Doanh nghiệp toàn cầu trước sức ép tìm kiếm thị trường mới
Thương mại quốc tế đang phải đối diện với làn sóng thuế quan từ Mỹ. Từ Indonesia đến Tây Ban Nha, cho tới Brazil và nhiều nền kinh tế khác, hàng loạt mặt hàng xuất khẩu đang bị siết chặt bởi mức thuế quan cao. Trong bối cảnh thương mại mới, câu hỏi không còn là "có bị ảnh hưởng không", mà là làm thế nào để doanh nghiệp thích nghi và ngoài thị trường Mỹ, liệu họ còn có thể tìm kiếm cơ hội xuất khẩu sang thị trường nào nữa?
Tại tỉnh Banten, Indonesia, trang trại nuôi tôm rộng 200 ha của công ty UKSMA đang gồng mình trước mức thuế mới từ Mỹ - thị trường Mỹ từng tiêu thụ 60% lượng tôm xuất khẩu của nước này. Theo Hiệp hội nuôi tôm Indonesia, mức thuế quan mới của Mỹ có thể khiến tổng kim ngạch xuất khẩu trong năm nay giảm 30% so với năm ngoái, đe dọa đến sinh kế của 1 triệu người lao động.
Ông Denny Leonardo - Chủ trang trại tôm UKSMA, Indonesia cho biết: "Ngay cả với những người nuôi giàu kinh nghiệm, thuế quan cũng khiến tăng trưởng giảm đi một nửa. Với nhóm ít kinh nghiệm hơn, giờ đây rất khó phát triển, thậm chí có nguy cơ phải đóng cửa. Vì vậy, mọi người đang tìm kiếm các cơ hội mới để đa dạng hóa, giảm sự phụ thuộc vào một thị trường. Điểm đến có thể là châu Âu hay Trung Quốc".
Còn tại Brazil - nơi vừa bị Mỹ áp mức thuế quan lên tới 50% với nhiều mặt hàng, yêu cầu tìm thị trường mới không còn là lựa chọn, mà là điều bắt buộc. Ngành cà phê đã tìm thấy một cơ hội mới, khi Trung Quốc vừa cho phép 183 công ty Brasil xuất khẩu cà phê sang thị trường rộng lớn của mình.
Ông Victor Mellao - Nhà giao dịch cà phê, Công ty MasterInt Group, Brasil đánh giá: "Đây là cơ hội để Brazil giảm bớt sự phụ thuộc, đa dạng hóa thị trường và gia tăng giá trị, bởi Trung Quốc có cái nhìn khác về chất lượng cà phê đặc sản Brazil. Các sản phẩm được thị trường này đón nhận nồng nhiệt. Đây cũng là cách để gia tăng giá trị cho cà phê xanh của chúng tôi, đồng thời là cơ hội tốt cho các thương hiệu".
Những kinh nghiệm có thể đến từ Tây Ban Nha, nơi ngành sản xuất ô liu từ chỗ suy sụp, với doanh thu sụt giảm 70% sau khi bị Mỹ áp thuế 35% đối với ô liu đen hồi năm 2018, nay đã dần phục hồi và hoạt động ổn định hơn, nhờ việc đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng thị trường.
Ông Gabriel Cabello - Chủ tịch Liên đoàn Hợp tác xã Nông nghiệp Andalusia, Tây Ban Nha cho biết: "Chúng tôi bắt đầu nghĩ: Nếu ô liu đen không bán được sang Mỹ, thì sao không đưa thêm vào sản phẩm những thứ mà khách hàng ưa chuộng? Chúng tôi đem sản phẩm mới sang châu Á và Đông Âu và thật bất ngờ, các thị trường mới đón nhận rất tích cực".
Các nền kinh tế thúc đẩy đa dạng hóa thương mại
Không chỉ từng doanh nghiệp, ngành nghề, xu hướng đa dạng hóa thương mại đang dần được triển khai tại nhiều nền kinh tế, với sự hỗ trợ tích cực từ các chính phủ.
Lựa chọn đầu tiên là cung cấp các gói hỗ trợ doanh nghiệp. Ví dụ như Canada, hôm 5/8 cho biết sẽ dành 360 triệu USD để khuyến khích ngành gỗ nước này đa dạng hóa sản phẩm và thị trường, đẩy mạnh quảng bá gỗ Canada ra các thị trường nước ngoài.
Một lựa chọn mang tính dài hạn hơn là thúc đẩy ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA) - công cụ phòng thủ mềm trước làn sóng thuế quan mới. Ấn Độ đang là quốc gia rất tích cực trong vấn đề này, khi vừa hoàn tất việc ký kết FTA với Vương quốc Anh, và đang đàm phán với EU, New Zealand. Trong khi đó, Canada cũng đặt mục tiêu ký kết FTA với ASEAN càng sớm càng tốt, để thúc đẩy thương mại.
Những kết quả tích cực của việc đa dạng hóa thị trường đã được ghi nhận tại Trung Quốc, nơi các động thái hỗ trợ doanh nghiệp chuyển dịch xuất khẩu đã được triển khai từ khá sớm. Trong tháng 7, xuất khẩu sang Mỹ đã lao dốc tới 21,7% do áp lực thuế quan, nhưng được bù đắp bởi mức tăng 16,6% của thị trường ASEAN, hay 9,2% của thị trường EU. Xuất khẩu sang châu Phi và châu Mỹ Latinh cũng tăng mạnh.
Nhờ đó, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 7 đã đạt mức tăng trưởng 7,2% vượt xa dự kiến, hỗ trợ tích cực cho nền kinh tế.
Trung Quốc, Ấn Độ kỳ vọng vào thị trường nội địa
Bên cạnh việc tích cực khai thác tiềm năng từ các thị trường bên ngoài, nhiều nền kinh tế như Trung Quốc hay Ấn Độ, cũng coi thị trường nội địa là một hướng đi khác, có vai trò rất quan trọng trong việc đa dạng hóa thị trường.
Với các quốc gia có quy mô tỷ dân như Trung Quốc, hay Ấn Độ - sức mua khổng lồ của thị trường nội địa rõ ràng là một ưu thế không thể bỏ qua, giúp hấp thụ lượng lớn hàng hóa và giảm thiểu tác động từ căng thẳng thương mại.
Tại Trung Quốc, nhiều chính sách đã sớm được triển khai để thúc đẩy thị trường nội địa. Chương trình khuyến khích người tiêu dùng mua đồ mới, thay thế đồ cũ, đã góp phần tạo ra doanh thu bán lẻ hơn 1,7 nghìn tỷ Nhân dân tệ (237 tỷ USD) kể từ đầu năm, thu hút một bộ phận đáng kể hàng xuất khẩu chất lượng cao chuyển hướng sang thị trường nội địa, giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp.
Còn tại Ấn Độ, Thủ tướng Narendra Modi mới đây đã lên tiếng kêu gọi người dân ưu tiên sử dụng và kinh doanh các sản phẩm "Sản xuất ở Ấn Độ" nhằm giúp nền kinh tế chống chọi với "những bất định kinh tế toàn cầu". Liên đoàn Thương mại Toàn Ấn Độ đã phát động chiến dịch thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa nội địa kể từ ngày 10/8, thu hút sự tham gia của hơn 48 nghìn hiệp hội thương mại trên cả nước.
Ông Ajay Sahai - Tổng Giám đốc Liên đoàn các tổ chức xuất khẩu Ấn Độ cho biết: "Không giống như nhiều nền kinh tế khác phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, Ấn Độ còn có một thị trường nội địa rất sôi động. Ấn Độ là một quốc gia rất rộng lớn, với tầng lớp trung lưu đang gia tăng, sức mua ngày càng cao và họ cũng có khả năng hấp thụ một số mặt hàng xuất khẩu vào thị trường nội địa".
Ông Xing Ziqiang - Chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc, Morgan Stanley đánh giá: "Kể từ tháng 9 năm ngoái, chính sách của Trung Quốc liên tục tập trung vào việc hỗ trợ tiêu dùng nội địa và nâng cao niềm tin trên thị trường tài chính. Trong nửa đầu năm nay, đã có nhiều biện pháp được triển khai để kích thích tiêu dùng và cải thiện môi trường cạnh tranh, nhằm tạo nền tảng vững chắc thúc đẩy tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế".
Những thách thức đối với đa dạng hóa thương mại
Xu hướng khai thác các thị trường mới, cả bên trong và bên ngoài, chắc chắn sẽ còn được các nền kinh tế đẩy mạnh trong thời gian tới, khi thương mại toàn cầu còn nhiều biến động. Tuy nhiên, quá trình này được dự báo cũng sẽ đối mặt rất nhiều thách thức.
Theo các chuyên gia, trong ngắn và trung hạn, các nỗ lực đa dạng hóa thương mại, sẽ đối mặt với nhiều rào cản, bởi không dễ để tìm kiếm một thị trường có sức mua mạnh mẽ như Mỹ. Bên cạnh đó là thách thức sự phức tạp của chuỗi cung ứng quốc tế cùng các yếu tố đặc thù ngành hàng.
Ông Cicero Zanetti De Lima - Chuyên gia nghiên cứu, Tổ chức FGV-Agro, Brasil cho hay: "Không phải chỉ sau một đêm mà các sản phẩm thịt của Brazil có thể chuyển từ thị trường Mỹ sang thị trường châu Âu; có một loạt hạn chế, giao thức và yêu cầu quốc tế mà các doanh nghiệp cần phải giải quyết".
Một vấn đề lớn khác là nhiều thị trường mà các doanh nghiệp, ngành hàng của một quốc gia hướng đến cũng đang có sẵn sự hiện diện của nhiều đối thủ khác. Việc khai thác một thị trường mới cũng đồng nghĩa với việc bước vào một cuộc cạnh tranh quyết liệt.
Ông Carsten Brzeski - Chuyên gia Kinh tế châu Âu, ING nhận định: "Nghe thì đơn giản: Không xuất được sang Mỹ thì tìm thị trường khác. Nhưng thực tế thì không. Ví dụ: Châu Âu đang cạnh tranh trực tiếp với Trung Quốc tại các thị trường quốc tế, và ở châu Á thì hàng hóa Trung Quốc đã hiện diện trong các lĩnh vực mà châu Âu từng có thế mạnh. Cho nên hàng hóa châu Âu cũng gặp khó khăn khi mở rộng sang các thị trường khác. Tất nhiên, các doanh nghiệp xuất khẩu của châu Âu sẽ cố gắng mở rộng sang Ấn Độ, châu Á hay Mỹ Latinh. Nhưng điều đó không dễ dàng".
Ông Heron Lim - Chuyên gia kinh tế châu Á, Trường Kinh doanh ESSEC cho biết: "Trong ngắn hạn, những sự thay đổi lớn là rất khó xảy ra, bởi việc điều chỉnh chuỗi cung ứng đòi hỏi rất nhiều thời gian và cũng đòi hỏi phải có nhu cầu thực tế từ khách hàng. Môi trường biến động hiện nay khiến nhiều doanh nghiệp vẫn có xu hướng nghiêng về các thị trường lớn như Mỹ hay Trung Quốc. Thách thức chính hiện nay là liệu các doanh nghiệp châu Á có thực sự sẵn sàng thực hiện bước nhảy vọt để nắm bắt các cơ hội ở những nơi khác trong dài hạn hay không".
Dù là tôm, ô liu hay cà phê, các doanh nghiệp tại nhiều nước hiện đang cùng chung một bài toán: Chống đỡ trong ngắn hạn, và đa dạng hơn trong dài hạn. Với môi trường thương mại còn nhiều bất định, sự bền bỉ và linh hoạt sẽ là những yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp trên toàn cầu.
Bình luận (0)