Tổng thống Ukraine Zelensky (bên trái) hội đàm với Tổng thống Mỹ Trump tại Nhà Trắng, ngày 18/8/2025 (Ảnh: AP)
Theo tiết lộ của báo Financial Times, gói đề xuất của Ukraine bao gồm 100 tỷ USD mua vũ khí Mỹ do châu Âu chi trả và 50 tỷ USD hợp tác sản xuất máy bay không người lái (UAV).
Đề xuất này phản ánh bước ngoặt trong chiến lược của Tổng thống Volodymyr Zelensky, khi ông lựa chọn cách tiếp cận phù hợp với khẩu hiệu "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Trump - biến hỗ trợ quân sự thành lợi ích trực tiếp cho ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ, thay vì tiếp tục dựa vào viện trợ vô điều kiện.
Khi được hỏi về khả năng cung cấp thêm viện trợ quân sự cho Ukraine, ông Trump khẳng định: "Chúng tôi không cho không gì cả. Chúng tôi bán vũ khí".
Nếu được thông qua, gói thỏa thuận sẽ chuyển quan hệ Mỹ - Ukraine từ mô hình viện trợ sang hợp tác thương mại, đồng thời giúp giải tỏa phần nào lo ngại của châu Âu về các cam kết an ninh lâu dài.
Đề xuất được Kiev chia sẻ với Washington và các đồng minh châu Âu ngay trước cuộc gặp trực tiếp giữa ông Zelensky và ông Trump tại Nhà Trắng ngày 18/8. Cuộc gặp diễn ra chỉ vài ngày sau khi ông Trump hội đàm riêng với Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 15/8 tại Alaska, nơi hai bên thảo luận về một thỏa thuận hòa bình tiềm năng.
Quân nhân Ukraine chất tên lửa chống tăng Javelin lên xe tải (Ảnh: AFP/Getty Images)
Tuy nhiên, theo báo Financial Times, văn kiện Ukraine trình lên bác bỏ yêu cầu của Nga về việc nhượng bộ lãnh thổ. Kiev khẳng định bất kỳ nền hòa bình bền vững nào cũng phải dựa trên một "khuôn khổ an ninh mạnh mẽ" nhằm ngăn chặn hành động tấn công trong tương lai, thay vì những "món quà miễn phí dành cho Nga".
Ukraine cũng từ chối đề xuất mà Tổng thống Nga Putin được cho là đã đưa ra với ông Trump: đóng băng chiến tuyến nếu quân đội Ukraine rút khỏi một số khu vực ở Donetsk và Luhansk.
Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump viết rằng ông đã gọi điện cho ông Putin để bắt đầu sắp xếp một cuộc gặp trực tiếp giữa lãnh đạo Nga và Ukraine tại một địa điểm chưa xác định. Sau đó, ông Trump dự kiến sẽ tham gia cùng hai nhà lãnh đạo trong một cuộc đàm phán ba bên.
"Đây là một bước đi ban đầu rất tốt cho cuộc chiến đã kéo dài gần 4 năm", ông Trump nhận định, đồng thời cho biết Phó Tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và đặc phái viên Steve Witkoff đang điều phối liên lạc giữa Nga và Ukraine.
Ông Trump đặt ra thời hạn 2 tuần để đánh giá tiến triển ngoại giao, cho rằng "rất sớm thôi, cả hai bên sẽ biết liệu chúng ta có giải quyết được vấn đề này hay cuộc khủng hoảng quân sự còn tiếp tục".
Về phía châu Âu, Thủ tướng Đức Friedrich Merz nhấn mạnh: "Đây không chỉ là vấn đề lãnh thổ của Ukraine. Đây là trật tự chính trị của châu Âu. Rõ ràng cả châu Âu phải tham gia".
Trong cuộc gặp tại Nhà Trắng, ngoài ông Zelensky và ông Trump còn có sự hiện diện của nhiều lãnh đạo phương Tây: Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng Thư ký NATO Mark Rutte.
Tại đây, các bên đã thảo luận về "các đảm bảo an ninh cho Ukraine" - một vấn đề được Kiev thúc đẩy từ lâu nhằm thay thế cho viễn cảnh gia nhập NATO trong ngắn hạn.
Thế khó của Ukraine
Kiev từ lâu đã kêu gọi phương Tây cung cấp "cam kết an ninh tương đương với Điều 5 của NATO" - tức là một lời hứa phòng thủ tập thể. Một số quốc gia châu Âu thậm chí đề xuất triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình, nhưng Nga từng thẳng thừng bác bỏ, tuyên bố sẽ không chấp nhận bất kỳ binh sĩ phương Tây nào hiện diện tại Ukraine.
Sau cuộc gặp riêng ở Alaska, ông Trump tiết lộ rằng ông Putin sẵn sàng thảo luận về "đảm bảo an ninh" cho Ukraine, dù chưa đưa ra chi tiết. Trong khi đó, Kiev tiếp tục khẳng định họ sẽ không chấp nhận một thỏa thuận hòa bình nào nếu phải từ bỏ lãnh thổ.
Ukraine tiếp tục khẳng định họ sẽ không chấp nhận một thỏa thuận hòa bình nào nếu phải từ bỏ lãnh thổ (Ảnh: AP)
Đề xuất 150 tỷ USD của Ukraine được đánh giá là một nỗ lực khôn khéo nhằm duy trì sự hỗ trợ của Mỹ trong bối cảnh chính quyền Trump theo đuổi cách tiếp cận thương mại thay vì viện trợ vô điều kiện. Tuy nhiên, triển vọng thực thi vẫn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm cả sự đồng thuận của châu Âu trong việc chi trả, thái độ của Nga tại bàn đàm phán, cũng như lập trường có thể thay đổi bất ngờ của ông Trump.
Giới quan sát cho rằng nếu kế hoạch thành công, quan hệ Mỹ - Ukraine sẽ bước sang giai đoạn mới, biến viện trợ quân sự thành một hợp đồng kinh tế - công nghiệp, đồng thời mở ra cơ hội cho một tiến trình hòa bình. Ngược lại, nếu thất bại, Kiev có nguy cơ đối mặt với tình trạng hụt nguồn lực nghiêm trọng trong cuộc chiến vốn đã kéo dài gần 4 năm.
Theo tờ Financial Times, kế hoạch về gói an ninh 150 tỷ USD của Ukraine bao gồm:
- Ít nhất 10 hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot mua từ Mỹ.
- Một dự án hợp tác 50 tỷ USD để phát triển và sản xuất UAV trong nước.
Sự tài trợ trực tiếp của các quốc gia châu Âu, trị giá 100 tỷ USD, để mua vũ khí Mỹ chuyển giao cho Kiev.
Bình luận (0)