Tổng thống Trump: Nga đồng ý để Ukraine nhận bảo đảm an ninh

Ông Donald Trump tiếp ông Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng, Washington, ngày 18/8/2025. (Ảnh: AP)

Chưa có lệnh ngừng bắn ngay lập tức

Vấn đề đảm an ninh cho Ukraine được Tổng thống Donald Trump khẳng định là điểm then chốt sau khi ông nói Liên bang Nga đã đồng ý chấp nhận nguyên tắc này tại cuộc họp ở Nhà Trắng ngày 18/8/2025. Theo The Kyiv Post, phát biểu diễn ra trong cuộc họp truyền hình trực tiếp với Tổng thống Volodymyr Zelensky và một số lãnh đạo châu Âu, sau các cuộc gặp riêng của ông Trump với ông Zelensky cùng ngày và với Tổng thống Vladimir Putin hôm 15/8/2025 tại Alaska.

Ông Trump nói: “Ông Putin đã đồng ý rằng Liên bang Nga sẽ chấp nhận các bảo đảm an ninh cho Ukraine”, đồng thời bày tỏ lạc quan về một thỏa thuận “nhằm ngăn chặn bất kỳ hành động gây hấn nào trong tương lai chống lại Ukraine”. Ông cũng nhận định một số lo ngại “phần lớn đã bị thổi phồng”, song nhấn mạnh “chúng ta sẽ sớm biết”.

Về nội dung đàm phán, nhà lãnh đạo Mỹ nêu khả năng “trao đổi lãnh thổ, xét đến đường tiếp xúc hiện tại” cần được bàn thảo giữa hai bên, trong khi lệnh ngừng bắn không còn là ưu tiên hàng đầu. “Tất cả chúng ta dĩ nhiên mong muốn một lệnh ngừng bắn ngay lập tức cho hòa bình lâu dài… nhưng tại thời điểm này, nó chưa diễn ra”, ông nói.

Sắp xếp cuộc gặp trực tiếp và khung bảo đảm an ninh

Ngay sau các cuộc làm việc ở Nhà Trắng, ông Trump cho biết đã “bắt đầu sắp xếp” một cuộc gặp trực tiếp giữa ông Putin và ông Zelensky để bàn lộ trình chấm dứt xung đột. Hãng AP dẫn lời cố vấn đối ngoại Yuri Ushakov cho hay ông Putin và ông Trump “ủng hộ” việc tiếp tục đối thoại trực tiếp Nga - Ukraine và bàn “ý tưởng nâng cấp” mức độ đàm phán. Tuy nhiên, chưa rõ Moscow đã hoàn toàn nhất trí với khuôn khổ cuộc gặp như phía Mỹ nêu hay không.

Về “bảo đảm an ninh”, ông Trump tuyên bố ủng hộ châu Âu đứng ra đưa ra các cam kết, mô tả một hiện diện “tương tự NATO” để răn đe, trong khi Mỹ không cam kết triển khai quân và “các chi tiết sẽ được bàn với lãnh đạo EU”. Trước đó, Bộ Ngoại giao Nga cảnh báo ý tưởng lực lượng gìn giữ hòa bình kiểu NATO tại Ukraine có thể làm leo thang với “hệ quả khó lường”.

Bầu không khí tại Nhà Trắng ngày 18/8/2025 được đánh giá dịu lại so với cuộc gặp hồi tháng 2 giữa Tổng thống Mỹ và Tổng thống Ukraine. Ông Zelensky nói cuộc gặp với ông Trump “rất tốt” và nhắc lại yêu cầu trao trả trẻ em Ukraine bị Liên bang Nga bắt giữ, đồng thời cảm ơn Đệ nhất phu nhân Melania Trump vì bức thư gửi ông Putin kêu gọi bảo vệ trẻ em.

Thực địa khốc liệt, hoài nghi tại Kiev

Tuy nhiên, về thực chất, nhiều câu hỏi vẫn bỏ ngỏ. Từ Kiev, nghị sĩ Oleksandr Merezhko đặt vấn đề: “Làm sao đàm phán hòa bình nếu không có ngừng bắn, khi cục diện tiền tuyến vẫn thay đổi.” Theo CNN, đêm 14/8/2025, Nga phóng hơn 140 máy bay không người lái cùng 3 tên lửa đạn đạo vào Ukraine, làm ít nhất 10 người thiệt mạng, trong đó có một bé 18 tháng tuổi và một thiếu niên 15 tuổi. Những diễn biến này khiến triển vọng một thỏa thuận sớm trở nên xa vời trong mắt nhiều người dân Ukraine.

Không khí xã hội ở Kiev cũng phản ánh tâm trạng trái chiều. Nhiều người thở phào vì cuộc gặp ở Nhà Trắng không tái diễn cảnh khẩu chiến, các nghị sĩ như Yaroslav Zelezhnyak hay Maryan Zablotsky ghi nhận sự hiện diện nhanh chóng của các đối tác châu Âu. Nhưng tại lễ tang nghệ sĩ - binh sĩ David Chichkan ở Quảng trường Độc lập sáng 18/8/2025, không ít tiếng nói bày tỏ lo ngại. Cựu binh tiền tuyến Maria Berlinska nói: “Về thực chất, chúng tôi đang được đề nghị một nền hòa bình tạm thời với cái giá là lợi ích của mình: từ bỏ đất, trao hàng triệu người ở vùng bị chiếm cho Nga, rồi may ra được một khoảng lặng”.

Những bước tiếp theo và phản ứng từ châu Âu

Bước đi tiếp theo được nhiều bên chú ý là khả năng tổ chức thượng đỉnh giữa ông Trump, ông Putin và ông Zelensky. Theo CNN, đề xuất cho rằng cuộc gặp có thể diễn ra vào ngày 22/8, song các nỗ lực trước đó nhằm mời ông Putin ngồi vào bàn đàm phán đã không thành.

Ở châu Âu, nhiều nhà lãnh đạo có mặt tại Nhà Trắng ủng hộ lộ trình hòa bình nhưng thúc giục sớm có ngừng bắn. Thủ tướng Đức Friedrich Merz nói “muốn thấy ngừng bắn” ngay sau cuộc họp cấp cao kế tiếp. Tổng thư ký NATO Mark Rutte gọi cam kết về bảo đảm an ninh là “một bước tiến lớn”. Ông Zelensky nêu hai trụ cột để Ukraine cảm thấy an toàn: quân đội đủ mạnh nhờ mua sắm, huấn luyện vũ khí; và cơ chế bảo đảm an ninh cụ thể từ EU, NATO và Mỹ.

Trước cuộc gặp ngày 18/8/2025, ông Trump đăng trên mạng xã hội rằng Ukraine “không thể” lấy lại Crimea và “không gia nhập NATO”, còn ông Zelensky đáp lại rằng hòa bình phải “bền vững”, không lặp lại kịch bản 2014 - 2015 khi các thỏa thuận tạm thời bị lợi dụng để chuẩn bị cho đợt tiến công mới.

Tóm lại, “bảo đảm an ninh cho Ukraine” đã trở thành điểm tựa chính trị trong thông điệp của ông Trump, song triển vọng thực thi phụ thuộc vào cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Putin và Tổng thống Zelensky, cũng như vào việc hai bên có thể đi đến một cơ chế ràng buộc đủ mạnh, trong bối cảnh chiến sự và thương vong vẫn tiếp diễn.