Tác hại khôn lường của việc bạo hành ngôn từ với trẻ nhỏ

Ảnh: The HealthSite

Những lời lẽ chế giễu, đe dọa, hay miệt thị có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe tinh thần khi trẻ trưởng thành.

Vết sẹo vô hình nhưng dai dẳng

Nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học đến từ Đại học Liverpool John Moores (Anh Quốc), do giáo sư Mark Bellis đứng đầu, đã phân tích dữ liệu từ 20.687 người trưởng thành được thu thập từ 7 cuộc khảo sát lớn trong giai đoạn 2012- 2024. Tất cả các khảo sát đều sử dụng công cụ ACE (Trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu) để đo lường mức độ tiếp xúc với các hình thức lạm dụng, đồng thời áp dụng thang đo sức khỏe tâm thần Warwick-Edinburgh nhằm đánh giá tình trạng tinh thần của người tham gia ở tuổi trưởng thành.

Kết quả cho thấy, những người từng bị cha mẹ hoặc người chăm sóc bạo hành bằng lời nói trong thời thơ ấu có nguy cơ sức khỏe tinh thần yếu hơn người bình thường tới 64%, cao hơn so với 52% ở nhóm từng bị bạo hành thể chất. Các dấu hiệu bao gồm trầm cảm, mất ngủ, lo âu kéo dài, cảm giác cô lập xã hội và giảm khả năng thích nghi với cuộc sống.

Điều đáng chú ý là khi một người từng phải chịu cả bạo hành thể xác lẫn bạo hành bằng lời nói, nguy cơ sức khỏe tinh thần kém lại càng gia tăng rõ rệt - lên đến 29%, trong khi tỷ lệ này ở nhóm chưa từng bị bạo hành chỉ là 16%. Điều này khẳng định rằng, ngôn từ có sức mạnh gây tổn thương tâm lý sâu sắc không kém bất kỳ hình thức bạo lực thể chất nào, thậm chí còn có khả năng kéo dài và âm ỉ hơn.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy những người từng bị bạo hành bằng lời nói từ nhỏ có xu hướng dễ rơi vào tình trạng tự làm hại bản thân, sử dụng chất gây nghiện hoặc có nguy cơ cao đối mặt với các vấn đề pháp lý khi trưởng thành. Những tổn thương tinh thần không chỉ dừng lại ở cảm xúc, mà còn ảnh hưởng đến hành vi, tư duy và khả năng xây dựng các mối quan hệ lành mạnh của cá nhân trong tương lai.

Giáo sư Mark Bellis nhận định: "Ngôn ngữ mang tính lăng mạ, xúc phạm hoặc hạ thấp trẻ em có thể gây ra tổn thương lâu dài không kém, thậm chí có thể nghiêm trọng hơn cả bạo hành thể chất". Những vết bầm trên da có thể lành theo thời gian, nhưng vết sẹo trong tâm hồn do những lời miệt thị và chê bai nặng nề từ cha mẹ có thể theo một đứa trẻ đến suốt cuộc đời.

Xu hướng đáng lo ngại

Một phát hiện đáng lưu ý khác từ nghiên cứu này là sự thay đổi về tỷ lệ giữa các hình thức bạo hành. Cụ thể, tỷ lệ trẻ em bị bạo hành thể xác đã giảm dần theo từng thế hệ: khoảng 20% ở nhóm sinh từ năm 1950 đến 1979, nhưng chỉ còn 10% ở nhóm sinh từ năm 2000 trở đi.

Khi xã hội đã dần ý thức và có những hành động thiết thực nhằm ngăn chặn bạo lực thể xác với trẻ, tình trạng bạo hành ngôn từ lại đang diễn biến ngược lại. Tỷ lệ trẻ từng bị bạo hành bằng lời nói đã tăng từ 12% ở nhóm sinh trước năm 1950 lên khoảng 20% ở thế hệ sinh sau năm 2000. Điều này cho thấy, trong khi chúng ta đang tiến bộ về mặt nhận thức đối với bạo hành thể chất, thì việc xem nhẹ ngôn từ và thiếu định hướng trong giao tiếp với trẻ nhỏ đang vô tình tạo ra một hình thức tổn thương mới. Không ít phụ huynh vẫn giữ quan điểm "mắng cho nó sợ", "phải nói nặng mới nghe lời", những suy nghĩ tưởng như vô hại nhưng lại là mảnh đất để bạo hành bằng lời nói phát triển.

Báo cáo cũng cho thấy rằng, những người sinh sau năm 2000 có nguy cơ gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần cao hơn so với các thế hệ trước. Trong đó, nam giới thường cảm thấy thiếu lạc quan, khó kết nối với mọi người xung quanh, còn phụ nữ lại dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, mệt mỏi và khó thư giãn trong cuộc sống hàng ngày.

Jessica Bondy, người sáng lập tổ chức từ thiện Words Matter, cho biết: "Lời nói có thể gây tổn thương sâu sắc và có tác động lâu dài đến sức khỏe tinh thần và sự phát triển của trẻ". Bà nhấn mạnh rằng, nếu không kiểm soát bạo hành ngôn từ, những thành quả trong việc giảm thiểu bạo lực thể chất có thể bị xóa nhòa.

Thay vì nói với các bậc phụ huynh "đừng làm điều này, đừng làm điều kia", các chuyên gia cho rằng, xã hội cần chủ động hỗ trợ họ bằng những hướng dẫn cụ thể, kỹ năng thực tế và công cụ thiết thực. Điều quan trọng là giúp cha mẹ biết cách giao tiếp tích cực với con, nuôi dạy con bằng sự tôn trọng, thấu hiểu và tình yêu thương.

Trẻ em cần được nuôi dưỡng, khuyến khích và cảm nhận được giá trị của bản thân chứ không phải bị "vùi dập" mỗi ngày bởi những lời trách móc, chỉ trích nặng nề.