Việt Nam Độc Lập – Tờ báo thắp lửa cách mạng

Việt Nam Độc Lập thổi kèn loa,

Kêu gọi nhân dân trẻ lẫn già.

Đoàn kết vững bền như khối sắt,

Để cùng nhau cứu nước Nam ta!

Bức ký họa kèm những câu thơ này do chính lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc vẽ và đăng trên số báo Việt Nam Độc Lập ra ngày 21/8/1941. Ngay sau khi trở về Pác Bó - Cao Bằng xây dựng căn cứ cách mạng, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã chỉ đạo xuất bản tờ báo. Tờ báo này đóng vai trò then chốt trong việc thắp lên ngọn lửa cách mạng, tuyên truyền vận động quần chúng, chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa giành chính quyền cách đây 80 năm.

Tháng 5/1941, tại căn lán nhỏ ở Pác Bó, Hội nghị Trung ương lần thứ 8 của Đảng quyết định thành lập Việt Nam Độc lập Đồng minh (Việt Minh). Chỉ vài tháng sau, số báo Việt Nam Độc Lập đầu tiên – cơ quan ngôn luận của mặt trận Việt Minh – được xuất bản dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc.

Ông Triệu Văn Hiển – nguyên Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho biết: "Số báo đầu tiên đánh số 101. Trong măng-sét có câu 'Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải thương nhau cùng'. Đây là tờ báo cách mạng điển hình, phản ánh toàn bộ tư tưởng của Hội nghị Trung ương lần thứ 8, chuẩn bị về lực lượng, vũ khí, có thời cơ là khởi nghĩa giành chính quyền". 

Hiện Bảo tàng Lịch sử Quốc gia còn lưu giữ bản gốc 123 số báo Việt Nam Độc Lập và 3 số họa bản. Trong giai đoạn đầu, dù gian khổ và hiểm nguy, Nguyễn Ái Quốc cùng đồng chí vẫn kiên trì viết bài, in và đưa báo đến tay nhân dân.

Tiến sĩ sử học Nguyễn Văn Khoan, 97 tuổi, đã nhiều năm nghiên cứu về Việt Nam Độc Lập và về tư tưởng, phong cách báo chí Hồ Chí Minh thể hiện thông qua tờ báo này.

Ông cho biết: "Những bức tranh này hết sức quý giá. Từ năm ấy, Cụ Hồ đã nói rằng quân đội Mỹ là bạn ta, cứu phi công Mỹ mới là Việt Minh. Tờ Việt Nam Độc Lập là cương lĩnh xây dựng một nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong tương lai, dù lúc đó còn trong bóng tối". 

Ngày 20/8/1945, tờ báo ra lời hiệu triệu: Giờ khởi nghĩa đã đến! Ngày giải phóng của 25 triệu đồng bào đã tới!

Với vai trò và sứ mệnh lịch sử của mình, tờ báo do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa cách đây 80 năm, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc Việt Nam.