16.600 dấu chân hóa thạch ở Bolivia hé lộ hành vi của khủng long

Dấu chân khủng long hóa thạch tại Carreras Pampa ở Công viên quốc gia Toro Toro, phía Bắc Potosi, ngày 6/12/2025 (Ảnh: AP)

Tại vùng cao nguyên trung tâm Bolivia, những dấu chân 3 ngón từng được cho là của các sinh vật siêu nhiên. Nhưng từ thập niên 1960, giới khoa học xác định đây là dấu vết của các loài khủng long 2 chân sống hơn 60 triệu năm trước tại hệ thống sông, hồ cổ đại của Toro Toro, nay là ngôi làng và công viên quốc gia thuộc dãy Andes.

Một nhóm các nhà cổ sinh vật học, chủ yếu từ Đại học Loma Linda (California), vừa phát hiện và ghi nhận chi tiết 16.600 dấu chân thuộc nhóm khủng long chân thú, gồm cả Tyrannosaurus rex. Nghiên cứu công bố tuần trước trên tạp chí PLOS One, sau 6 năm khảo sát thực địa, khẳng định số lượng dấu chân này là lớn nhất từng được ghi nhận. Đồng tác giả Roberto Biaggi cho biết không có nơi nào trên thế giới có mật độ dấu chân chân thú dày đặc như Toro Toro.

Nghiên cứu cho thấy khủng long tại khu vực không chỉ đi lại mà còn để lại 1.378 vết cào khi cố bơi qua lớp bùn mềm ở đáy hồ. Chúng in móng trước khi mực nước dâng lên, giúp bảo tồn các dấu vết qua hàng triệu năm. Nhà cổ sinh vật học Richard Butler nhận định số lượng và mức độ bảo tồn của dấu chân tại đây là chưa từng có, mở ra góc nhìn về hành vi của khủng long vào cuối kỷ Phấn Trắng, thời điểm khoảng 66 triệu năm trước khi thiên thạch làm tuyệt chủng toàn bộ loài này và 75% sinh vật sống.

Dù tồn tại hàng triệu năm, các dấu chân vẫn chịu ảnh hưởng từ hoạt động của con người, khi nông dân từng đập lúa trên các bề mặt có dấu chân, khai thác đá gần đó gây xáo trộn. Hai năm trước, một dự án đường bộ suýt phá hủy một khu dấu chân lớn. Điều này có thể lý giải vì sao khu vực có nhiều dấu chân nhưng hầu như không có xương hay trứng hóa thạch, trái ngược với Patagonia ở Argentina hay Campanha tại Brazil.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng nguyên nhân còn do điều kiện tự nhiên. Các dấu chân nằm trong cùng một lớp trầm tích cho thấy khủng long có thể chỉ băng qua khu vực theo tuyến đường ven bờ cổ đại kéo dài từ nam Peru đến Tây Bắc Argentina. Dấu vết có kích thước đa dạng, từ các cá thể cao khoảng 10 m đến những con cỡ gà cao 32 cm, cho thấy chúng di chuyển thành đàn.

Việc lý giải vì sao nhiều loài khủng long xuất hiện tại khu vực vẫn còn là câu hỏi mở, nhưng các nhà nghiên cứu tin rằng sẽ còn nhiều dấu chân khác được phát hiện trong quá trình khảo sát tiếp theo.