Triển lãm Ngày xửa ngày xưa: Di sản Văn hóa Việt qua góc nhìn nghệ sĩ đương đại

Tác phẩm "Hội làng", tác giả Hoàng Phương Liên

Di sản văn hóa Việt là kho tàng đồ sộ những tầng lớp các giá trị phi vật thể và vật thể, được kế thừa, gìn giữ và phát triển qua nhiều thế hệ. Các giá trị văn hóa ấy không chỉ thể hiện rõ trong đời sống, phong tục tập quán, tín ngưỡng của nhân dân qua các giai đoạn lịch sử, mà còn thể hiện ở niềm tự hào trong việc quảng bá nét văn hóa Việt đến với thế giới.

Mong muốn kế thừa, gìn giữ, phát triển và quảng bá di sản văn hóa Việt đến công chúng trong nước và bạn bè quốc tế, họa sĩ Nguyễn Minh (Minh Phố) đã khởi xướng và thành lập nhóm nghệ sĩ Heritage And Art (H & A) và dự án Di sản văn hóa Việt qua góc nhìn nghệ sĩ đương đại.

Các nghệ sĩ tổ chức các chuyến đi điền dã lấy tư liệu, trực họa, gặp gỡ các nhân vật để tìm hiểu về giá trị của di sản văn hóa Việt. Từ đó nghiên cứu, xây dựng các tác phẩm nghệ thuật đương đại theo các chủ đề, các nhóm di sản.

Nối tiếp thành công của triển lãm năm 2024, năm 2025, các nghệ sĩ tìm hiểu và nghiên cứu Đình làng Bắc Bộ - nét văn hóa độc đáo và tiêu biểu của Việt Nam. 17 họa sĩ, nhà điêu khắc tập trung nghiên cứu các khía cạnh tạo hình trên nhiều lĩnh vực: tín ngưỡng, kiến trúc, chạm khắc, tượng tròn, những câu chuyện văn hóa của Đình Tây Đằng - một trong 4 ngôi đình nằm trong Tứ trấn, cùng các phong tục, tập quán của người dân nơi bản địa.

36 tác phẩm nghệ thuật mang hơi thở đương đại với các thể loại hội họa, điêu khắc, đồ họa… cùng các chất liệu sơn mài, sơn dầu, lụa, gốm, khắc gỗ, tổng hợp… đã ra đời, với thông điệp Kế thừa, gìn giữ, phát triển và lan tỏa di sản văn hóa Việt là thể hiện sự tôn trọng quá khứ - hướng đến tương lai.

Họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam viết về triển lãm: "Dòng chảy vẫn mát mái, xuôi chèo từ ngày xửa ngày xưa chưa bao giờ tắt giọng. Di sản văn hóa dân tộc như cội rễ ngàn năm cứ quánh chặt rồi mở lòng, khẽ khàng đánh thức và cho không với bất kỳ ai được duyên, được nghiệp. Chuyện của ngày xửa ngày xưa hay chuyện của bây giờ thật khó biết. Tiên nữ vẫn mềm mại đôi cánh tiên khi cưỡi rồng, hái sen và dâng hoa. Cảnh quê, người quê, vẫn ấm áp, mộc mạc và sống động trong Đình làng Việt.

Người Việt mới, người trẻ mới thế hệ 7x, 8x, 9x không núp bóng mà tự tin thừa hưởng để làm khác những kho báu khó cũ mà các bậc Tiền nhân và Tổ tiên, ông bà, cha mẹ ta xưa trao truyền lại.

PGS TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội nhấn mạnh, dự án Di sản văn hóa Việt qua góc nhìn Nghệ sĩ đương đại đã kết hợp giữa tình yêu di sản và sức sáng tạo của nghệ thuật đương đại, để kể những câu chuyện xưa bằng ngôn ngữ mới, gần gũi và chạm tới trái tim công chúng.

Mỗi tác phẩm không chỉ là một sáng tạo cá nhân mà còn là một mảnh ghép của ký ức cộng đồng, là lời tri ân dành cho cha ông và là thông điệp gửi tới thế hệ mai sau: Kế thừa, gìn giữ, phát triển và lan tỏa di sản văn hóa Việt là thể hiện sự tôn trọng quá khứ – hướng đến tương lai.

Dự án cũng mang trong mình khát vọng lan tỏa tình yêu di sản đến cộng đồng, đặc biệt là các bạn trẻ – những người sẽ tiếp bước để bảo tồn và làm giàu thêm bản sắc dân tộc. Các hoạt động như Di sản qua ánh mắt trẻ, Sáng tạo cùng nghệ sĩ hay chương trình thiện nguyện Em và Tết chính là những nhịp cầu đưa di sản đến gần hơn với cuộc sống đương đại, để mỗi người Việt đều cảm nhận được mình là một phần của dòng chảy văn hóa.