Tổng thống Kazakhstan tuyên bố thành lập Bộ Trí tuệ nhân tạo và Phát triển chuyển đổi số

Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev

Ngày 9/9, Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev đã có bài phát biểu thường niên về tình hình đất nước với chủ đề "Kazakhstan trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo: Các nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp thông qua chuyển đổi số". Trong bài phát biểu này, nguyên thủ quốc gia đã trình bày một chương trình cải cách đầy tham vọng, tập trung vào chuyển đổi số, hiện đại hóa đầu tư, kết nối toàn cầu và đổi mới thể chế.

Trọng tâm của bài phát biểu là quyết tâm đưa Kazakhstan trở thành quốc gia đi đầu trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo. Tổng thống Tokayev tuyên bố thành lập Bộ Trí tuệ nhân tạo và Phát triển chuyển đổi số mới, do một chuyên gia cấp Phó Thủ tướng đứng đầu. Cơ quan mới này sẽ dẫn dắt quá trình chuyển đổi Kazakhstan thành "một quốc gia số hóa hoàn toàn trong vòng 3 năm". Tổng thống kêu gọi Chính phủ nhanh chóng ban hành Bộ Quy tắc Số hóa toàn diện về các khía cạnh như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và nền kinh tế nền tảng, đồng thời chỉ đạo Chính phủ đảm bảo tích hợp toàn diện AI vào tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế.

"Trí tuệ nhân tạo không còn là một khái niệm trừu tượng nữa" - ông Tokayev nói - "Nó đã và đang có ảnh hưởng đến thế giới quan và hành vi của người dân, đặc biệt là giới trẻ. Chúng ta phải chuẩn bị cho thực tế này. Kazakhstan không có lựa chọn nào khác ngoài việc đón nhận sự chuyển đổi này". Ông Tokayev cũng nhấn mạnh những đổi mới về tài chính, công bố việc thành lập Quỹ Tài sản Kỹ thuật số Nhà nước để xây dựng quỹ dự trữ tiền điện tử chiến lược và thúc đẩy việc thông qua Luật Ngân hàng mới vào cuối năm nay để kích thích công nghệ tài chính (fintech) và thu hút những người mới tham gia thị trường.

Bên cạnh chuyển đổi số, Tổng thống cũng yêu cầu tập trung vào đầu tư và hiện đại hóa kinh tế. Ông kêu gọi đổi mới hệ thống thu hút đầu tư của Kazakhstan, lưu ý rằng tình trạng quan liêu quá mức đã làm suy giảm hiệu quả. "Thu hút đầu tư là một ưu tiên đòi hỏi những cách tiếp cận mới" - ông Tokayev tuyên bố, đồng thời nhấn mạnh rằng Thủ tướng sẽ chịu trách nhiệm trực tiếp giám sát quá trình này. Tổng thống Kazakhstan cũng đề xuất giới thiệu Chỉ số thu hút đầu tư khu vực để chính quyền địa phương chịu trách nhiệm về hiệu quả kinh tế của mình, đồng thời thúc giục xem xét lại vai trò của Quỹ Quốc gia. "Các nguồn lực của Quỹ nên được sử dụng một cách khôn ngoan để tài trợ cho các dự án triển vọng với tiềm năng thị trường cao" - ông nói.

Giao thông vận tải và hậu cần đóng vai trò nổi bật khi Kazakhstan tiếp tục củng cố vai trò là cầu nối quan trọng giữa châu Âu và châu Á. Ông Tokayev tuyên bố sắp hoàn thành tuyến đường sắt đôi Dostyk-Moyinty, một dự án mà ông mô tả là "có ý nghĩa đặc biệt đối với hành lang Đông - Tây", đồng thời cam kết sẽ triển khai đúng tiến độ các tuyến đường sắt quan trọng khác. Ông tuyên bố rằng đến tháng 10, một nền tảng hậu cần và hải quan kỹ thuật số Smart Cargo thống nhất phải được ra mắt, cho phép các nhà khai thác tư nhân tiếp cận tự động bình đẳng với cơ sở hạ tầng hậu cần và hải quan. Về hàng không, ông tái khẳng định tham vọng chiến lược của Kazakhstan là trở thành trung tâm hàng đầu trong không gian Á - Âu, được củng cố bởi đề xuất thành lập một hãng vận tải hàng hóa quốc gia với các đối tác nước ngoài và tích hợp các sân bay mới vào chuỗi hậu cần toàn cầu.

Về chính sách đối ngoại, Tổng thống Tokayev tái khẳng định cách tiếp cận đa hướng của Kazakhstan, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự cân bằng và hợp tác mang tính xây dựng. Ông hoan nghênh kết quả của các hội nghị thượng đỉnh cấp cao gần đây, bao gồm đối thoại Mỹ - Nga tại Alaska và các nỗ lực hòa bình giữa Azerbaijan và Armenia, đồng thời nhấn mạnh mối quan hệ đối tác ngày càng phát triển của Kazakhstan với Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Á, Liên minh Châu Âu và Hoa Kỳ. Nhìn xa hơn, ông nhấn mạnh sự cần thiết phải cải cách Liên hợp quốc, đặc biệt là Hội đồng Bảo an. "Liên hợp quốc vẫn chưa có nhiều các lựa chọn nào khác nhưng cải cách đã đến lúc cần thiết, trên hết là cơ quan chủ chốt của Liên hợp quốc, Hội đồng Bảo an" - ông nói. Tổng thống Tokayev cho biết thêm rằng ông sẽ trình bày quan điểm của Kazakhstan về cải cách toàn cầu trong kỳ họp sắp tới của Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York.

Tổng thống Tokayev cũng đề xuất một cuộc cải cách thể chế lớn sẽ có những tác động chính trị lâu dài. Ông đề xuất chuyển đổi sang một Quốc hội đơn viện, với vấn đề này sẽ được quyết định bằng một cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc vào năm 2027. Ông Tokayev khẳng định quá trình này phải minh bạch và mang tính tham vấn: "Tôi tin rằng cần phải tiến hành đối thoại cởi mở với người dân về những vấn đề quan trọng như vậy. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể tiến lên trên con đường xây dựng một Kazakhstan công bằng và vững mạnh".

Tổng thống cũng nêu ra các ưu tiên chiến lược của quốc gia, bao gồm việc trao quy chế đặc biệt cho thành phố Alatau như một trung tâm đổi mới sáng tạo mới, thông qua Bộ luật Xây dựng mới vào cuối năm nay, xây dựng bản đồ tài nguyên đất kỹ thuật số thống nhất và triển khai các chiến lược dài hạn về an ninh lương thực và quản lý nước. Ông kêu gọi tiếp tục khôi phục biển Aral, cùng nhau nỗ lực bảo tồn biển Caspi và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiết kiệm nước tiên tiến. Về chính sách xã hội, ông Tokayev đề nghị cải cách toàn bộ hệ thống phúc lợi của Kazakhstan để đảm bảo tính bền vững và công bằng, đồng thời triển khai các biện pháp tăng lương hưu, mở rộng chăm sóc sức khỏe và nâng cao hiểu biết tài chính cho người dân. Ông nhấn mạnh thêm vai trò của giáo dục trong việc chuẩn bị cho thế hệ tương lai bước vào kỷ nguyên AI, nhấn mạnh các chương trình tích hợp AI vào chương trình giảng dạy ở trường học và mở rộng việc học tập kỹ thuật số cho học sinh ở nông thôn.

Kết thúc bài phát biểu, Tổng thống Tokayev nhấn mạnh các nguyên tắc thống nhất của luật pháp, trật tự và lòng yêu nước trong bối cảnh Kazakhstan thích ứng với thay đổi toàn cầu. "Nếu nhân dân chúng ta đoàn kết và tình hình nội bộ ổn định, chúng ta sẽ vượt qua mọi khó khăn và vượt qua mọi thử thách" - ông Tokayev tuyên bố.