Từ DANAFF III đến mở lối cho điện ảnh Việt

Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng lần thứ 3 (DANAFF III-2025) với chủ đề “Nhịp cầu châu Á”, diễn ra từ ngày 29/6 đến 5/7 tại Đà Nẵng, không chỉ là một sự kiện điện ảnh tầm cỡ khu vực mà còn mở ra những cơ hội để quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới. Sự kiện cũng là minh chứng thực tế cho cái bắt tay giữa phát triển dịch vụ điện ảnh gắn liền với du lịch biển rừng Việt Nam.

Việt Nam sở hữu cảnh quan biển rừng đa dạng và tuyệt đẹp, từ đường bờ biển dài, cát trắng, nắng vàng cho đến những cánh rừng nguyên sinh hùng vĩ, hang động kỳ vĩ. Đây chính là lợi thế vượt trội để thu hút các nhà làm phim trong nước và quốc tế xây dựng những phim trường điện ảnh thiên nhiên, góp phần quảng bá du lịch văn hóa.

Theo TS. Ngô Phương Lan - Chủ tịch Hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam, trong vài năm gần đây, các địa phương đã có nhiều động thái thể hiện sự quan tâm đến việc quảng bá môi trường làm phim, bối cảnh làm phim thông qua điện ảnh. Điều này cho thấy nhận thức về tiềm năng của Việt Nam như một điểm đến hấp dẫn cho các đoàn làm phim đã được nâng cao. Việc Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, Quỹ hỗ trợ phát triển du lịch phối hợp với Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam và các đơn vị liên quan tổ chức sự kiện “Đêm Điện ảnh Việt Nam tại Cannes” nhằm mục đích quảng bá điện ảnh và du lịch Việt Nam đến bạn bè quốc tế, trong đó giới thiệu các địa điểm nổi tiếng như: Vịnh Hạ Long, Tràng An, hang Sơn Đoòng, Sa Pa, Mũi Né và Đồng bằng sông Cửu Long…, là minh chứng cụ thể cho định hướng này. Tại sự kiện, nhiều nhà làm phim quốc tế đã bày tỏ sự quan tâm đến điện ảnh và cảnh quan Việt Nam. Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, cần có sự quan tâm sâu sắc và quyết tâm hơn nữa từ các cấp quản lý và chính nhà làm phim.

Trong bối cảnh hiện nay, xu thế sản xuất phim điện ảnh không chỉ dừng lại ở việc kể một câu chuyện mà còn đồng hành chặt chẽ với du lịch, môi trường, văn hóa, ẩm thực và sản vật địa phương. Khi một bộ phim hay sự kiện điện ảnh thành công, được quảng bá ra quốc tế, những hình ảnh về địa phương, đất nước sẽ được giới thiệu ra thế giới một cách tự nhiên và hiệu quả.

Theo TS. Ngô Phương Lan, bản thân các sự kiện như LHP cũng là một cơ hội để quảng bá cho Đà Nẵng nói riêng và các thành phố biển của Việt Nam nói chung: “Nếu chúng ta chỉ cố gắng đưa phim Việt ra nước ngoài thì sẽ phụ thuộc vào tuyển chọn của các BTC, một năm cũng chỉ có một vài phim được chọn. Nếu có tham gia LHP quốc tế, đoàn đi chỉ có vài người, vài chục người là nhiều. Ngược lại, nếu tổ chức LHP quốc tế ở Việt Nam thì chúng ta có thể đón hàng trăm vị khách quốc tế. Họ là những nhà sản xuất, phát hành, nhà làm phim, nghệ sĩ điện ảnh quốc tế… Chúng ta có thể đồng thời, cùng lúc giới thiệu mấy chục bộ phim Việt Nam đến họ”.

DANAFF III-2025 là một minh chứng cho sự phát triển vượt trội về quy mô (hơn 105 phim được tuyển chọn để trình chiếu), thu hút hàng trăm khách mời quốc tế. Việc tổ chức một liên hoan phim quốc tế ngay tại sân nhà như DANAFF cho phép chúng ta chủ động giới thiệu hàng chục bộ phim Việt Nam đến các nhà làm phim, nhà sản xuất uy tín quốc tế, đồng thời cơ hội để quảng bá văn hóa, con người Việt Nam qua điện ảnh là vô cùng lớn. “Rất nhiều bộ phim Việt sẽ được giới thiệu trên chính sân nhà. Đó là một cuộc chơi chủ động đối với hoạt động quảng bá phim”, TS. Ngô Phương Lan nói.

"Tôi cho rằng, không thể “du lịch hóa điện ảnh”. Nghĩa là không thể chỉ trông mong quảng bá du lịch qua các bộ phim hoặc LHP mà cần hiểu rằng, chúng ta chỉ có thể quảng bá khi bộ phim đó thực sự hay, có sức lan tỏa; LHP ấy cũng phải thành công. Người ta đến với Đà Nẵng là bởi người ta thích LHP ấy, chứ không phải chúng ta phải cố gắng nhồi nhét điều gì đó để quảng bá du lịch cho nơi này. Đó cũng là nguyên tắc chúng tôi xây dựng các hoạt động cho LHP” - TS Ngô Phương Lan cho biết thêm.

Để tạo thành xu hướng du lịch theo phim, như nhiều nền điện ảnh lớn trên thế giới đã làm được, Việt Nam cần có những tác phẩm điện ảnh thành công liên tục cả ở các liên hoan phim (đối với phim nghệ thuật) và thị trường rạp chiếu (đối với tác phẩm đại chúng). Điều này đòi hỏi sự hài hòa giữa yếu tố nghệ thuật và tính thương mại, đồng thời nâng cao số lượng và chất lượng phim sản xuất hàng năm.

Trong thị trường điện ảnh ấy, tính chuyên nghiệp là điều kiện quan trọng để phát triển ngành công nghiệp văn hóa. Những Liên hoan phim như DANAFF đóng vai trò như một "cái neo" để giữ chuẩn nghề nghiệp của các tác phẩm, khuyến khích các nhà làm phim quan tâm đến chất lượng bên cạnh doanh thu. Sự tham gia của những bộ phim công chiếu quốc tế lần đầu, tác phẩm đầu tay, gương mặt đạo diễn mới tại DANAFF năm nay là minh chứng cho việc liên hoan phim đã góp phần tăng tính chuyên nghiệp, tạo sự đa dạng và nâng cao chất lượng nghề nghiệp cho phim Việt.

Theo TS. Ngô Phương Lan, việc phát triển điện ảnh song hành cùng quảng bá du lịch Việt cần được thực hiện từng bước, cần sự kết hợp của nhiều ngành, nhiều lĩnh vực. “Tôi nghĩ, đừng cố sức để nhét những nội dung chỉ để quảng bá du lịch. Điện ảnh là ngành tổng hợp nên tất cả các yếu tố cần đạt tới sự hài hòa, cộng hưởng với nhau. Cũng có thể chúng ta có nhiều câu chuyện hay nhưng cách kể chưa hay. Ở trong nước, khán giả có thể chấp nhận được nhưng khi đưa ra thế giới thì cách kể chuyện, ngôn ngữ thể hiện chưa thu hút được khán giả quốc tế” - TS Ngô Phương Lan chia sẻ.

Điện ảnh được xác định là một trong những ngành mũi nhọn trong chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam. Thị trường điện ảnh Việt Nam đã khôi phục và vượt doanh thu trước dịch COVID-19, cho thấy tiềm năng phát triển bền vững.

Rõ ràng, sự phát triển của điện ảnh sẽ kéo theo nhiều ngành nghề khác, đặc biệt là du lịch. Song càng phát triển thì lại càng phải chuyên nghiệp. Việc thu hút các đoàn làm phim quốc tế đến Việt Nam đòi hỏi các dịch vụ như: ăn uống, lưu trú, vận chuyển phải chuyên nghiệp hơn.

Việc kết hợp liên hoan phim và quảng bá du lịch biển là một chiến lược quảng bá hiệu quả, giúp tăng cường hình ảnh du lịch của một quốc gia, đặc biệt là những khu vực có bãi biển đẹp. Thông qua việc sử dụng các bộ phim, chương trình truyền hình, hoặc chương trình quảng bá tại liên hoan phim quốc tế, hình ảnh của các bãi biển có thể được giới thiệu một cách sinh động, thu hút du khách.

Nhưng để chiến lược này phát triển bền vững, yêu cầu đặt ra là sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa các cơ quan quản lý, nhà làm phim và ngành du lịch. Việc hoàn thiện chính sách, khung pháp lý nhằm hấp dẫn các đoàn làm phim quốc tế, cũng như đầu tư vào hạ tầng sản xuất và phát triển các sản phẩm du lịch điện ảnh, sẽ là những yếu tố then chốt.

Hiện tại, Đà Nẵng đã ký văn bản thỏa thuận hợp tác với Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam về phối hợp tổ chức DANAFF giai đoạn 2025-2031. Đây là một bước đi chiến lược hướng tới mục tiêu biến DANAFF thành một liên hoan phim quốc tế quan trọng trong khu vực, một thương hiệu văn hóa của thành phố và của Việt Nam.

Tiến sĩ Ngô Phương Lan đã dẫn chứng từ bài học của Liên hoan phim Busan. Năm 1995, Liên hoan phim Busan được tổ chức lần đầu rất khiêm tốn tại một thành phố chưa có tiếng. Rồi sự kiện đó đã đồng hành với sự lớn mạnh của điện ảnh Hàn Quốc. Busan hiện được cả thế giới biết đến và thu hút khách du lịch vào loại nhất, nhì ở xứ sở Kim chi. Đây có thể được coi là bài học quý mà thành phố Đà Nẵng nói riêng và các thành phố ven biển của Việt Nam nói chung cần tham khảo, nghiên cứu nhằm xây dựng ngành công nghiệp điện ảnh, du lịch.

Với những lợi thế về cảnh quan, định hướng phát triển chuyên nghiệp và sự hợp tác chặt chẽ giữa điện ảnh và du lịch, DANAFF III hứa hẹn không chỉ là một sự kiện điện ảnh thành công mà còn là một "nhịp cầu" vững chắc đưa hình ảnh Việt Nam đến với bạn bè quốc tế, nuôi dưỡng sự đồng cảm, thấu hiểu và gắn kết giữa các dân tộc, như lời Thứ trưởng Bộ VHTT-DL Tạ Quang Đông đã khẳng định.