Xây dựng khung giá dịch vụ phát điện từ hệ thống pin lưu trữ

Bộ Công Thương đang xây dựng dự thảo Thông tư quy định phương pháp xác định giá dịch vụ phát điện của hệ thống pin lưu trữ (BESS) và nội dung chính của hợp đồng mua bán điện. Đây là bước triển khai theo Luật Điện lực năm 2024 và Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh, nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho loại hình lưu trữ điện đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống điện quốc gia.

Theo Quy hoạch điện VIII điều chỉnh được phê duyệt vào tháng 4/2025, hệ thống pin lưu trữ sẽ phát triển để phục vụ nhu cầu cân bằng phụ tải, tích hợp với các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời. Hệ thống này sẽ được bố trí phân tán gần các trung tâm phát điện hoặc phụ tải, với mục tiêu đến năm 2030 đạt công suất từ 10.000 đến 16.300 MW, và hơn 95.000 MW vào năm 2050 – phù hợp với xu hướng chuyển dịch năng lượng sạch.

Pin lưu trữ BESS có khả năng nạp điện và phát lại khi cần, hỗ trợ điều độ hệ thống điện, nâng cao độ tin cậy và ổn định lưới. Khác với nhà máy điện truyền thống, hệ thống BESS có đặc thù kỹ thuật riêng, do đó cần một cơ chế giá điện đặc thù để phản ánh đúng giá trị đóng góp và thu hút đầu tư.

Trước đó, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư 09/2025/TT-BCT và 12/2025/TT-BCT, quy định phương pháp xác định khung giá phát điện cho hệ thống pin lưu trữ kết hợp với năng lượng tái tạo. Theo đó, các dự án điện mặt trời tập trung bắt buộc lắp đặt hệ thống lưu trữ có công suất tối thiểu 10% công suất đặt, với thời gian tích trữ điện ít nhất 2 giờ.

Riêng với các hệ thống BESS do các tổng công ty điện lực thuộc EVN đầu tư như là phương tiện điều khiển lưới, Thông tư 17/2025/TT-BCT đã được ban hành để quy định phương pháp thu hồi chi phí.

Tuy nhiên, trong trường hợp hệ thống pin lưu trữ được đầu tư độc lập, không đi kèm nhà máy điện tái tạo, cần có khung giá riêng để làm cơ sở cho việc mua bán điện. Dự thảo Thông tư mới đang đề xuất cơ chế giá hai thành phần, gồm: giá công suất (theo mức độ khả dụng và sẵn sàng của hệ thống) và giá điện năng (dựa vào sản lượng điện thực tế được phát lên lưới). Cơ chế này tương tự như với các nhà máy thủy điện tích năng mà Bộ Công Thương cũng đang nghiên cứu xây dựng.

Mục tiêu của việc ban hành Thông tư là đảm bảo tính công khai, minh bạch trong xác định giá điện, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư vào lĩnh vực lưu trữ năng lượng – yếu tố then chốt giúp hệ thống điện quốc gia vận hành linh hoạt, an toàn và hiệu quả hơn trong bối cảnh tỷ trọng năng lượng tái tạo ngày càng tăng.