Tin tặc và UAV thách thức nghiêm trọng an ninh hàng không châu Âu

Hành khách chờ tại sân bay Brandenburg ở Berlin, Đức, ngày 20/9/2025 sau sự cố tấn công mạng làm gián đoạn nhiều sân bay châu Âu (Ảnh: AP)

Chỉ trong một thời gian ngắn, ngành hàng không châu Âu liên tiếp đối mặt với hai mối đe dọa an ninh lớn. Một mặt là làn sóng tấn công mạng bằng mã độc tống tiền (ransomware) nhằm vào hệ thống làm thủ tục tại các sân bay Heathrow (Anh), Berlin (Đức) và Brussels (Bỉ). Mặt khác là sự xuất hiện đột ngột của hàng loạt máy bay không người lái (UAV) lạ, buộc sân bay chính ở Copenhagen (Đan Mạch) và sau đó là Oslo (Na Uy) phải tạm ngừng hoạt động trong nhiều giờ.

Dù giới chức chưa công bố thủ phạm chính thức, các chuyên gia an ninh đánh giá những vụ việc này là một phần của chuỗi hoạt động được tổ chức bài bản nhằm thử nghiệm và thách thức khả năng ứng phó của các quốc gia trước các mối đe dọa nhằm vào cơ sở hạ tầng trọng yếu.

"Trước hết các đối tượng thử nghiệm phương thức hành động. Sau đó chúng quan sát phản ứng của chúng ta" - ông Jukka Savolainen, Giám đốc Mạng lưới tại Trung tâm Đối phó với các mối đe dọa tại châu Âu, nhận định.

Những sự cố gián đoạn tại các sân bay này đã phơi bày mức độ dễ bị tổn thương của ngành hàng không dân dụng, khiến hàng trăm chuyến bay bị chậm hoặc hủy, gây thiệt hại lớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến trải nghiệm hành khách.

Khuyến nghị khẩn cấp từ chuyên gia

Các chuyên gia an ninh cảnh báo rằng cơ quan quản lý cần có hành động chủ động và quyết liệt hơn để bảo vệ an toàn mạng, hệ thống điều hướng (GPS) và an toàn tổng thể trước các mối đe dọa ngày càng gia tăng.

Đối với mối đe dọa từ UAV, ông Eric Schouten - Giám đốc Công ty An ninh Hàng không Dyami - nhận định: "Các hoạt động sử dụng UAV đang ngày càng tiêu cực và theo tôi sẽ không dừng lại. Các hãng hàng không và sân bay đang trông đợi hành động từ Chính phủ và các cơ quan chức năng".

Tuy nhiên, việc triển khai các giải pháp chống UAV vẫn gặp khó khăn. Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) cho biết, công nghệ chống UAV đang được phát triển nhưng chi phí thường vượt ngoài khả năng tài chính của nhiều sân bay.

Đối phó với nguy cơ tấn công mạng, Jake Moore - cố vấn tại Công ty An ninh mạng ESET (Slovakia) - khuyến nghị các cơ quan quản lý cần siết chặt hơn nữa tiêu chuẩn an ninh cho các nhà cung cấp công nghệ thông tin (CNTT) trọng yếu, đặc biệt trong bối cảnh các cuộc tấn công mạng nhằm vào ngành hàng không đang gia tăng trên toàn cầu.

Trong khi đó, các chuyên gia cũng khuyên các hãng hàng không cần linh hoạt trong công tác quản lý rủi ro. Ông Matthew Borie, chuyên gia tư vấn an ninh hàng không Osprey, khuyến cáo các hãng cần "có khả năng đánh giá rủi ro một cách linh hoạt, có kế hoạch chuyển hướng và biện pháp giảm thiểu rủi ro".

Cơ quan Điều phối Không lưu châu Âu Eurocontrol cho biết đang tích cực hỗ trợ các cơ quan kiểm soát không lưu và nhà chức trách các quốc gia xử lý tác động từ các sự cố. Tuy nhiên, rõ ràng, ngành hàng không châu Âu đang đứng trước một thách thức an ninh chưa từng có, đòi hỏi sự phối hợp hành động và đầu tư nghiêm túc từ cả chính phủ, cơ quan quản lý và các doanh nghiệp vận hành.