Người trồng mía lo lắng
Hiện, dự thảo về việc áp mới mức thuế TTĐB 10% đối với nước ngọt là nỗi lo lắng của hàng ngàn doanh nghiệp vừa và nhỏ kinh doanh sản phẩm và hàng trăm nghìn hộ gia đình trồng mía trong chuỗi cung ứng.
Nỗi lo này càng lớn với người nông dân tại các vùng trồng nguyên liệu như mía đường, khi tình hình thu hoạch mía không hề được lạc quan. Đơn cử, tại vùng nguyên liệu mía hơn 1.000ha ở xã Ninh Tân, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa), người nông dân trồng mía bán được một tấn mía thì một nửa phải trả cho tiền công thu hoạch, chưa kể đến chi phí chăm bón, thu mua. Giá thu mua mía trên thị trường vẫn tiếp tục lao dốc, cách thức thu mua mía khắc nghiệt hơn.
Ngoài ra, công nghệ chế biến còn lạc hậu, 300.000ha mía trên cả nước đa phần năng suất chỉ từ 50 - 70 tấn, mía thường nằm dưới 10 chữ đường, thua xa với sản xuất mía đường của các nước trong khu vực. Vì vậy, nếu giá thu mua mía thấp hơn, nông dân sẽ không có lãi. Còn nếu giá thu mua cao hơn, các nhà máy đường càng khó cạnh tranh với sản phẩm đường của những nước khác trong khu vực. Đặc biệt trong bối cảnh các sản phẩm sử dụng nguyên liệu đường như nước ngọt có thể bị áp thêm các mức thuế suất mới, ngành sản xuất chế biến mía đường và nông dân trồng mía sẽ càng đối mặt với nhiều khó khăn hơn.
Gần đây, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM) đã thực hiện một nghiên cứu đánh giá tác động kinh tế - xã hội của việc áp thuế mới. Nghiên cứu của CIEM chỉ ra rằng, nếu áp dụng thuế TTĐB 10% đối với nước ngọt và giữ nguyên mức thuế VAT, GDP sẽ giảm khoảng 0,115%, thu nhập từ sản xuất của cả nền kinh tế giảm 0,14%, thặng dư sản xuất giảm 0,077% và lao động giảm 0,06-0.08%. Dự luật thuế có thể gây tác động tiêu cực đến hàng chục ngàn lao động trong chuỗi giá trị của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến 9.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ và khiến 337.000 hộ gia đình trồng mía phải lo lắng về sinh kế của cả gia đình.
Việc áp thuế mới với nước giải khát có đường sẽ đưa đến nhu cầu sản phẩm thay thế (sữa, kem, nước trái cây, đồ uống đường phố)… - những sản phẩm cũng chứa lượng đường khá cao. Từ đó, Dự luật thuế TTĐB khó đạt được mục tiêu "chống béo phì" như ban đầu.
Nhiều bài học từ các nước "áp" rồi "bỏ"
Tại Việt Nam, Hiệp hội Mía Đường Việt Nam đã dẫn chứng số liệu của Tổ chức Y tế thế giới, các quốc gia áp dụng thuế TTĐB nhưng vẫn có tỷ lệ béo phì tăng liên tục trong những năm qua - để thấy lý do "chống béo phì" là thiếu cơ sở. Trên thế giới, có không ít các quốc gia phát triển đã "chứng kiến" việc áp thuế đối với nước ngọt không phải là giải pháp để giảm/ ngăn chặn các căn bệnh béo phì & tiểu đường; trong khi có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực không đáng có đối với ngành công nghiệp nước giải khát và kinh tế địa phương.
Tại Đan Mạch, quốc gia này đã bãi bỏ TTĐB với nước ngọt vào năm 2012 vì chính sách này gây ra tình trạng thất nghiệp, tăng lạm phát, tăng chi phí hành chính cho doanh nghiệp; đặc biệt có tác động không đáng kể đối với việc tiêu dùng thực phẩm và đồ uống.
Với các nước thuộc Liên minh châu Âu áp TTĐB cho nước ngọt như Pháp, Phần Lan, Hungary và Hà Lan, thì một nghiên cứu vào năm 2014 đã chỉ ra chính sách thuế TTĐB là thủ phạm làm tăng chi phí hành chính, dẫn đến tình trạng thất nghiệp, tăng giá thực phẩm, và kết quả hoàn toàn không cải thiện rõ rệt tình hình sức khoẻ cộng đồng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
Bình luận (0)