Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, sau giai đoạn biến động mạnh, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) Việt Nam đang từng bước được tái cấu trúc và khôi phục niềm tin. Các biện pháp quản lý, giám sát chặt chẽ cùng nỗ lực minh bạch thông tin được xem là chìa khóa để phát triển một thị trường vốn lành mạnh, hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế.
Tín hiệu khởi sắc sau giai đoạn trầm lắng
Theo Bộ Tài chính, sau khi Nghị định số 08/2023/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn được ban hành, thị trường TPDN đã ghi nhận những chuyển biến tích cực. Khối lượng phát hành mới có dấu hiệu phục hồi trở lại, tập trung ở các doanh nghiệp bất động sản có năng lực tài chính tốt, doanh nghiệp sản xuất và ngân hàng thương mại.
Các ngân hàng thương mại tiếp tục là nhóm phát hành lớn nhất, chiếm gần 55% tổng giá trị phát hành
Tính đến hết tháng 7/2025, tổng giá trị phát hành TPDN riêng lẻ đạt khoảng 175 nghìn tỷ đồng, tăng gần 40% so với cùng kỳ năm 2024. Đặc biệt, hoạt động mua lại trước hạn vẫn diễn ra sôi động, song áp lực đáo hạn dần được giải tỏa nhờ tái cơ cấu nợ và phục hồi thị trường vốn.
Các ngân hàng thương mại tiếp tục là nhóm phát hành lớn nhất, chiếm gần 55% tổng giá trị phát hành, với mục đích chủ yếu là tăng vốn cấp 2, cải thiện an toàn tài chính và đáp ứng yêu cầu Basel III. Trong khi đó, nhóm doanh nghiệp bất động sản sau thời gian dài "ngủ đông" cũng bắt đầu quay trở lại thị trường, nhưng với quy mô nhỏ hơn và điều kiện phát hành chặt chẽ hơn.
Minh bạch thông tin - "chìa khóa" lấy lại niềm tin
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế - tài chính Nguyễn Trí Hiếu, một trong những "điểm nghẽn" lớn nhất khiến thị trường TPDN từng rơi vào khó khăn là tình trạng thiếu minh bạch thông tin.
Trong bối cảnh đó, để khắc phục, Bộ Tài chính đã đẩy mạnh triển khai hệ thống công bố thông tin tập trung tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Hiện nay, 100% trái phiếu phát hành riêng lẻ đều phải đăng tải thông tin trước, trong và sau phát hành theo quy định mới, giúp nhà đầu tư có cơ sở theo dõi và giám sát.
Song song với đó, Chính phủ cũng đã yêu cầu tất cả doanh nghiệp phát hành phải có xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đối với khối lượng phát hành trên 500 tỷ đồng/năm hoặc lớn hơn 50% vốn chủ sở hữu. Đây được coi là bước tiến quan trọng để hạn chế rủi ro, phân loại chất lượng doanh nghiệp và nâng cao niềm tin cho nhà đầu tư.
Theo thống kê, đến tháng 7/2025 đã có 7 tổ chức xếp hạng tín nhiệm trong nước được Bộ Tài chính cấp phép hoạt động, trong đó một số đơn vị đã hợp tác với tổ chức quốc tế để đảm bảo tính khách quan, chuyên nghiệp.
Thực tế, TPDN là kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng, giúp giảm áp lực cho hệ thống ngân hàng vốn đang gánh tới hơn 60% nhu cầu vốn của nền kinh tế. Tuy nhiên, nếu thiếu kiểm soát, thị trường dễ tiềm ẩn rủi ro dây chuyền.
Theo TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia, việc siết chặt khung pháp lý trong 2 năm qua là cần thiết để "làm sạch" thị trường. Nhưng song song với quản lý rủi ro, cũng cần có cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp phát hành chính đáng, đặc biệt là các ngành sản xuất, năng lượng, hạ tầng – những lĩnh vực cần nguồn vốn dài hạn.
Về phía nhà đầu tư, xu hướng đang dịch chuyển từ mua trực tiếp sang thông qua các quỹ đầu tư trái phiếu, công ty chứng khoán và ngân hàng. Đây là bước đi tích cực, vì vừa giúp phân tán rủi ro, vừa đòi hỏi tổ chức trung gian phải có năng lực thẩm định, bảo vệ nhà đầu tư cá nhân.
Theo các chuyên gia kinh tế, mặc dù thị trường TPDN đã có dấu hiệu hồi phục, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Đầu tiên phải kể đến áp lực đáo hạn lớn, giai đoạn 2024-2026, khối lượng trái phiếu bất động sản đến hạn mỗi năm ước khoảng 200-250 nghìn tỷ đồng. Nếu doanh nghiệp không tái cấu trúc thành công, nguy cơ vỡ nợ vẫn hiện hữu.
Bên cạnh đó, cho đến nay, chất lượng doanh nghiệp phát hành chưa đồng đều. Một số doanh nghiệp chưa đủ minh bạch, thiếu chiến lược tài chính bền vững. Trong khi đó, nhà đầu tư cá nhân còn thiếu kiến thức, nhiều trường hợp mua trái phiếu theo "niềm tin" mà không phân tích rủi ro.
Trước tình hình đó, để phát triển bền vững, chuyên gia kinh tế - tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng cần hoàn thiện khung pháp lý và phát triển tổ chức trung gian, nâng cao vai trò của công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, tổ chức xếp hạng tín nhiệm. Đồng thời đa dạng hóa sản phẩm, bên cạnh trái phiếu thông thường, cần phát triển trái phiếu xanh, trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu gắn với dự án hạ tầng để thu hút nhà đầu tư dài hạn…
Trong chiến lược phát triển thị trường vốn Việt Nam đến năm 2030, Chính phủ đặt mục tiêu đưa quy mô TPDN lên mức 20% GDP vào năm 2025 và 25% GDP vào năm 2030. Đây là mục tiêu đầy tham vọng nhưng khả thi nếu các giải pháp quản lý – phát triển được triển khai đồng bộ.
Thị trường TPDN Việt Nam sau giai đoạn "thanh lọc" đang có cơ hội bước vào một chu kỳ phát triển mới, với nền tảng minh bạch hơn, bền vững hơn. Đây không chỉ là kênh huy động vốn quan trọng cho doanh nghiệp, mà còn là "mảnh ghép" thiết yếu để hình thành hệ sinh thái tài chính hiện đại, giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng, từ đó tạo thêm động lực cho nền kinh tế tăng trưởng ổn định trong dài hạn./.
Bình luận (0)