Tốc độ lún tại TP Hồ Chí Minh hiện vào khoảng 2 - 5 cm mỗi năm. Các nhà khoa học xác định 4 nguyên nhân chính: nền địa chất yếu, hoạt động giao thông, tốc độ đô thị hóa và khai thác nước ngầm. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu khiến quá trình lún diễn ra nhanh và phức tạp hơn. Vì vậy, rất khó loại bỏ hoàn toàn hiện tượng này; thay vào đó, TP Hồ Chí Minh cần chuyển sang sống chung với sụt lún theo hướng kiểm soát được rủi ro.
Một bản đồ sụt lún số đang được nhóm nghiên cứu của PGS.TS Lê Trung Chơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển bền vững (Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh), xây dựng. Bản đồ cung cấp dữ liệu địa chất theo thời gian thực, giúp đánh giá mức độ và tốc độ lún cũng như dự báo nguy cơ trong 5 - 10 năm tới.
Theo PGS.TS Lê Trung Chơn, dữ liệu sụt lún là tư liệu đầu vào quan trọng cho toàn bộ quy trình quy hoạch đô thị, từ thiết kế, xây dựng đến vận hành. Các mốc độ cao của TP cũng phải được cập nhật phù hợp với tình trạng lún để phục vụ thi công và quản lý đô thị.
Trong thời gian chờ dữ liệu hoàn thiện, nhiều chuyên gia khuyến nghị TP Hồ Chí Minh cần ưu tiên các giải pháp công trình để kiềm chế tốc độ lún. PGS.TS Nguyễn Việt Kỳ, nguyên giảng viên Trường Đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh, cho rằng móng các công trình lớn phải đặt sâu xuống lớp đá cứng để giảm tác động lên nền đất. Bên cạnh đó, hạn chế xây dựng dọc bờ sông và lùi sâu vào phía trong sẽ giúp bảo vệ cảnh quan và giảm rủi ro lún.
Tình trạng sụt lún ở TP Hồ Chí Minh đã xuất hiện từ những năm 1990 và không nằm ngoài quy luật địa chất - thủy văn, tương tự nhiều đô thị lớn trên thế giới. Mô hình “thành phố bọt biển”, “thành phố xốp” đang được nhiều đô thị ven biển áp dụng được coi là gợi ý phù hợp để TP Hồ Chí Minh thích ứng với ngập lụt và sụt lún một cách chủ động.
PGS.TS Lê Trung Chơn nhận định, TP Hồ Chí Minh cần nghiên cứu và có thể triển khai thí điểm mô hình thoát nước đô thị đồng bộ theo hướng “đô thị bọt biển”. Còn theo PGS.TS Nguyễn Hồng Quân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế tuần hoàn (Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh), các giải pháp kỹ thuật cần đi kèm giải pháp xã hội và thể chế để tạo sự đồng thuận và huy động sự tham gia của người dân, doanh nghiệp.
Sụt lún vì thế không chỉ là vấn đề địa chất mà là phép thử cho năng lực quy hoạch đô thị, khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và hướng tới phát triển bền vững.
Bình luận (0)