Gạo Việt mở rộng thị phần nhờ chất lượng

Gạo Việt mở rộng thị phần nhờ chất lượng

Tính đến giữa tháng 8, nước ta đã xuất khẩu gần 5,88 triệu tấn gạo, thu về hơn 3 tỷ USD. Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai trên thế giới. Đặc biêt, giá gạo Việt Nam đã lên mức cao nhất trong 8 tháng với mức 455-460 USD/tấn cho gạo 5% tấm.

Giá gạo tăng cho thấy tập trung sản xuất và xuất khẩu gạo chất lượng cao, tiêu chuẩn xanh là hướng đi phù hợp để doanh nghiệp ứng phó trước biến động thường xuyên trên thị trường, giúp hạt gạo Việt có chỗ đứng trên thị trường quốc tế. 

Mới đây, Thủ tướng đã chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan tranh thủ các cơ hội, triển khai "thần tốc" hơn nữa việc xuất khẩu gạo, nhất là gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, gắn với hệ thống truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu gạo quốc gia, để nâng cao giá trị trong xuất khẩu gạo. Cho tới nay, gạo thơm, gạo chất lượng cao đã mang lại hiệu quả rõ rệt, góp phần giúp ngành lúa gạo Việt Nam từng bước đi lên.

Xu thế xuất khẩu gạo tập trung chất thay vì lượng

Sự chuyển dịch từ "xuất khẩu nhiều" sang "xuất khẩu có giá trị" đang tạo ra lợi thế cạnh tranh khá rõ rệt cho hạt gạo Việt Nam. Đây cũng là xu thế mà nhiều doanh nghiệp đang ráo riết thực hiện. Bởi kinh nghiệm của nhiều doanh nghiệp, ngay cả trong một số thời điểm xuất khẩu gạo cả nước có lúc sụt giảm mạnh về giá và kim ngạch, gạo chất lượng cao, gạo phát thải thấp cùng các sản phẩm chế biến sâu đang tạo lợi thế cạnh tranh mới.

Ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết: "Vấn đề năng suất không phải là quyết định cuối cùng mà vấn đề giá và sản phẩm bền vững. Cho nên việc ưu tiên cho xây dựng các vùng chuyên canh nguyên liệu, đầu tư chiều sâu cho tiêu chuẩn nông nghiệp xanh là những mục tiêu mà ngành nông nghiệp cũng như nhu cầu tiêu dùng của toàn thế giới đang đặt ra. Đây là một việc mà Việt Nam phải làm và phải cố vượt qua. Bởi vì trước ta cần sản lượng để có vị trí, bây giờ chúng ta cần chất lượng để có chất lượng bền vững".

Bà Võ Phương Thủy - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp nhận định: "Rất nhiều sản phẩm sau gạo có giá trị gia tăng từ ngành hàng lúa gạo của mình. Gần đây nhất là các sản phẩm đóng hộp sẵn, đó là các sản phẩm mang lại giá trị gia tăng. Làm lúa không bán lúa mà làm lúa bán những hộp cơm thành phẩm. Đó là chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp".

Ông Phạm Thái Bình - Chủ tịch HĐQT Công ty Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An nhận định: "Hiện nay, chúng tôi đang xuất khẩu thêm các mặt hàng là gắn nhãn carbon thấp vào gạo. Hiện nay, tất cả các gạo an toàn vệ sinh thực phẩm, có trách nhiệm với cộng đồng nhu cầu tiêu dùng của người tiêu dùng trên thế giới rất cần. Đặc biệt, thị trường Nhật Bản không đủ gạo cung cấp trong nội địa. Và họ yêu cầu nhập khẩu gạo của Việt Nam rất nhiều. Chính vì thế, đây là xu hướng ngành hàng lúa gạo Việt Nam đang mở ra đa dạng hóa thị trường và đa dạng hóa các nguồn hàng. Đây là một trong những bước đi tương đối đột phá".

Hoàn thiện đề án một triệu ha lúa chất lượng cao

Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định, về dài hạn, hướng đi bền vững phải là chuyển sang xuất khẩu gạo chất lượng cao, gạo hữu cơ, truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu quốc gia. Nếu không, vị trí số hai hiện tại có thể chỉ là một "đỉnh sóng" ngắn ngủi trong chu kỳ của thị trường. Đẩy nhanh việc thực hiện Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh tại Đồng bằng sông Cửu Long đang là giải pháp được doanh nghiệp, hợp tác xã và các hộ nông dân chú trọng.

Trên diện tích 50 ha, Hợp tác xã Nông nghiệp Gò Gòn đang chuẩn bị bước vào vụ Đông xuân với mô hình lúa công nghệ cao. Toàn bộ công tác chuẩn bị từ giống, đất, phân bón đến kỹ thuật và nhân sự đã được lên kế hoạch chi tiết.

Hơn 40% lượng giống và phân thuốc sẽ được hỗ trợ bởi cơ quan chức năng, hỗ trợ 100% phương pháp gieo sạ hàng biên. Mục tiêu với phương pháp mới này sẽ giảm ít nhất 30% chi phí đầu vào, đồng thời nâng cao năng suất. Ngoài ra, hợp tác xã cũng vận động nông dân tham gia chuỗi liên kết để có thể dán nhãn xanh cho sản phẩm gạo.

Ông Trương Hữu Trí - Giám đốc Hợp tác xã Gò Gòn, xã Vĩnh Thạnh, tỉnh Tây Ninh chia sẻ: "Hợp tác xã chọn nhân sự, nhân viên để chuẩn bị tiếp tục học tập 15 thiết bị đo đếm này để có một trình độ nhất định".

Sạ đường biên và bón vùi phân là phương pháp mà ông Duy cũng như nhiều nông dân hợp tác xã đang áp dụng. Với mô hình mới này, đã giảm được lượng giống, vừa đảm bảo việc không bón phân trong 45 ngày đầu gieo sạ.

Ông Đặng Khánh Duy - Xã Hậu Thạnh, tỉnh Tây Ninh tâm sự: "Đến kỳ hạn là mình xịt. Làm theo Vietgap và mình phun xịt theo đúng chu kỳ, cần thiết mới xịt, không cần thiết không xịt".

Tính đến nay, Tây Ninh đã triển khai 8 mô hình điểm, tương ứng với khoảng 60.000 ha lúa công nghệ cao. Trong giai đoạn tới, tỉnh định hướng chuyển đổi sang mô hình giảm phát thải, đáp ứng yêu cầu mới từ thị trường xuất khẩu.

Bà Đinh Thị Phương Khanh - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh nêu ý kiến: "Hiện nay mình đang có một nguồn kinh phí khá lớn, đó là kinh phí về phần vốn lúa nước, nội dung này phải tập trung hỗ trợ cho bà con nông dân. Thứ hai, hỗ trợ trong việc ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, hỗ trợ trong việc xây dựng vùng lúa năng suất chất lượng cao".

125.000 ha là mục tiêu mà Tây Ninh sẽ mở rộng vùng lúa công nghệ cao từ nay đến năm 2030. Đồng thời, rà soát lại toàn bộ vùng trồng lúa để đưa giống xác nhận và quy trình canh tác bền vững vào sản xuất đại trà, tạo tiền đề cho nền nông nghiệp xanh hiệu quả và hội nhập sâu rộng.