Vụ Ngân 98: Hào quang giả tạo và câu chuyện đạo đức

Sau liên tiếp những vụ án hình sự, án phạt nghiêm khắc đối với những nhân vật nổi tiếng - tạm gọi là có quyền lực và sức ảnh hưởng với cộng đồng, vụ Ngân 98 (tên thật Võ Thị Ngọc Ngân) bị khởi tố vì sản xuất, buôn bán hàng giả có lẽ lại là vụ việc không khiến dư luận bất ngờ.

Tuy nhiên, cũng từ đây tiếp tục đặt ra câu hỏi lớn về vấn đề đạo đức, trách nhiệm của người nổi tiếng đối với niềm tin, sức khỏe và sự an toàn của cộng đồng.

Theo điều tra, Ngân 98 thành lập Công ty TNHH TM-DV ZuBu và hộ kinh doanh ZuBu Shop, nhưng để người khác, trong đó có mẹ ruột đứng tên đại diện. Toàn bộ hoạt động điều hành, tài chính và kinh doanh do Ngân 98 trực tiếp chỉ đạo, hưởng lợi.

Từ năm 2021, Ngân 98 hợp tác với các nhà máy tại Hà Nội gia công thực phẩm chức năng giảm cân như Super Detox X3, X7, X1000. Dù các sản phẩm này có phép lưu hành, cô lợi dụng hình thức "hàng tặng kèm" để tiêu thụ thêm sản phẩm "viên rau củ Collagen" không được cấp phép, không có hồ sơ công bố.

Sản phẩm này được đóng gói, dán nhãn trùng thương hiệu X3, X7, X1000 và quảng cáo sai sự thật, tung tin có tác dụng hỗ trợ giảm cân khi dùng kèm các sản phẩm chính.

Ngân 98 sinh năm 1998 tại Bình Định. Cô được biết đến là một DJ, người mẫu, diễn viên tự do. Tuy nhiên, trong showbiz, Ngân 98 không có hoạt động gì nổi bật, thậm chí chỉ là cái tên gắn liền với thị phi, từ chuyện ăn mặc phản cảm, thái độ cư xử đến đời tư nhiều tranh cãi.

Trên mạng xã hội, đặc biệt là tài khoản Facebook hơn 2 triệu người theo dõi, cô thường xuyên đăng tải các video hậu trường đi diễn với loạt trang phục gợi cảm, khoe thân. Nhiều khán giả cho rằng hình ảnh này đi ngược với thuần phong mỹ tục và yêu cầu cơ quan chức năng vào cuộc.

Sự nổi tiếng của Ngân 98 còn xuất phát mối tình ồn ào cùng ca sĩ Lương Bằng Quang. Cặp đôi công khai hẹn hò từ năm 2017, thường xuyên chia sẻ hình ảnh thân mật trên mạng, bất chấp ý kiến trái chiều.

Sự ồn ào trong các hoạt động biểu diễn, buôn bán online kéo dài nhiều năm ít nhiều đưa Ngân 98 trở thành cái tên không mấy xa lạ đối với cộng đồng người tiêu dùng. Không giới hạn độ tuổi, người hâm mộ "nữ hoàng thị phi", luôn được bao quanh bởi ánh hào quang giả tạo này có ở nhiều lứa tuổi, thành phần.

Tung hô, tranh cãi, điều tiếng, Ngân 98 đều sở hữu. Điều đáng nói nhất là từ đây, những nguồn tiền khổng lồ ồ ạt, liên tiếp đổ về. Sau nhiều cái tên gây tranh cãi, Ngân 98 tiếp tục là điển hình của sự trục lợi niềm tin từ người tiêu dùng.

Điều đáng nói là, với các "liệu trình" giảm cân, làm đẹp được quảng cáo rầm rộ, "ê kip" của Ngân 98 đã đánh trúng tâm lý của một bộ phận không hề nhỏ người tiêu dùng. Hệ lụy là hàng nghìn đơn hàng mỗi ngày được chốt qua mạng, tiền chảy qua ví điện tử, tài khoản trung gian, không hóa đơn, không chứng từ.

Chính bởi vậy, vụ án liên quan đến Ngân 98 tiếp tục gióng hồi chuông cảnh báo về những "khoảng tối" trong kinh doanh online, nơi dòng tiền thật có thể bị che giấu sau vẻ hào nhoáng của thương mại trực tuyến.

Kết quả giám định ban đầu cho thấy một số sản phẩm trong đường dây chứa chất cấm, nhiều loại khác không đạt chỉ tiêu an toàn. Hàng triệu người tiêu dùng đã uống phải sản phẩm nguy hại trong khi tin rằng mình đang "chăm sóc sức khỏe". Không chỉ vi phạm pháp luật, hành vi của Ngân 98 còn xâm phạm một giá trị lớn khác, là niềm tin của người tiêu dùng. Sụp đổ, xói mòn niềm tin, hệ quả nhãn tiền từ vụ án khiến người tiêu dùng hoang mang, lo lắng. Cộng đồng hâm mộ vỡ lẽ trước những tranh cãi đầy rẫy thị phi, nghi ngờ bủa vây nhân vật ồn ào này.

Theo ông Nguyễn Trường Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam, khi người nổi tiếng quảng cáo chính là hành động "bán niềm tin". Càng nổi tiếng, niềm tin được gây dựng ở cộng đồng càng lớn, trách nhiệm càng cao. Khi niềm tin đó sụp đổ, hậu quả và trách nhiệm mà người nổi tiếng phải gánh chịu vô cùng to lớn.

PGS TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa, Xã hội của Quốc hội lên tiếng, vụ việc Ngân 98 bị khởi tố và bắt tạm giam vì sản xuất, buôn bán hàng giả là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về sự xuống cấp đạo đức trong một bộ phận người nổi tiếng và sự hỗn loạn của thị trường thực phẩm chức năng "ảo" đang len lỏi trong đời sống số. 

Khi danh tiếng trở thành công cụ kiếm tiền, khi hình ảnh mạng xã hội được biến thành lá chắn cho hành vi vi phạm pháp luật, thì cái giá phải trả không chỉ là vài năm tù, mà còn là sự sụp đổ niềm tin của xã hội vào những biểu tượng giả tạo.

Theo ông Sơn, đáng lo hơn, vụ việc này không chỉ dừng lại ở cá nhân Ngân 98, mà còn phản ánh một thực trạng: nhiều doanh nghiệp "gia đình" lợi dụng lỗ hổng quản lý trong ngành thực phẩm bảo vệ sức khỏe để trục lợi, gắn mác "tự nhiên", "đẹp da, giảm cân" nhằm đánh vào tâm lý nhẹ dạ của người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ.

" Khi lợi nhuận được đặt lên trên đạo đức, những sản phẩm giả mạo ấy không chỉ hủy hoại sức khỏe người tiêu dùng mà còn làm hoen ố niềm tin đối với cả những doanh nghiệp làm ăn chân chính", PGS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.

Cần nhìn rộng hơn, đây là hậu quả của một thời gian dài buông lỏng quản lý, quảng cáo sai sự thật tràn lan trên mạng, trong khi chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe. Vụ Ngân 98 cho thấy đã đến lúc các cơ quan quản lý phải siết chặt hơn việc cấp phép, kiểm định và quảng bá thực phẩm chức năng, đồng thời tăng cường trách nhiệm của nền tảng mạng xã hội – nơi những "ngôi sao ảo" dễ dàng thao túng dư luận để trục lợi.

"Công lý cần được thực thi, nhưng quan trọng hơn là khôi phục lại chuẩn mực đạo đức và niềm tin xã hội. Người nổi tiếng phải hiểu rằng, sự ảnh hưởng của họ là trách nhiệm, không phải đặc quyền. Và chỉ khi nào danh tiếng được xây dựng trên sự tử tế và trung thực, thì mới có thể bền vững trong lòng công chúng", ông Bùi Hoài Sơn lưu ý.