Chia sẻ với phóng viên về hoạt động đầu tư – kinh doanh của khối doanh nghiệp ngoại, chuyên gia kinh tế - tài chính quốc tế, TS. Nguyễn Trí Hiếu đánh giá, không phải ngẫu nhiên mà hàng loạt báo cáo từ EuroCham, AmCham đến JCCI đều cho thấy niềm tin của nhà đầu tư vào Việt Nam không suy giảm – mà còn gia tăng. Bởi lẽ, bên cạnh vị trí địa chiến lược thuận lợi và dân số vàng, Việt Nam đang sở hữu một lợi thế mà không phải quốc gia nào cũng có được: đó là sự ổn định chính trị, cam kết cải cách thể chế và tinh thần "trải thảm đỏ" cho nhà đầu tư.
Việt Nam tiếp tục nằm trong tầm ngắm đầu tư của doanh nghiệp châu Âu
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định, Việt Nam tiếp tục được cộng đồng doanh nghiệp châu Âu xem là điểm đến đầu tư hấp dẫn và bền vững. Báo cáo Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) quý II/2025 do Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) công bố ngày 30/6 cho thấy, niềm tin vào môi trường đầu tư Việt Nam vẫn duy trì tích cực, với BCI đạt 61,1 điểm. Dù có giảm nhẹ so với quý trước, chỉ số này tiếp tục khẳng định vị thế của Việt Nam như một trung tâm đầu tư dài hạn của khu vực.
EuroCham đánh giá cao các nỗ lực cải cách của Việt Nam và kêu gọi tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Chủ tịch EuroCham, ông Bruno Jaspaert, nhấn mạnh rằng việc duy trì cam kết cải cách, cải thiện thủ tục và đảm bảo trách nhiệm giải trình sẽ là điều kiện tiên quyết để Việt Nam giữ vững vai trò trung tâm đầu tư chiến lược trong khu vực.
Báo cáo cho thấy, 72% lãnh đạo doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam sẵn sàng giới thiệu Việt Nam như một điểm đến đầu tư hấp dẫn – tỷ lệ gần như không thay đổi trong suốt ba quý gần nhất. Đáng chú ý, hơn 78% tin rằng môi trường kinh doanh sẽ tiếp tục cải thiện trong vòng 5 năm tới, tăng 7 điểm phần trăm so với quý I.
Trong ngắn hạn, 43% doanh nghiệp nhận định triển vọng kinh tế quý III/2025 là tích cực hoặc rất tích cực, trong khi chỉ 11% dự đoán tình hình sẽ xấu đi. Tỷ lệ giữ thái độ trung lập chiếm khoảng 39%, cho thấy một sự thận trọng có cơ sở giữa những bất ổn kinh tế toàn cầu.
Theo chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu, tâm lý lạc quan có kiểm soát này phản ánh rõ nét một chiến lược đầu tư dài hạn từ phía doanh nghiệp châu Âu: họ không bị cuốn theo các biến động ngắn hạn, mà thay vào đó giữ vững cam kết với thị trường Việt Nam dựa trên tiềm năng tăng trưởng và ổn định chính trị - xã hội. Trong bức tranh khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Việt Nam tiếp tục được đánh giá là một trong những thị trường có sức hút bền vững nhất với nhà đầu tư đến từ EU.
Cải cách hiệu quả và linh hoạt sử dụng đòn bẩy tạo lợi thế cạnh tranh
Đáng chú ý, ông Hiếu nhấn mạnh, trong thời đại mà sự linh hoạt và niềm tin là hai yếu tố quyết định dòng vốn, Việt Nam đang làm tốt cả hai. Từ việc đẩy mạnh số hóa thủ tục, cải thiện môi trường kinh doanh, đến việc thực thi hiệu quả các hiệp định thương mại thế hệ mới, tất cả tạo nên một bệ phóng vững vàng.
Có thể thấy, sau 5 năm có hiệu lực, Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) ngày càng phát huy vai trò như một động lực tăng trưởng then chốt cho thương mại song phương. Báo cáo BCI quý II/2025 ghi nhận 98,2% doanh nghiệp biết và đang tận dụng các ưu đãi từ EVFTA. Trong đó, gần 50% nhận thấy các lợi ích về thuế quan và tiếp cận thị trường đã giúp họ cải thiện đáng kể hiệu quả hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Một số doanh nghiệp ghi nhận lợi nhuận tăng thêm tới 8–25% nhờ các ưu đãi thuế và giảm chi phí đầu vào.
Bên cạnh đó, hơn 56% doanh nghiệp cho biết họ thường xuyên nộp giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) hàng tháng để được hưởng ưu đãi EVFTA, nhưng vẫn còn khoảng 12% gặp khó khăn do thời gian xử lý kéo dài trên một tuần. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách trong việc tiếp tục cải cách quy trình cấp C/O theo hướng điện tử hóa, đồng bộ với hệ thống hải quan và thương mại quốc tế. Về vấn đề này, trao đổi với phóng viên, lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) thông tin, từ tháng 5/2025, Bộ này đã chính thức triển khai việc cấp C/O qua nền tảng số và điều này được kỳ vọng sẽ rút ngắn thời gian xử lý, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Hơn thế nữa, không chỉ dừng lại ở ưu đãi thuế, EVFTA còn góp phần tạo khung khổ pháp lý minh bạch hơn, thúc đẩy cải cách hành chính và mở rộng không gian hợp tác giữa Việt Nam và châu Âu. Đây là lý do khiến ngày càng nhiều doanh nghiệp EU chọn Việt Nam làm cứ điểm sản xuất và trung tâm phân phối khu vực, nhất là trong bối cảnh họ đang đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc.
Phần lớn doanh nghiệp EU lựa chọn "thích nghi có chọn lọc" thay vì thu hẹp đầu tư.
Gỡ nút thắt để tăng tốc thu hút đầu tư
Niềm tin vào thị trường Việt Nam không chỉ đến từ các hiệp định thương mại hay cải cách thể chế, mà còn bắt nguồn từ nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định. Trong 5 tháng đầu năm 2025, tổng vốn FDI thực hiện đạt gần 9,5 tỷ USD, tăng 7,9% so với cùng kỳ năm trước. Số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới tăng 6,1%, thu ngân sách nhà nước tăng 24,5%, xuất khẩu hàng hóa tăng 15,5%. Lạm phát cơ bản tiếp tục được kiểm soát tốt, CPI tháng 5 chỉ tăng 0,16%, lạm phát cơ bản ổn định ở mức 3,10%.
Một số doanh nghiệp cho biết vẫn gặp khó khăn trong việc xin cấp thị thực và giấy phép lao động cho chuyên gia nước ngoài. Cùng với đó, các yếu tố bên ngoài như căng thẳng thương mại toàn cầu, biến động chi phí logistics hay chuỗi cung ứng chưa ổn định cũng được doanh nghiệp đề cập như những rủi ro cần được theo dõi sát sao.
Đáng ghi nhận là dù những thách thức này vẫn còn, phần lớn doanh nghiệp EU lựa chọn "thích nghi có chọn lọc" thay vì thu hẹp đầu tư. Có tới 93% doanh nghiệp cho biết chưa chịu tác động tài chính tiêu cực trong quý II/2025; chỉ 15% ghi nhận có ảnh hưởng nhẹ và 5% vẫn duy trì được tăng trưởng lợi nhuận. Điều đó cho thấy bản lĩnh của doanh nghiệp châu Âu và sự tin tưởng vào khả năng ứng phó chính sách của Việt Nam.
Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cho hay, hiện Việt Nam đang thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Từ tháng 6/2025, hàng loạt thủ tục trong lĩnh vực thương mại, đầu tư, hải quan và thuế được tích hợp vào cổng dịch vụ công quốc gia. Việc áp dụng định danh điện tử và chữ ký số giúp tiết kiệm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp, đồng thời tăng tính minh bạch và khả năng giám sát. Đây chính là những cải cách mang tính nền tảng, làm tăng thêm sức hấp dẫn cho môi trường đầu tư tại Việt Nam.
Cũng theo ông Hiếu, để tiếp tục giữ vững vị thế là "miền đất hứa" đối với doanh nghiệp châu Âu, Việt Nam cần có giải pháp đồng bộ và thực chất hơn nữa. Trước tiên, cần đẩy mạnh số hóa trong việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ và kết nối với hệ thống hải quan, nhằm giảm thời gian xử lý và ngăn ngừa rủi ro. Song song, các cơ quan chức năng cần hoàn thiện quy định để thu hút nhân lực chất lượng cao và giữ chân nhà đầu tư chiến lược, Việt Nam cần đơn giản hóa quy trình, rút ngắn thời gian xử lý và xây dựng cơ chế linh hoạt đối với chuyên gia nước ngoài.
Ngoài ra, Việt Nam cần duy trì cam kết cải cách thể chế, đặc biệt trong các lĩnh vực có liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất – kinh doanh như đầu tư, đất đai, hạ tầng logistics và pháp luật về doanh nghiệp. Việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện chất lượng nguồn nhân lực và tăng cường minh bạch sẽ là chìa khóa để biến niềm tin từ nhà đầu tư châu Âu thành dòng vốn thực chất, lâu dài và chất lượng cao.
Dù phía trước vẫn còn những thách thức, nhưng với định hướng cải cách rõ ràng, cùng sự đồng hành chặt chẽ giữa Nhà nước và doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm sản xuất – đầu tư hàng đầu của châu Á trong những năm tới.
"Không phải là "điểm đến tạm thời", Việt Nam đang chứng minh là nơi để doanh nghiệp quốc tế "đặt niềm tin dài hạn" – một nơi mà sự ổn định không đồng nghĩa với trì trệ, và cải cách không chỉ nằm trên giấy. Trong bản đồ đầu tư toàn cầu đang tái định hình, Việt Nam chính là tâm điểm mới cho những chiến lược bền vững", ông Hiếu khẳng định./.
Bình luận (0)