Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan
Sáng 23/11, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày trước Quốc hội Tờ trình dự án Luật Dân số.
Theo Tờ trình của Chính phủ, Pháp lệnh Dân số được ban hành từ năm 2003, từ đó đến nay nhiều vấn đề dân số thực tiễn nảy sinh, các quy định của Pháp lệnh Dân số không còn phù hợp với thực tiễn, không đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành.
Bên cạnh đó, nguồn lực thực hiện công tác dân số chưa đáp ứng yêu cầu, ngân sách đầu tư chưa tương xứng. Tình trạng sinh con muộn, sinh ít hoặc không sinh con cùng với sức ép về kinh tế trong việc sinh, nuôi dạy con cũng là nguyên nhân làm ảnh hưởng tới mức sinh. Do đó đề xuất xây dựng Luật Dân số là hết sức cần thiết.
Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, mục đích ban hành Luật Dân số nhằm tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ để góp phần thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về dân số và khắc phục các hạn chế, tồn tại; đáp ứng yêu cầu công tác dân số phát triển trong tình hình mới.
Dự án Luật Dân số gồm có 8 chương, 28 Điều. So với Pháp lệnh Dân số, dự án Luật đã bổ sung các quy định về các chính sách, biện pháp để duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi, phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi, cung cấp, xử lý thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm phạm, cản trở người cao tuổi thực hiện các quyền hợp pháp để thích ứng với già hóa dân số; thực hiện tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn và sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh để nâng cao chất lượng dân số.
Đáng chú ý, Điều 13 của dự thảo quy định các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế như sau:
- Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai: Phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con;
- Hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc ít người; phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi; phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp;
- Ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở đối với phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết.
Điều 15 quy định các biện pháp nhằm giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh. Theo đó, khuyến khích đưa nội dung không trọng nam hơn nữ, không lựa chọn giới tính khi sinh vào hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư.
Dự thảo luật cũng quy định việc đình chỉ đối với người hành nghề y có hành vi công bố, thông báo, tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng trừ trường hợp xác định giới tính phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính theo quy định của Bộ Y tế. Việc đình chỉ hành nghề thực hiện theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.
Đề xuất phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi được hỗ trợ cao hơn
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, hồ sơ dự thảo Luật cơ bản bảo đảm theo quy định, tuy nhiên, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, bổ sung, cập nhật, bảo đảm tính thống nhất; tiếp tục đánh giá tác động kỹ lưỡng các chính sách, kinh phí bảo đảm thực hiện các chính sách, kinh nghiệm quốc tế để áp dụng phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh
Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị bổ sung 1 điều quy định chính sách của Nhà nước về công tác dân số tại Chương quy định chung; thể hiện khung chính sách tổng thể định hướng cho công tác dân số (như bảo đảm điều kiện sống, nhà ở, giáo dục, chăm sóc sức khỏe) trên cơ sở bám sát Nghị quyết số 21 và Nghị quyết số 72, thể chế hóa quan điểm chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.
Về duy trì mức sinh thay thế (Điều 13), Ủy ban đề nghị nghiên cứu có các biện pháp tổng thể, căn cơ, toàn diện nhằm đạt được mức sinh thay thế bền vững; nghiên cứu quy định theo hướng hỗ trợ tài chính đối với phụ nữ sinh đủ 2 con, trong đó nhóm phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi ở mức hỗ trợ cao hơn; làm rõ tiêu chí "địa phương có mức sinh thấp"; tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung Luật Nhà ở để bảo đảm tính khả thi của quy định ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với một số nhóm đối tượng; bổ sung quy định định kỳ Chính phủ công bố tình trạng mức sinh để chính quyền địa phương xây dựng, thực hiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phù hợp; trường hợp mức sinh của một số địa phương xuống mức rất thấp, Chính phủ báo cáo, đề xuất với Quốc hội có biện pháp can thiệp kịp thời.
Có ý kiến đề nghị dự thảo Luật cần tiếp cận theo hướng phổ quát; nghiên cứu quy định theo hướng hỗ trợ cho trẻ em được sinh ra (như chính sách hỗ trợ học phí, trợ cấp nuôi con nhỏ đến một độ tuổi nhất định); làm rõ việc hỗ trợ đối với trường hợp sinh từ con thứ hai trở lên; quy định biện pháp hỗ trợ khám thai định kỳ, sinh con đối với những phụ nữ chưa tham gia bảo hiểm y tế; cân nhắc quy định theo hướng giao Chính phủ điều chỉnh chính sách ưu tiên mua nhà ở xã hội phù hợp từng giai đoạn; nghiên cứu bổ sung giải pháp hỗ trợ điều trị vô sinh, hiếm muộn và biện pháp nhằm giảm tỷ lệ phá thai.
Về giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh (Điều 15), Ủy ban đề nghị chỉnh lý khoản 2 Điều 15 theo hướng bao quát hơn để thống nhất với hành vi bị nghiêm cấm quy định tại khoản 3 Điều 6; bổ sung quy định định kỳ Chính phủ công bố các tỉnh, thành phố mất cân bằng giới tính khi sinh ở mức rất cao, cao hoặc đã đạt mức cân bằng tự nhiên; tiếp tục rà soát các biện pháp đã thực hiện hiệu quả theo Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016 - 2025 để bổ sung quy định phù hợp. Có ý kiến cho rằng quy định tại khoản 2 Điều 15 khó khả thi.
Ủy ban Văn hóa và Xã hội cũng đề nghị nghiên cứu, đổi tên Chương IV thành "Thích ứng với già hóa dân số"; nghiên cứu bổ sung quy định liên quan đến "chuẩn bị cho tuổi già", "già hóa khỏe mạnh", "liên thế hệ", "tăng cường sự tham gia của người cao tuổi", "chất lượng cuộc sống người cao tuổi", khuyến khích doanh nghiệp, tổ chức xã hội phát triển dịch vụ y tế, chăm sóc dài hạn, văn hóa, giáo dục và công nghệ phục vụ dân số già.
Bình luận (0)