Ứng phó nhiễm trùng đường hô hấp - tác nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong ở người già, trẻ nhỏ

Thông tin này được chia sẻ tại Hội thảo khoa học "Giải pháp ngăn ngừa các bệnh lý lây nhiễm thường gặp và vai trò của vaccine" quy tụ sự tham gia của hơn 400 chuyên gia y tế trong nước và quốc tế.

Trong năm 2021, thế giới ghi nhận 344 triệu ca mắc và 2,18 triệu ca tử vong, trong đó trẻ dưới 5 tuổi chiếm hơn 500.000 ca tử vong.

TS. BS Phan Hữu Phúc - Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ: "Không ai muốn nhìn thấy một đứa trẻ phải chiến đấu với tình trạng bệnh nặng. Thế nhưng, nhiễm trùng đường hô hấp dưới vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh và tử vong ở trẻ nhỏ. Trong đó, phế cầu khuẩn là tác nhân gây bệnh chiếm hơn một nửa số ca tử vong, đặc biệt ở nhóm trẻ 1-4 tuổi".

Cũng theo TS. BS Phan Hữu Phúc, bên cạnh đó, virus hợp bào hô hấp (RSV) và não mô cầu cũng là những mối đe dọa nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc các biến chứng nghiêm trọng. Mỗi chủng phế cầu đều có khả năng xâm lấn và kháng thuốc riêng, khiến điều trị trở nên khó khăn._. Vì vậy, phòng ngừa chủ động ngay từ những tháng đầu đời, thậm chí từ khi còn trong bụng mẹ, là hành động thiết thực nhất mà chúng ta có thể làm để bảo vệ tương lai khỏe mạnh cho thế hệ mai sau và giảm tải gánh nặng y tế.

Ở chiều ngược lại, người cao tuổi là nhóm chịu gánh nặng tử vong cao nhất do nhiễm trùng hô hấp dưới. Trong đó, phế cầu khuẩn là tác nhân phổ biến nhất, thường gây viêm phổi và viêm phổi có nhiễm trùng huyết.

Theo CDC Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 150.000 ca nhập viện do viêm phổi phế cầu, với nguy cơ tử vong trong vòng 30 ngày lên đến 15–20%. Nhóm trên 50 tuổi, đặc biệt nếu có bệnh nền như tim mạch, đái tháo đường hoặc COPD, có nguy cơ nhập viện cao gấp 6 lần so với người từ 18-49 tuổi. Ngay cả sau điều trị, nhiều bệnh nhân vẫn gặp biến chứng kéo dài như suy giảm nhận thức, gia tăng nguy cơ tim mạch và giảm tuổi thọ.

Ứng phó với biến đổi dịch tễ

Tại hội thảo, các chuyên gia lưu ý dịch tễ phế cầu đang thay đổi dưới tác động của vaccine ngừa phế cầu và gia tăng tình trạng kháng kháng sinh. Khi các chủng phổ biến được kiểm soát, một số chủng khác không có trong phạm vi bảo vệ bắt đầu gia tăng, gây ra hiện tượng thay thế các týp huyết thanh. Điều này đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ và điều chỉnh chiến lược phòng ngừa phù hợp.

Giáo sư Antonio Torres - chuyên ngành Hô hấp, Khoa Hô hấp, Hospital de Clínic, Đại học Barcelona, Tây Ban Nha nhận định: "Dự phòng bệnh phế cầu bước vào giai đoạn mới khi người trưởng thành, đặc biệt là người cao tuổi, được xem là nhóm ưu tiên tiêm chủng bên cạnh trẻ em. Các biện pháp dự phòng chủ động không chỉ mở rộng phạm vi bảo vệ, mà còn hỗ trợ hiệu quả việc quản lý bệnh mãn tính, góp phần cải thiện chất lượng sống.

Các phân tích kinh tế cũng cho thấy tiêm ngừa phế cầu mang lại hiệu quả chi phí tích cực khi giúp giảm ca nhập viện, giảm điều trị kháng sinh và khám ngoại trú, đồng thời góp phần tạo miễn dịch cộng đồng.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng nhấn mạnh cần kết hợp đồng bộ nhiều biện pháp như duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, giữ vệ sinh cá nhân, luyện tập thể dục, tránh các yếu tố nguy cơ như thuốc lá, rượu bia và điều trị tốt các bệnh lý mạn tính. Sự phối hợp giữa tiêm chủng, kiểm soát bệnh nền và tăng cường miễn dịch giúp giảm nguy cơ nhiễm phế cầu, hạn chế biến chứng và tử vong.

Hội thảo khoa học "Giải pháp ngăn ngừa các bệnh lý lây nhiễm thường gặp và vai trò của vaccine" do Hội Hen, Dị ứng Miễn dịch Lâm sàng TP Hồ Chí Minh và Pfizer Việt Nam phối hợp tổ chức tại Đà Nẵng trong hai ngày 16 và 17/8.