nhập khẩu số lượng lớn để bảo đảm an ninh lương thực, chỉ tạm hạn chế nhập trong thời gian thu hoạch để bảo vệ nông dân trong nước.

Theo các doanh nghiệp xuất khẩu, để tránh rủi ro nếu hàng đến sau ngày 1/9 sẽ không được thông quan, các hợp đồng đã ký sẽ được ưu tiên giao trước, còn hợp đồng mới khó kịp tiến độ. Mặc dù việc tạm dừng nhập khẩu gạo của Philippines sẽ tác động nhưng cũng không quá tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu gạo của Việt Nam do hơn 70% lượng gạo Hè Thu đã tiêu thụ. Trong khi đó, giai đoạn tháng 9–10 gần như không có thu hoạch, nên áp lực bán ra không lớn.

Mặt khác, chất lượng gạo Việt Nam đang ở mức cao, với khoảng 70% là gạo thơm, giá gạo xuất khẩu mặt hàng này đạt trên 500 USD/tấn, dù Philippines ngưng nhập khẩu gạo trong 2 tháng các doanh nghiệp dự báo gạo thơm vẫn có thể tiếp tục tăng thêm 10–15 USD/tấn.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 7 tháng năm 2025 đạt 5,5 triệu tấn với 2,81 tỷ USD, tăng 3,1% về khối lượng nhưng giảm 15,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Giá gạo xuất khẩu bình quân 7 tháng năm 2025 ước đạt 514 USD/tấn, giảm 18,4% so với cùng kỳ năm 2024.

Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với thị phần chiếm 42,6%. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm trước, giá trị xuất khẩu gạo sang thị trường Philippines giảm 13,5%; trong khi các thị trường khác như: Gana tăng 53,5%, Bờ Biển Ngà tăng 96,6%. Trong nhóm 15 thị trường xuất khẩu lớn nhất, giá trị xuất khẩu gạo tăng mạnh nhất ở thị trường Bangladesh với mức tăng 188,2 lần.

Điều này cho thấy, nhiều doanh nghiệp cũng đang đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường và chủng loại gạo xuất khẩu, nhằm giảm phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống, hạn chế rủi ro từ biến động chính sách.