Trở lại vị trí Thủ tướng Pháp, ông Lecornu đối mặt thách thức giữa khủng hoảng chính trị

Ông Sebastien Lecornu được tái bổ nhiệm Thủ tướng Pháp chỉ sau vài ngày từ chức (Ảnh: AFP)

Sau khi được tái bổ nhiệm, vị Thủ tướng trẻ tuổi này lập tức đối mặt với thử thách đầu tiên và có thể là lớn nhất khi phải trình dự luật ngân sách năm 2026 trước Quốc hội, dự kiến trong ngày 14/10 - thời hạn hiến định không thể trì hoãn.

Theo quy định của Hiến pháp Pháp, chính phủ phải trình dự thảo ngân sách trước ngày 13/10 để Quốc hội có 70 ngày thảo luận và thông qua trước khi năm tài khóa kết thúc. Điều này đồng nghĩa với việc ông Lecornu, chỉ vừa được tái bổ nhiệm hôm 10/10, phải lập tức hoàn thiện nội các và thông qua dự luật tại Hội đồng Bộ trưởng trong vòng chưa đầy 48 giờ.

Nếu chậm trễ, Quốc hội sẽ không đủ thời gian xem xét ngân sách, buộc chính phủ phải áp dụng biện pháp khẩn cấp - cho phép chi tiêu tạm thời đầu năm sau - giống như kịch bản từng xảy ra tháng 12/2024 sau khi chính phủ của ông Michel Barnier sụp đổ.

Trước khi từ chức, ông Lecornu đã gửi bản dự thảo sơ bộ tới Hội đồng Tài chính công - cơ quan giám sát độc lập của Pháp - để thẩm định, song ông chưa công bố chi tiết. Theo tuyên bố trước đó, mục tiêu của ông là giảm thâm hụt ngân sách xuống 4,7 - 5% GDP trong năm 2026, từ mức 5,4% của năm 2025.

Thách thức đối với ông Lecornu không chỉ nằm ở con số ngân sách mà còn ở sự phân cực chính trị chưa từng có. Liên minh cầm quyền của Tổng thống Macron hiện không chiếm đa số tại Hạ viện, khiến việc thông qua bất kỳ dự luật nào - đặc biệt là ngân sách - đều phụ thuộc vào sự ủng hộ từ các đảng đối lập.

Đảng Cộng hòa tại Pháp (LR) tỏ ra chia rẽ sâu sắc. Ban lãnh đạo đảng tuyên bố "điều kiện chưa chín muồi để tham gia chính phủ", trong khi nhiều nghị sĩ lại ủng hộ việc tham gia nội các để có tiếng nói trong chính sách tài khóa. Cựu Thủ tướng Michel Barnier - một gương mặt kỳ cựu của LR - đặt ra những "lằn ranh đỏ" bao gồm duy trì cải cách hưu trí, giảm thâm hụt, bảo đảm an ninh và tăng sức cạnh tranh kinh tế.

Ngược lại, phe cánh tả, đặc biệt là Đảng Xã hội và Liên minh NUPES, cảnh báo sẽ bỏ phiếu bất tín nhiệm nếu chính phủ không đình chỉ cải cách nâng tuổi nghỉ hưu lên 64 - chính sách từng khiến nước Pháp chìm trong biểu tình năm 2023. Lãnh đạo Đảng Xã hội Olivier Faure gọi việc ông Lecornu quay lại vị trí Thủ tướng là "một ngày vô tận" và yêu cầu "chấm dứt chính sách kiệt quệ tầng lớp lao động".

Dự thảo ngân sách của ông Lecornu dự kiến sẽ tập trung vào kiểm soát nợ công, vốn đã vượt ngưỡng 110% GDP, đồng thời hạn chế chi tiêu xã hội trong bối cảnh tăng trưởng trì trệ. Chính phủ loại trừ khả năng áp thuế tài sản 2% đối với giới siêu giàu như phe cánh tả đề xuất, nhưng hứa sẽ siết chặt các "lỗ hổng thuế" để tăng thu ngân sách. Tuy nhiên, trong bối cảnh sức ép xã hội gia tăng và lạm phát chưa được kiểm soát, các biện pháp "thắt lưng buộc bụng" có thể khiến làn sóng phản đối bùng phát trở lại.

Việc Tổng thống Macron chọn tái bổ nhiệm ông Lecornu - thay vì tìm gương mặt mới - được cho là một "canh bạc chính trị". Theo phán đoán của giới phân tích, ông Macron dường như muốn duy trì tính liên tục trong điều hành, đồng thời đặt ông Lecornu - người được xem là trung thành và thực dụng - vào vị trí cân bằng giữa các phe phái.