Văn Bàn (Lào Cai): Từ nền nếp hành chính một cửa đến bước chuyển chính quyền số

Người dân đến giao dịch tại Trung tâm Hành chính công xã Văn Bàn (Lào Cai).

Thành tựu rõ nét, nền nếp bước đầu

Chỉ hơn ba tháng kể từ khi thành lập theo Nghị quyết HĐND xã ngày 1/7/2025, Trung tâm Phục vụ Hành chính công xã Văn Bàn đã nhanh chóng đi vào nền nếp. Với 7 cán bộ, công chức được bố trí, trong đó 1 thạc sĩ, 6 cử nhân, đội ngũ được đào tạo chính trị – chuyên môn tương đối đồng đều, Trung tâm đã đảm nhiệm việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) cho người dân trên địa bàn.

"Ban đầu, người dân còn bỡ ngỡ với mô hình mới. Nhưng chỉ sau vài tuần, thói quen đến Trung tâm để nộp hồ sơ, tra cứu thủ tục qua mã QR hay qua máy tra cứu TTHC đã dần hình thành", ông Nguyễn Mạnh Hà, Giám đốc Trung tâm Hành chính công xã Văn Bàn chia sẻ.

Theo ông Hà, cơ sở vật chất được tận dụng từ hệ thống cũ của huyện, kết hợp bổ sung các thiết bị như máy lấy số, màn hình, hệ thống camera… giúp việc giải quyết thủ tục trở nên minh bạch, thuận tiện. Khu vực tiếp dân rộng rãi, thoáng mát cũng góp phần tạo ấn tượng về một nền hành chính gần gũi hơn.

"Từ 1/7 đến 14/9/2025, chúng tôi đã tiếp nhận 1.452 hồ sơ. Trong đó, 1.346 hồ sơ được giải quyết xong, đáng chú ý 1.326 hồ sơ (98,5%) hoàn thành trước hạn. Chỉ 20 hồ sơ bị trễ hẹn (1,49%), nguyên nhân chủ yếu do lỗi đồng bộ hệ thống hoặc sai sót cấu hình".

Điều đáng ghi nhận, 96% hồ sơ được nộp trực tuyến (1.399 hồ sơ), cho thấy sự thay đổi thói quen của người dân, dù còn không ít khó khăn. Một cán bộ tại Trung tâm thẳng thắn: "Đây là bước tiến lớn, vì chỉ vài năm trước, hầu hết bà con chỉ quen đến tận nơi, mang giấy tờ bản cứng. Giờ đây, việc đăng ký đất đai, bảo trợ xã hội qua mạng đã dần được tiếp nhận".

Theo đại diện Trung tâm, đơn vị cũng đã triển khai thu phí, lệ phí trực tuyến, với tổng thu đạt gần 19,6 triệu đồng trong quý III. "Việc sử dụng biên lai điện tử, thanh toán qua cổng dịch vụ công quốc gia góp phần minh bạch hóa hoạt động tài chính – một bước đi quan trọng hướng tới nền hành chính công khai, hiện đại".

Ngoài ra, toàn bộ 360/360 thủ tục hành chính của xã đã được niêm yết, công khai và đồng bộ lên Cổng dịch vụ công quốc gia. Người dân có thể dễ dàng tra cứu bằng cách quét mã QR hoặc sử dụng máy tính tại Trung tâm. Đây là minh chứng cho sự nỗ lực trong công khai, minh bạch, không để người dân rơi vào tình trạng "thiếu thông tin".

Hạn chế đặc thù và nỗ lực vượt khó

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, Trung tâm Hành chính công Văn Bàn cũng bộc lộ những hạn chế mang tính đặc thù của một địa phương vùng núi.

Trước hết là hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ. Nhiều máy tính cấu hình thấp, chưa có máy scan A3, trong khi nhu cầu xử lý hồ sơ đất đai, bản đồ địa chính rất lớn. "Khi cần số hóa hồ sơ khổ lớn, cán bộ phải mượn thiết bị ở nơi khác hoặc làm thủ công, gây chậm tiến độ", một công chức phản ánh.

Hệ thống Cổng dịch vụ công quốc gia cũng chưa ổn định. Một số thủ tục liên thông ba bước (khai sinh, khai tử, nhập hộ khẩu) đồng bộ không đúng trạng thái hồ sơ, dẫn đến chậm trễ ngoài mong muốn. Thực tế, 20 hồ sơ trễ hẹn trong quý III chủ yếu rơi vào nhóm này.

Một khó khăn khác đến từ chính người dân. Nhiều người chưa kích hoạt tài khoản định danh điện tử VNeID mức 2, chưa có tài khoản ngân hàng nên không thể nộp hồ sơ hay thanh toán trực tuyến. Tỷ lệ hồ sơ số hóa còn thấp, chỉ số hài lòng của người dân so với các xã khác trong tỉnh chưa cao.

"Chúng tôi mong muốn mọi người dân đều dùng được dịch vụ công trực tuyến, nhưng phải nhìn nhận thực tế: ở vùng núi, nhiều hộ chưa quen điện thoại thông minh, càng chưa nói đến nộp hồ sơ online. Đây là rào cản lớn nhất", ông Hà thừa nhận.

Bước sang quý IV, Văn Bàn xác định nhiệm vụ trọng tâm là xử lý dứt điểm hồ sơ tồn, đồng thời đẩy mạnh tiếp nhận hồ sơ trực tuyến theo chỉ đạo của Thủ tướng tại Quyết định 240/QĐ-TTg. Cán bộ Trung tâm sẽ phối hợp công an xã và tổ công nghệ số cộng đồng để cài đặt, kích hoạt VNeID mức 2 cho người dân, hướng dẫn sử dụng thanh toán không tiền mặt.

Bên cạnh đó, Trung tâm cũng cam kết tăng cường chất lượng phục vụ: lấy ý kiến qua phiếu điện tử, đường dây nóng; phấn đấu mức độ hài lòng của người dân đạt 100%. Công tác kiểm tra nội bộ, chấn chỉnh thái độ phục vụ, bổ sung biên chế cũng sẽ được chú trọng.

"Để khắc phục khó khăn, chúng tôi cũng đề nghị TTPVHCC tỉnh Lào Cai và VNPT sớm hoàn thiện các lỗi kỹ thuật của Cổng dịch vụ công quốc gia, đặc biệt nhóm hồ sơ liên thông. Đồng thời, mong UBND tỉnh cấp kinh phí đầu tư thiết bị hiện đại, đồng bộ biển hiệu, đồng phục cho cán bộ một cửa theo Nghị định 118/NĐ-CP. Một chính sách hỗ trợ thu nhập cho công chức trực tiếp làm việc tại bộ phận một cửa cũng là kiến nghị thiết thực nhằm khích lệ tinh thần đội ngũ" – Ông Hà cho biết.

Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được triển khai trong một thời gian chưa quá dài, câu chuyện ở Văn Bàn cũng không chỉ là con số 98,5% hồ sơ giải quyết đúng hạn, hay 19,6 triệu đồng phí lệ phí thu trực tuyến. Công bằng mà nói, nó phản ánh nỗ lực đưa chính quyền số đến tận cấp xã, ngay giữa vùng núi còn nhiều khó khăn.

Một người dân xã Văn Bàn nói: "Giờ làm giấy tờ đỡ chạy đi chạy lại. Có việc vẫn phải lên trực tiếp, nhưng ít hơn nhiều so với trước".

Chính từ những thay đổi nhỏ đó, niềm tin vào bộ máy công quyền được củng cố. Và nếu vượt qua được những rào cản công nghệ, hạ tầng, Văn Bàn hoàn toàn có thể trở thành điển hình trong tiến trình xây dựng nền hành chính phục vụ, hướng tới người dân – đúng tinh thần Nghị quyết về chính quyền địa phương hai cấp.