Tin giả và những hệ luỵ khôn lường

Ban Thời sự

14/09/2025 06:00 GMT+7

VTV.vn - Trong môi trường kinh doanh hiện nay, chỉ cần một tin đồn xấu độc lan truyền trên mạng xã hội cũng có thể khiến giá trị cổ phiếu lao dốc, niềm tin khách hàng sụt giảm.

Doanh nghiệp khởi kiện để bảo vệ danh dự và quyền lợi

Đầu tuần này, Vingroup đã tiến hành khởi kiện dân sự, trình báo cơ quan chức năng và gửi thông báo tới các Đại sứ quán về việc 68 tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đưa thông tin sai sự thật về tập đoàn trên mạng Internet với 4 nhóm vấn đề chính là: đưa tin sai lệch về tình hình tài chính; bôi xấu chất lượng, xuyên tạc nguồn gốc xuất xứ và bịa đặt về vấn đề chính trị, chính sách của Nhà nước nhằm dẫn dắt dư luận.

Việc doanh nghiệp đấu tranh với các hành vi xuyên tạc, thông tin bịa đặt, sai sự thật không chỉ là để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, mà đây còn là thượng tôn pháp luật là nguyên tắc cốt lõi của Nhà nước pháp quyền và của xã hội hiện đại.

Theo thông tin từ Vingroup, đến tối ngày 12/9, đã có 70 kênh trên mạng xã hội ẩn, xóa hàng trăm video chứa những nội dung bịa đặt, vu khống, nhiều tài khoản đăng nội dung đính chính, xin lỗi công khai. Qua vụ việc này ta càng thấy rõ hai mặt đối lập. Một bên tung tin ẩn nấp sau những bàn phím. Một bên hứng chịu những bôi nhọ, vu khống là những cá nhân, những tổ chức có định danh rõ ràng. Trong một xã hội văn minh, không thể chấp nhận việc tung tin sai lệch, thiếu kiểm chứng. Thế nhưng khi gắn đến trách nhiệm thì lại xin lỗi.

Luật sư Nguyễn Thế Truyền - Công ty Luật Thiên Thanh, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết: "Về cơ bản, hành vi vi phạm nếu có đã hoàn thành. Trong trường hợp này, việc gỡ hay ẩn hoặc xin lỗi là một trong những biện pháp khắc phục hậu quả đó. Nếu như có án hoặc có các chế tài xử lý bởi các cơ quan chức năng, đây sẽ được coi là một trong những tình tiết giảm nhẹ. Và trong các vụ việc dân sự, đây là một trong những nỗ lực hạn chế thiệt hại do chính lỗi của những chủ thể đó đã gây ra. Trong trường hợp này, về cơ bản, dù xoá, ẩn, xin lỗi, nó vẫn có thể xử lý được, ngay cả xử phạt hành chính, xử lý hình sự nếu có và khởi kiện dân sự nếu như người bị xâm hại họ muốn".

Uy tín là tài sản vô hình, nhưng mang giá trị sống còn của mỗi doanh nghiệp

Doanh nghiệp đóng vai trò rất quan trọng vào phát triển nền kinh tế của quốc gia. Doanh nghiệp kinh doanh tốt sẽ tạo việc làm, đóng góp ngân sách nhà nước và góp phần bảo đảm an sinh xã hội. Hiện, với hơn 940.000 doanh nghiệp và trên 5 triệu hộ kinh doanh, kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu cho ngân sách Nhà nước và 82% tổng số lao động. Doanh nghiệp tư nhân cùng doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cùng phát triển mạnh, nền kinh tế quốc gia đó cũng vì thế mà mạnh mẽ hơn. Nhưng, khi doanh nghiệp bị bôi nhọ, tổn hại uy tín tín sẽ tiềm ẩn không ít những hệ lụy.

Trong môi trường kinh doanh hiện nay, chỉ cần một tin đồn xấu độc lan truyền trên mạng xã hội cũng có thể khiến giá trị cổ phiếu lao dốc, niềm tin khách hàng sụt giảm. Việc xây dựng, bảo vệ và củng cố uy tín từ lâu đã được các doanh nghiệp coi là chiến lược trung tâm, lâu dài.

Thượng tá Nguyễn Thị Thanh Thùy - Phó Trưởng Khoa Luật, Học viện An ninh nhân dân chia sẻ: "Có những tin đồn xuất hiện ở rất nhiều nơi, rất nhiều người chia sẻ, thậm chí họ bàn luận với nhau ở rất nhiều nội dung khác nhau và trên các diễn đàn khác nhau khiến cho những người tiếp nhận thông tin không có điều kiện để kiểm chứng những thông tin đó. Và họ lại tin vào những tin đồn này, điều đó rất nguy hiểm, dẫn đến việc người ta cho rằng đó là sự thật, sẽ không tin tưởng vào sự phát triển của các doanh nghiệp. Với những hành vi đưa những thông tin sai sự thật về bất cứ một cá nhân hay một doanh nghiệp, một cơ quan, tổ chức nào cũng là những hành vi đáng lên án".

Trên thực tế, không ít các doanh nghiệp đã phải im lặng chịu thiệt hại trước thông tin xấu. Có doanh nghiệp tìm đến các cơ quan chức năng đề nghị ngăn chặn, gỡ bỏ. Tuy nhiên, khi sự việc được đưa ra tòa, không chỉ đơn thuần để bảo vệ uy tín, mà còn tạo tiền lệ tốt, các doanh nghiệp, cá nhân khác khi bị bôi nhọ cũng có thể tìm đến pháp luật để bảo vệ mình.

Ông Lê Quang Tự Do - Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nêu ý kiến: "Để có thể hiệu quả hơn, trừ được tận những gốc rễ của những cá nhân mà chúng ta biết rõ ràng đang hiện diện, đang tồn tại và vẫn sẵn sàng lợi dụng không gian mạng để xúc phạm, nói xấu, bôi nhọ, chúng ta dùng kênh Tòa án là một kênh rất quan trọng, gửi thông điệp đến cho những người dùng mạng xã hội nếu như bạn nói xấu, bôi nhọ tôi, tôi sẵn sàng đưa bạn ra tòa. Điều đó cũng làm cho nhận thức, ý thức pháp luật của những người sử dụng mạng được tăng lên".

Thượng tôn pháp luật - Ảnh 1.

Có rất nhiều doanh nghiệp ở nhiều ngành nghề đã phải đối mặt với tin đồn, tin giả tràn lan trên internet nhưng hệ luỵ lại là thật

"Nói cho sướng miệng" hay phá hoại

Từ trước đến nay, có rất nhiều doanh nghiệp ở nhiều ngành nghề đã phải đối mặt với tin đồn, tin giả tràn lan trên internet nhưng hệ luỵ lại là thật.

"Doanh nghiệp và thị trường mất vía vì tin giả" khi hàng giả (tin giả) về trái phiếu, bất động sản, nhân sự đã khiến doanh nghiệp và thị trường thiệt hại nặng nề. Đối tượng phát tán đã lấy tài khoản Facebook để đăng nội dung bịa đặt trên mạng xã hội, xuyên tạc về hoạt động của HDBank và các lãnh đạo của ngân hàng này.

Thế giới Di động (MWG) bị lan truyền tin giả về việc đầu tư 1.611 tỷ đồng trái phiếu, công ty bất động sản đang bị điều tra. Thông tin thất thiệt này làm xáo trộn hoạt động của công ty, ảnh hưởng đến niềm tin của cổ đông và đối tác, cũng như gây ra sự hoang mang cho nội bộ công ty.

VNDirect cũng gửi "trần tình" tới khách hàng, đối tác về tin đồn bịa đặt, sai lệch về hoạt động của công ty. Những tin đồn vô căn cứ đã khiến cho cổ phiếu VNDirect và nhiều doanh nghiệp tốt trên thị trường chứng khoán bị bán tháo do nhà đầu tư không có đủ thông tin để ứng xử phù hợp.

Mạng xã hội vốn là nơi mang lại cơ hội chia sẻ, trao đổi thông tin nhanh chóng. Thực tế cho thấy, một bộ phận không nhỏ cư dân mạng có thói quen "chia sẻ nhanh" hơn là "kiểm chứng kỹ lưỡng". Tâm lý muốn tạo sự chú ý, hay đơn giản là thói quen "nói cho vui" "nói cho sướng miệng" trên mạng xã hội đã khiến nhiều người trở thành "nạn nhân và đồng phạm" trong việc lan truyền tin giả, bôi nhọ làm tổn thương người khác. Điều này phản ánh một thực trạng: văn hóa ứng xử trên mạng xã hội vẫn còn khoảng cách rất xa với yêu cầu của một xã hội văn minh, thượng tôn pháp luật.

Thậm chí, có những cá nhân, những tổ chức sử dụng trí tuệ nhân tạo làm các video, có nội dung chế nhạo, bôi nhọ lãnh đạo Đảng, Nhà nước các nền tảng mạng xã hội như facebook, youtube, tiktok …và tất cả lại sử dụng tài khoản ảo để bình luận, thậm chí chửi bới, bôi nhọ và chống phá. Đây là hành vi rất nguy hiểm đối với sự ổn định về chính trị, kinh tế, xã hội.

Dư luận xã hội (hay công luận) là một hiện tượng xã hội đặc biệt biểu hiện thái độ, tình cảm, nhận thức, quan niệm và xu hướng hành động của một nhóm xã hội đối với vấn đề đặt ra trong cuộc sống, có tính thời sự, thể hiện nhận thức chung và xu hướng hành động của cộng đồng đối với vấn đề đó. Nó không chỉ là tổng cộng các ý kiến cá nhân mà còn là một chỉnh thể tinh thần xã hội có ảnh hưởng lớn đến các hoạt động trong đời sống xã hội. Thế nhưng, có những bài viết ra có thể có vài nghìn lượt thích, vài trăm lượt chia sẻ nhưng thực chất đó vẫn chỉ một phần nhỏ trong xã hội và thậm chí còn không biết những bình luận, chia sẻ đó có phải là thật hay ảo do robot tạo ra để dẫn dụ.

Thượng tôn pháp luật - Ảnh 2.

Ở Mỹ, hàng loạt vụ kiện đình đám đã thu hút sự chú ý toàn cầu

Luật pháp quốc tế xử lý các vụ việc bôi nhọ, hạ uy tín

Trong bối cảnh mạng xã hội và truyền thông trực tuyến ngày càng phát triển, các vụ kiện liên quan đến bôi nhọ, hạ uy tín doanh nghiệp và cá nhân có xu hướng gia tăng trên toàn cầu. Một số phán quyết của Tòa án gần đây đã trở thành tiền lệ đáng chú ý trong việc cân bằng giữa quyền tự do ngôn luận và quyền được bảo vệ danh tiếng.

Tại Malaysia, Tòa án Cao cấp đã buộc một nghị sĩ bồi thường 2 triệu Ringgit cho một doanh nhân và công ty của ông, sau khi chính trị gia này đưa ra hàng loạt tuyên bố bôi nhọ trên báo chí và mạng xã hội. Các cáo buộc vô căn cứ, từ hối lộ quan chức đến điều hành mô hình Ponzi, đã được tòa xác định gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín doanh nghiệp.

Ở Mỹ, hàng loạt vụ kiện đình đám đã thu hút sự chú ý toàn cầu. Năm 2023, Fox News đồng ý bồi thường hơn 787 triệu USD cho Dominion Voting Systems vì đưa tin sai sự thật liên quan bầu cử Tổng thống 2020. Cũng tại Mỹ, nhà thuyết âm mưu Alex Jones phải bồi thường hơn 1,4 tỷ USD cho gia đình nạn nhân vụ xả súng Sandy Hook, do tuyên bố vụ thảm sát chỉ là "trò dàn dựng".

Khu vực Đông Nam Á cũng nổi bật với các cách tiếp cận nghiêm khắc. Tại Singapore, cựu Thủ tướng Lý Hiển Long từng nhiều lần thắng kiện các blogger và nhà phê bình, với mức bồi thường hàng trăm nghìn đô la Singapore. Ở Thái Lan, luật lese majeste - xúc phạm hoàng gia - được coi là một trong những quy định nghiêm ngặt nhất thế giới, có thể dẫn tới 15 năm tù giam cho mỗi tội danh. Thống kê cho thấy từ năm 2015, các vụ kiện bôi nhọ hình sự đã tăng tới 50%, phần lớn do quan chức hoặc chính trị gia khởi kiện.

Trong khi đó, pháp luật quốc tế khẳng định rõ ràng quyền được bảo vệ danh dự. Điều 12 của Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền và Điều 17 Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị đều quy định, mọi cá nhân hay tổ chức đều có quyền chống lại những hành vi xâm phạm danh tiếng.

Công dân có quyền tự do, dân chủ và quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, quyền đó phải đi cùng giới hạn, không được bịa đặt, không được vu khống, không được làm tổn hại đến lợi ích hợp pháp của người khác cũng như thượng tôn pháp luật.

Đừng lầm tưởng mạng xã hội là "vùng trời riêng" để nói gì, đưa lên thông tin gì cũng không phải chịu trách nhiệm. Đừng coi việc chiasẻ tin giả là "chuyện nhỏ", mà quên rằng chỉ một cú nhấp chuột vào hùa của mình có thể góp phần hủy hoại uy tín của cả một con người, một tổ chức, doanh nghiệp thậm chí cả một quốc gia. Khi mỗi người hành xử có ý thức và trách nhiệm, chúng ta sẽ tạo nên một không gian mạng văn minh, lành mạnh.

Bạn cần đăng nhập để thực hiện chức năng này!

Bình luận không đăng nhập

Bạn không thể gửi bình luận liên tục.
Xin hãy đợi 60 giây nữa.