Gaza rơi vào nạn đói, Liên hợp quốc kêu gọi ngừng bắn

Một bé gái Palestine chờ nhận đồ ăn từ bếp cộng đồng tại Gaza City, ngày 22/8/2025 (Ảnh: AP)

Theo Hệ thống Phân loại Giai đoạn An ninh Lương thực (IPC), khoảng 514.000 người - tương đương gần 1/4 dân số Gaza - đang chịu nạn đói, con số có thể tăng lên 641.000 vào cuối tháng 9. Trong đó, 280.000 người ở khu vực phía Bắc bao gồm Gaza City được xác định đang ở trong tình trạng nạn đói sau gần 2 năm xung đột giữa Israel và lực lượng Hamas. Đây là lần đầu tiên IPC ghi nhận nạn đói bên ngoài châu Phi.

IPC cảnh báo tình trạng thiếu đói nghiêm trọng sẽ lan tới Deir al-Balah và Khan Younis vào cuối tháng tới. Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres gọi đây là “thảm họa do con người gây ra, là sự thất bại của chính nhân loại”, đồng thời kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức, trả tự do cho các con tin và cho phép viện trợ nhân đạo không hạn chế.

Trong khi đó, Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc Volker Turk cảnh báo cái chết do nạn đói có thể cấu thành tội ác chiến tranh. Ông cho rằng việc sử dụng lương thực làm công cụ chiến tranh ở Gaza có thể bị coi là tội ác, dù việc xác định trách nhiệm thuộc về tòa án.

Phía Israel bác bỏ báo cáo của IPC, cho rằng “sai sự thật và thiên lệch”, đồng thời khẳng định không theo đuổi chính sách bỏ đói. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố nước này đã cho phép đưa 2 triệu tấn hàng viện trợ vào Gaza kể từ đầu chiến sự. Cơ quan COGAT của quân đội Israel cho rằng báo cáo đã bỏ qua dữ liệu về viện trợ và chỉ phục vụ “tuyên truyền” của Hamas.

Bản báo cáo lập tức gây dư chấn ngoại giao. Ngoại trưởng Anh David Lammy mô tả đây là “thảm họa nhân đạo gây phẫn nộ” và yêu cầu Israel ngay lập tức cho phép viện trợ không hạn chế. Nhiều nước phương Tây như Anh, Canada, Australia và các quốc gia châu Âu cảnh báo khủng hoảng nhân đạo ở Gaza đã vượt ngoài sức tưởng tượng.

Trong nội bộ Israel, truyền thông nước này đồng loạt đăng tải thông tin về nạn đói, song có quan điểm khác nhau: tờ Haaretz tập trung vào mức độ nghiêm trọng ở Gaza, trong khi Israel Hayom và N12 nhấn mạnh sự phản đối báo cáo của chính phủ.

Khảo sát của Reuters/Ipsos công bố tuần này cho thấy 65% người dân Mỹ muốn Washington hỗ trợ người dân Gaza đang thiếu đói. Điều này được coi là tín hiệu đáng lo ngại với Israel khi phụ thuộc nhiều vào viện trợ và hậu thuẫn ngoại giao từ Mỹ.

Theo IPC, để một khu vực được xác định có nạn đói, ít nhất 20% dân số phải rơi vào tình trạng thiếu lương thực nghiêm trọng, 1/3 trẻ em bị suy dinh dưỡng cấp tính và mỗi ngày có ít nhất 2 người trên 10.000 dân tử vong vì đói hoặc bệnh liên quan. Trước đây, nạn đói chỉ được IPC ghi nhận tại Somalia, Nam Sudan và Sudan.

Cuộc chiến tại Gaza bùng phát từ ngày 7/10/2023 khi Hamas tấn công miền Nam Israel, khiến 1.200 người thiệt mạng và khoảng 250 người bị bắt làm con tin, theo số liệu Israel. Đáp trả, chiến dịch quân sự của Israel đã khiến hơn 62.000 người Palestine thiệt mạng, theo giới chức y tế Gaza.