Tập trung giải phóng mặt bằng các dự án trọng điểm

Tập trung giải phóng mặt bằng dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Cuối tuần qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đi khảo sát hướng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua tỉnh Phú Thọ. Đây là tuyến đường sắt chiến lược trong hành lang kinh tế Côn Minh - Hà Nội - Hải Phòng giúp kết nối với Trung Quốc, Trung Á và châu Âu.

Thủ tướng nhấn mạnh dự án sớm triển khai, sớm hoàn thành ngày nào thì mang lại lợi ích ngày đó. Thủ tướng yêu cầu tỉnh Phú Thọ xây dựng đề án về giải phóng mặt bằng, tách khỏi dự án chung và tổ chức khởi công dự án giải phóng mặt bằng vào ngày 19/8. Cùng với đó, bảo đảm đời sống người dân bị ảnh hưởng, phối hợp với các Bộ, ngành, đơn vị liên quan rà soát, xây dựng quy hoạch các ga, khu logistics, cảng cạn, khu đô thị dọc tuyến đường sắt; đồng thời triển khai các tuyến giao thông kết nối để phát huy tối đa hiệu quả dự án.

Nhanh chóng bàn giao hướng tuyến dự án

Trước đó, vào giữa tháng 7, Thủ tướng đã họp và có chỉ đạo với lãnh đạo của 21 tỉnh, thành phố có tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đi qua, phải khởi công mặt bằng tái định cư cho hai dự án vào ngày 19/8 tới đây. Hiện có nhiều địa phương có dự án đi qua, sau sáp nhập cần phải khớp nối số liệu và điều chỉnh lại hướng tuyến, vì thế có mốc giới của dự án sớm ngày nào sẽ góp phần đẩy nhanh việc chuẩn bị mặt bằng ngày đó.

Có diện tích hơn 1,7 ha, khu tái định cư tại phường Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ, vào thời điểm đầu tháng 8, dự kiến sẽ được chọn làm điểm khởi công vào ngày 19/8 để phục vụ dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đi qua địa bàn.

Tuy nhiên, thời điểm này, địa phương lại quyết định chọn điểm khởi công ở phường Vân Phú thay cho phường Phú Thọ, vì có diện rộng gấp 4 lần và thuận lợi cho công tác chuẩn bị thủ tục khởi công.

Ông Phùng Ngọc Tuân - Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Phú Thọ cho biết: "Đến nay, cơ bản công tác giải phóng mặt bằng đã được hoàn thiện, sẵn sàng cho khởi công vị trí đó vào ngày 19/8".

Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua tỉnh Phú Thọ có chiều dài là 99 km thay vì 60,1 km so với trước sáp nhập. Diện tích đất cần phải giải phóng mặt bằng lên tới 620 ha. Để giải quyết khối lượng công việc này, địa phương đã giao công tác giải phóng mặt bằng về cho đơn vị thuộc tỉnh quản lý thay vì cấp xã phường.

Ông Phan Trọng Tấn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ chia sẻ: "Đây là dự án trọng điểm quốc gia mà khối lượng giải phóng mặt bằng rất lớn, cho nên tỉnh Phú Thọ đã phân công cho Ban quản lý dự án của tỉnh là chủ đầu tư thực hiện nhiệm vụ giải phóng mặt bằng".

Cũng theo lãnh đạo tỉnh Phú Thọ, giá đền bù giải phóng mặt bằng giữa Phú Thọ và Vĩnh Phúc cũ là khác nhau, nên hiện nay một mặt địa phương đẩy nhanh xây dựng giá đền bù thống nhất trên toàn tuyến, mặt khác phối hợp với Bộ Xây dựng trong tháng 8 nhận bàn giao hướng tuyến của dự án, từ đó giúp thuận lợi cho công việc giải phóng mặt bằng.

Linh hoạt trong sắp xếp tái định cư

Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có chiều dài toàn tuyến là 418 km, đi qua 6 tỉnh, thành phố, còn dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có chiều dài toàn tuyến là 1.541 km, đi qua 15 tỉnh, thành phố.

TP. Hà Nội là địa phương duy nhất mà cả hai dự án đều đi qua địa bàn. Để rút ngắn thời gian chuẩn bị, sẵn sàng tiến hành dự án giải phóng mặt bằng kịp mốc dự kiến vào ngày 19/8, Hà Nội đã áp dụng luồng xanh cho các thủ tục hành chính. Song song đó, các đơn vị chuyên môn và các xã, phường có dự án đi qua phải tìm giải pháp linh hoạt nhằm đẩy nhanh tiến độ mặt bằng ngoài công trường.

Ga và hướng tuyến của dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng nằm ở xã Thư Lâm, Hà Nội, nhưng xã Đông Anh lại làm nhiệm vụ quy hoạch đất sạch và xây dựng khu tái định cư. Có diện tích khoảng 15 ha, với mật độ xây dựng chỉ 30%, đã thiết kế đầy đủ hạ tầng như: điện, đường, trường học và các dịch vụ khác, ban đầu với mục đích đấu giá quyền sử dụng đất, tạo nguồn thu cho ngân sách địa phương, nhưng hiện nay với nhiệm vụ mới là đẩy nhanh tiến độ mặt bằng cho tuyến đường sắt, xã Đông Anh đã chuyển nơi đây thành khu tái định cư cho dự án. Giải pháp linh hoạt của địa phương đã giúp rút ngắn thời gian chuẩn bị mặt bằng tái định cư được đến 6 tháng.

Ông Nguyễn Công Phước - Phó Chủ tịch UBND xã Đông Anh thành phố Hà Nội cho biết: "Liên quan đến đầu tư tuyến đường sắt theo theo chủ trương của Nhà nước, từ Thành phố, chúng tôi ưu tiên sử dụng quỹ đất hạ tầng kỹ thuật đã được đầu tư xây dựng để phục vụ ngay và luôn đối với các nhiệm vụ chính trị trên toàn địa bàn thành phố cũng như trên địa bàn của các xã".

Vị trí này sẽ xây dựng ga Ngọc Hồi thuộc xã Ngọc Hồi, Thành phố Hà Nội, là ga đầu tiên của tuyến đường sắt cao tốc Bắc – Nam. Để đẩy nhanh tiến độ mặt bằng cho dự án, khu tái định cư đang sắp xếp có thể cách ga khoảng 1 km.

Với diện tích khoảng 3 ha, khu tái định cư nằm tại xã Ngọc Hồi TP. Hà Nội nằm sát hai quốc lộ 1A và 1B, với tỉ lệ phê duyệt xây dựng là 40%.

Ngoài việc thực hiện những giải pháp linh hoạt ở công trường, Hà Nội đã chủ động nguồn vốn cho công tác giải phóng mặt bằng.

Ông Đỗ Việt Hải - Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP. Hà Nội nhận định: "Đối với các dự án giải phóng mặt bằng cho dự án đường sắt quốc gia trên địa bàn thành phố là nguồn ngân sách của Trung ương. Tuy nhiên, Hà Nội đã có chủ trương ứng vốn ra để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng trước, để đảm bảo theo đúng yêu cầu tiến độ mà Chính phủ yêu cầu".

Chỉ riêng hai dự án đường sắt trọng điểm quốc gia trên địa bàn, Hà Nội phải giải quyết diện tích mặt bằng lên tới 900 ha.

Phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan chức năng

Trung bình thời gian tính từ lúc xây dựng đến khi người dân về ở tại khu tái định cư cần từ 6 - 8 tháng, nhưng với các dự án đường sắt trọng điểm quốc gia, chỉ có 4 tháng là phải giải phóng xong mặt bằng để bắt đầu xây dựng các khu ga và tuyến chính. Như vậy, muốn đảm bảo được tiến độ theo mốc thời gian mà Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo, không chỉ có việc địa phương có dự án đi qua chủ động đưa ra các giải pháp linh hoạt để thực hiện, mà sự phối nhịp nhàng giữa các Bộ ngành cùng địa phương là hết sức cần thiết, để rút ngắn thời gian giải quyết các khâu chuẩn bị trước khi xây dựng.

Các dự án bình thường theo trình tự các Bộ ngành bàn giao mốc giới dự án, sau đó địa phương lần lượt thực hiện các khâu: kiểm đếm, đo đạc, thẩm định, phương án đền bù, chọn địa điểm xây dựng tái định cư, khâu sau phải chờ khâu trước xong thì mới bắt đầu.

Nhưng với các dự án đường sắt trọng điểm quốc gia được áp dụng cơ chế đặc thù, nên tất cả các bước chuẩn bị đều được Bộ ngành và địa phương cùng làm song song.

Ông Chu Văn Tuân - Phó Giám đốc Ban quản lý dự án đường sắt, Bộ Xây dựng nêu ý kiến: "Chính vì thế, chúng tôi ở Ban Quản lý dự án đường sắt mới tham gia trực tiếp vào Ban chỉ đạo của địa phương để kịp thời phối hợp cung cấp thông tin về dự án. Giả sử trong trường hợp phải chỉnh lý, điều chỉnh cục bộ phương án hướng tuyến ở vị trí nào đó sẽ là thông tin kịp thời nhất đến các địa phương để có phương án xử lý".

Với các dự án trọng điểm này, các Bộ ngành không chỉ thực hiện nhiệm vụ lập rồi giao dự án mà phải đồng hành, cùng điều chỉnh, cùng thực hiện với địa phương.

Ông Chu Văn Tuân - Phó Giám đốc Ban quản lý dự án đường sắt, Bộ Xây dựng cho biết: "Tham gia cùng địa phương để có vấn đề giữa cơ quan lập dự án và cơ quan triển khai dự án bồi thường hỗ trợ tái định cư của địa phương là cùng nhau để rà soát phạm vi đó. Chính vì thế, nó vừa thúc đẩy, vừa hạn chế nhất sai sót có thể xảy ra".

Theo Ban quản lý dự án đường sắt, Bộ Xây dựng, đến thời điểm này có 19/21 địa phương dự án đi qua đã đăng ký khởi công về mặt bằng cho các khu tái định cư vào ngày 19/8. Trong hai địa phương không đăng ký, một địa phương đã đảm bảo đủ số lượng quỹ nhà tái định cư, địa phương còn lại không kịp tiến độ làm thủ tục pháp lý để khởi công.