Máy bay MiG-31(Ảnh: Defense world)
Estonia chỉ trích mạnh mẽ việc "xâm phạm chủ quyền"
Sự việc ngay lập tức vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ NATO, Liên minh châu Âu (EU) và các nước láng giềng. Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna ngày 19/9 cho biết các máy bay Nga bay qua khu vực đảo Vaindloo trên Vịnh Phần Lan mà không có kế hoạch bay, tắt bộ phát đáp và không liên lạc vô tuyến với kiểm soát không lưu Estonia. "Đây là bằng chứng rõ ràng cho thấy sự gia tăng hành động gây hấn của Nga. Phải có phản ứng chính trị và kinh tế nhanh chóng", ông Tsahkna viết trên mạng xã hội X.
Quân đội Estonia xác nhận sự cố, cho biết các tiêm kích F-35 của Không quân Italy - đang làm nhiệm vụ trong khuôn khổ Chiến dịch Bảo vệ Không phận Baltic của NATO tại căn cứ Amari - đã được điều động để phản ứng. Đây là lần thứ 4 trong năm nay, Estonia cáo buộc Nga xâm phạm không phận, nhưng theo Tallinn, vụ việc hôm 19/9 là nghiêm trọng nhất trong hơn hai thập kỷ qua.
Bộ trưởng Ngoại giao Estonia Margus Tsahkna đã triệu tập đại biện lâm thời tại đại sứ quán Nga về cáo buộc vi phạm không phận Estonia. (Ảnh: AFP)
Thủ tướng Estonia Kristen Michal tuyên bố chính phủ nước này đã quyết định triệu tập tham vấn khẩn cấp theo Điều 4 Hiệp ước NATO - điều khoản cho phép các thành viên yêu cầu hội ý khi cảm thấy an ninh hay toàn vẹn lãnh thổ bị đe dọa.
Hiện tại dù Estonia chỉ viện dẫn Điều 4 để tham vấn khẩn cấp, song theo giới chức Tallinn, nếu các vi phạm tiếp tục, NATO có thể buộc phải xem xét các biện pháp mạnh hơn, bao gồm tăng cường quân sự thường trực và khả năng phản ứng nhanh tại sườn Đông.
Phản ứng của NATO và EU
Sự việc ngay lập tức vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ NATO, Liên minh châu Âu (EU). Phát ngôn viên NATO Allison Hart đã xác nhận liên minh đã triển khai máy bay để ngăn chặn các tiêm kích Nga, đồng thời cáo buộc Moscow "hành xử liều lĩnh và nguy hiểm". Tổng Thư ký NATO Mark Rutte sau đó đã ca ngợi phản ứng "nhanh chóng và dứt khoát" của khối.
Về phía EU, Đại diện cấp cao phụ trách đối ngoại Kaja Kallas - cựu Thủ tướng Estonia - gọi hành động của Nga là "một sự khiêu khích vô cùng nguy hiểm" và nhấn mạnh Liên minh "đoàn kết hoàn toàn" với Tallinn. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa cho biết EU sẽ thảo luận "phản ứng tập thể" tại cuộc họp không chính thức ở Copenhagen vào ngày 1/10.
Ủy ban châu Âu ngày 19/9 đã đề xuất gói trừng phạt mới đối với Nga, với mục tiêu "gia tăng sức ép" sau loạt vi phạm không phận ở Ba Lan, Romania và Estonia. Chủ tịch Ursula von der Leyen tuyên bố: "Chúng ta sẽ đáp trả mọi hành động khiêu khích bằng quyết tâm, đồng thời củng cố sườn phía Đông của châu Âu".
Nga bác bỏ mọi cáo buộc, giải thích "bay đúng lộ trình"
Trong thông cáo báo chí ngày 19/9, Bộ Quốc phòng Nga phủ nhận cáo buộc và khẳng định các máy bay MiG-31 đang thực hiện chuyến bay định kỳ từ Karelia (giáp Phần Lan) tới Kaliningrad, vùng lãnh thổ hải ngoại nằm giữa Ba Lan và Lithuania. Moscow nói các máy bay này "không hề rời khỏi lộ trình đã thỏa thuận" và chỉ bay trên vùng biển quốc tế ở Baltic, cách đảo Vaindloo hơn 3 km.
Tuy nhiên, Nga không đưa ra bằng chứng độc lập để củng cố tuyên bố của mình. Trước đó, Moscow cũng bác bỏ trách nhiệm trong vụ hàng loạt máy bay không người lái xâm nhập không phận Ba Lan và Romania gần đây.
Nga liên tục bị cáo buộc xâm phạm lãnh thổ các thành viên của NATO (Ảnh: France24)
Hôm 10/9, Ba Lan tuyên bố bắn hạ nhiều UAV Nga vi phạm không phận trong lúc Moscow tập kích lãnh thổ của chính quyền Kiev, đánh dấu lần đầu NATO trực tiếp khai hỏa vào mục tiêu Nga kể từ khi xung đột tại Ukraine nổ ra năm 2022. Sau đó ngày 14/9, Romania cũng báo cáo một UAV Nga xâm nhập không phận nước này, buộc Bucharest phải điều động tiêm kích F-16.
Trước các vụ việc trên, nhiều quan chức Baltic và Đông Âu cho rằng Moscow đang "thử thách ranh giới" của NATO. Bộ trưởng Quốc phòng Lithuania Dovile Sakaliene kêu gọi triển khai khẩn cấp thêm năng lực phòng không tới các quốc gia tiền tuyến: "Người dân chúng tôi đang bị đe dọa hàng ngày. NATO phải củng cố lá chắn ngay tại sườn phía Đông".
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Estonia, ông Marko Mihkelson, cảnh báo: "Nga không chỉ muốn nhắm mục tiêu vào Ukraine mà còn tìm cách phá vỡ NATO. Những hành vi khiêu khích này chứng tỏ chúng ta cần tăng cường khả năng phòng thủ phía Đông".
Về phía Mỹ, Tổng thống Donald Trump cho biết ông chưa được báo cáo chi tiết nhưng thừa nhận: "Tôi không thích điều đó. Có thể là rắc rối lớn". Trong khi đó, Anh, Pháp và nhiều nước châu Âu khác đồng loạt lên án Moscow, coi hành động của Nga là "vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế".
Tại Kiev, Tổng thống Volodymyr Zelensky cáo buộc Moscow đang tiến hành "chiến dịch có hệ thống nhằm chống lại châu Âu, NATO và phương Tây". Ông kêu gọi "hành động mạnh mẽ hơn, cả tập thể lẫn đơn phương, để ngăn chặn sự leo thang này".
Ngày 19/9, Bộ Ngoại giao Nga chính thức lên tiếng bác bỏ cáo buộc Moscow cố tình khiêu khích và leo thang sau vụ UAV rơi xuống lãnh thổ Ba Lan hôm 10/9.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, bà Maria Zakharova, nhấn mạnh: "Trong khi Nga liên tục bị cáo buộc vi phạm luật pháp quốc tế, các nước châu Âu lại phớt lờ bằng chứng rõ ràng về các cuộc tấn công có chủ đích của Ukraine nhằm vào dân thường Nga".
Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, những lời buộc tội này "vô căn cứ", không kèm theo bằng chứng cụ thể. "Đây là một mắt xích khác trong chiến dịch thông tin quy mô lớn nhằm bôi nhọ Nga, đồng thời tranh thủ thêm viện trợ cho chế độ Kiev và phá hoại mọi nỗ lực tìm kiếm giải pháp hòa bình cho xung đột Ukraine", bà Zakharova nói.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga cho rằng, khi các nước phương Tây cung cấp UAV cho Ukraine, họ đã trở thành "đồng phạm" của Kiev trong các cuộc tấn công nhằm vào dân thường Nga. Theo số liệu mà bà đưa ra, chỉ tính từ mùa hè năm nay, các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine đã khiến ít nhất 16 dân thường Nga thiệt mạng và 116 người khác bị thương, trong đó có cả trẻ em.
Bình luận (0)