Xu hướng lồng tiếng Việt cho phim rạp nở rộ

Trong nhiều năm qua, khán giả Việt Nam quen với việc lồng tiếng gắn liền với phim hoạt hình hoặc sitcom truyền hình. Những giọng lồng tiếng cho các nhân vật Ran Mori (phim Conan), Doraemon, Nobita (phim Doreamon) hay Luffy (phim Đảo hải tặc) đã trở thành một phần ký ức tuổi thơ của rất nhiều khán giả. Thế nhưng, chỉ vài năm trở lại đây, thị trường điện ảnh Việt có bước chuyển mạnh mẽ, khi ngày càng nhiều tác phẩm nước ngoài do người đóng được phát hành song song cả hai phiên bản phụ đề và lồng tiếng Việt.

Theo ghi nhận từ các cụm rạp, tỷ lệ khán giả chọn bản lồng tiếng đang ngày một tăng, đặc biệt trong các suất chiếu cuối tuần dành cho gia đình. Việc loại bỏ rào cản ngôn ngữ giúp khán giả nhập tâm hơn, không cần vừa đọc phụ đề vừa theo dõi tình tiết. Phiên bản lồng tiếng cũng giúp họ cảm nhận rõ cảm xúc nhân vật, đặc biệt ở những cảnh cao trào. Với trẻ em hoặc người lớn tuổi, đây rõ ràng là lựa chọn hữu ích. Về mặt kinh doanh, bản lồng tiếng tạo thêm lợi thế cạnh tranh, giúp nhà phát hành mở rộng sang nhóm trung niên vốn ít mặn mà với phim phụ đề. Những thử nghiệm này phản ánh xu hướng mới: lồng tiếng không chỉ giúp khán giả nhỏ tuổi dễ tiếp cận, mà còn mở rộng sang nhiều nhóm đối tượng khác, từ gia đình đến người cao tuổi.

Lồng tiếng không đơn thuần là dịch thoại, mà còn đòi hỏi sáng tạo trong chuyển ngữ, lựa chọn giọng đọc, thậm chí phối nhạc để tạo hiệu ứng cảm xúc. Đây cũng là cách "Việt hóa" văn hóa ngoại nhập, khiến khán giả cảm thấy gần gũi hơn. Từ những câu thoại gắn với đời sống, các từ ngữ đang thịnh hành trong giới trẻ, cho tới nhạc Việt được đưa vào khéo léo – tất cả góp phần tạo nên bản lồng tiếng có dấu ấn riêng, giúp phim chạm gần hơn tới công chúng.

Các bộ phim người đóng thuộc nhiều thể loại, từ tâm lý, hành động đến kinh dị có sự đóng góp của một số diễn viên nổi tiếng bên cạnh các diễn viên lồng tiếng chuyên nghiệp. Điển hình, Bộ năm siêu đẳng cấp gây chú ý với sự tham gia của Thùy Trang, Quốc Anh; Mượn rượu đẩy kèo đánh dấu màn thử sức đầu tiên của Quốc Huy và Sỹ Toàn; Zombie cưng của ba có La Thành góp giọng; còn mới nhất, Em xinh tinh quái giao vai trò lồng tiếng cặp diễn viên chính cho hai diễn viên trẻ Uyển Ân và Ma Ran Đô.

Ngay cả diễn viên chuyên nghiệp khi thử sức cũng phải đối diện áp lực. Diễn viên Quốc Huy chia sẻ: "Nhân vật In-beom của tôi trong Mượn rượu đẩy kèo có chiều sâu tâm lý phức tạp. Việc lồng tiếng đòi hỏi phải truyền tải chính xác từng chi tiết mà Lee Je-hoon thể hiện. Đây thực sự là thử thách lớn với tôi." Tương tự, Quốc Anh thừa nhận khi xem lại bản hoàn chỉnh ở rạp, anh phát hiện còn mắc lỗi phát âm, nhấn nhá chưa trọn vẹn – một kinh nghiệm quý giá để rèn luyện cho những lần sau.

Nhiều diễn viên tiết lộ công việc lồng tiếng giúp họ học hỏi thêm về kỹ năng diễn xuất. Khi phải "diễn" bằng giọng nói, họ buộc phải quan sát kỹ từng biểu cảm, nhịp thở và ánh mắt của nhân vật gốc, từ đó rèn luyện khả năng cảm thụ và biểu đạt tinh tế hơn. Đây cũng chính là lý do khiến một số diễn viên xem lồng tiếng như "lớp học diễn xuất thứ hai" của mình.

Với Em xinh tinh quái, Ma Ran Đô cho biết anh phải trao đổi kỹ cùng đạo diễn lồng tiếng về từng chi tiết nhỏ, và dù không trực tiếp xuất hiện trên màn ảnh, công việc này vẫn đòi hỏi kỹ năng diễn xuất nghiêm túc trong từng nhịp thoại.

Tuy nhiên, để duy trì sức hút, yếu tố chất lượng vẫn là cốt lõi. Thực tế, việc mời nghệ sĩ nổi tiếng tham gia lồng tiếng có thể tạo hiệu ứng truyền thông, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro. Không phải bộ phim nào có bản lồng tiếng cũng thành công. Một số dự án mời diễn viên, người nổi tiếng từng bị chê thoại "không khớp miệng", giọng đọc thiếu cảm xúc hoặc lựa chọn chưa phù hợp. Một số phim Hollywood phát hành tại Việt Nam từng bị chê "thiếu hồn" khi giọng đọc của ca sĩ, MC không thể hiện đúng tinh thần nhân vật. Hay bản lồng tiếng của Doraemon: Nobita và cuộc phiêu lưu vào thế giới trong tranh từng vướng tranh cãi, ảnh hưởng tới quá trình phát hành. Điều đó cho thấy lồng tiếng điện ảnh không hề đơn giản. Các nhà sản xuất luôn cân nhắc kỹ lưỡng khi mời nghệ sĩ nổi tiếng: một mặt có thể thu hút khán giả, nhưng mặt khác, nếu thiếu kỹ năng, chất lượng phim sẽ bị ảnh hưởng.

Diễn viên Uyển Ân

Lồng tiếng là trải nghiệm mới cho công việc diễn xuất

Phóng viên: Cảm xúc của chị như thế nào khi lần đầu tiên lồng tiếng cho phim nước ngoài?

Uyển Ân: Tôi hồi hộp nhưng cũng rất hào hứng. Bởi vì nhân vật của diễn viên YoonA đóng trong phim "Em xinh tinh quái" là hai nhân vật trong một con người. Ban ngày là một người khác, ban đêm thì biến thành ác quỷ.

Trước đây có trường hợp người nổi tiếng gặp lùm xùm vì lồng tiếng không đáp ứng được mong đợi của khán giả. Chị có áp lực về điều này không?

- Tôi chỉ đọc được những phần bình luận trên mạng xã hội là mọi người khuyên nhau không nên xem phim bản lồng tiếng. Vì thế tôi hơi lo, không biết tại sao lại có phản ứng như vậy. Trải nghiệm cá nhân của tôi thì hoàn toàn khác. Trước đây tôi cũng từng xem một bộ phim lồng tiếng ngoài rạp và thấy doanh thu bản phim đó khá ổn. Lúc nhỏ tôi cũng xem được nhiều bộ phim lồng tiếng hay.

Tôi chỉ ngại khán giả đặt câu hỏi vì sao nhà phát hành không chọn những diễn viên lồng tiếng chuyên nghiệp mà mời tôi. Tôi nghĩ mọi người muốn có cá tính của mình cho nhân vật trong bản lồng tiếng. Vì thế mới có sự hiện diện của Uyển Ân với Em xinh tinh quái.

Chị có kỷ niệm nào đáng nhớ khi đảm nhiệm vai trò mới?

- Trong quá trình làm việc, tôi luôn có sự đồng hành của đạo diễn Thủy Hồ. Tôi được hướng dẫn nhiều để rút kinh nghiệm. Phản ứng của khán giả khi phim ra rạp chính là câu trả lời cho hiệu quả công việc của tôi.

Chị YoonA là người tài năng. Trên phim có thể thấy rõ sự khác biệt rõ ràng từ ánh mắt, biểu cảm chị ấy thể hiện cho nhân vật. Trong quá trình lồng tiếng, tôi cũng có thể học hỏi thêm nhiều điều. Từ trước đến nay, tất cả những vai diễn tôi nhận luôn có sự thay đổi, không cố định một kiểu nhân vật. Tôi vẫn đang trên con đường làm mới bản thân mình mỗi ngày để có thể mang đến sự mới mẻ cho khán giả.

Cám ơn chị đã chia sẻ!