Vì sao nhiều khu vực ở miền Bắc chìm trong biển nước chỉ sau một đêm?

PV: Thưa ông Lê Ngọc Quyền, Phó Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn Bắc Bộ, Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Xin ông cho biết tình hình mưa lũ và ngập lụt ở Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn vừa qua do nguyên nhân nào?

Ông Lê Ngọc Quyền, Phó Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn Bắc Bộ, Cục Khí tượng Thủy văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Sáng sớm ngày 06/10, bão số 11 sau khi đi vào đất liền khu vực Phòng Thành của tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) tiếp tục di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc và suy yếu thành một vùng áp thấp. Đến đêm 6/10, vùng áp thấp này có vị trí trên khu vực vùng núi các tỉnh Bắc Bộ.

Từ đêm 06 đến chiều 07/10, do đới gió Đông Nam hoạt động mạnh từ mặt đất lên đến trên 5.000m kết hợp với đới gió Tây Nam từ vịnh Bengan đi lên, hình thành vùng hội tụ gió kinh hướng trên khu vực vùng núi và trung du khu vực Việt Bắc, gây mưa to đến rất to cho các tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn.

Lượng mưa trong 36 giờ (từ 07h ngày 06/10 đến 19h ngày 07/10) tại Thái Nguyên phổ biến từ 200-400mm, một số nơi lớn hơn như: Đồng Hỷ 596mm, Nam Hòa 554mm, phường Phan Đình Phùng 514mm...; tại Cao Bằng phổ biến 100-200mm, có nơi lớn hơn như: Xuân Trường 293mm, Nguyên Bình 273mm, Minh Tâm 266mm...; tại Lạng Sơn phổ biến 100-200mm, có nơi lớn hơn như: Yên Bình 334mm, Tân Tri 290mm, Thiên Tân 279mm...

Với lượng mưa lớn (tổng lượng mưa trong 36 giờ vượt giá trị tổng lượng mưa trung bình nhiều năm của cả tháng 10) xảy ra trong thời gian ngắn, kết hợp với địa hình có độ dốc lớn từ Bắc xuống Nam, lòng sông hẹp và uốn lượn mạnh làm giảm tốc độ thoát nước khi xảy ra mưa lớn. Hệ quả là khi nước ở thượng nguồn dồn xuống nhanh, nước ở hạ lưu không kịp thoát, dẫn đến ngập lụt nghiêm trọng và lũ lớn tại các tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn trong những ngày qua.

PV: Vậy dự báo tình hình mưa ở khu vực Bắc Bộ hôm nay và ngày mai sẽ diễn biến như thế nào, thưa ông?

Ông Lê Ngọc Quyền: Theo nhận định của chúng tôi, trong những giờ tới, thời tiết các tỉnh Bắc Bộ tiếp tục tốt lên, trời có nắng; mưa rào và dông chỉ còn xảy ra ở một vài nơi, không còn khả năng xảy ra mưa lớn trên diện rộng.

PV: Về tình hình mực nước lũ các sông ở khu vực Bắc Bộ thời điểm này như thế nào, thưa ông?

Ông Lê Ngọc Quyền: Trong 24 giờ qua, các sông Gâm, Giang, Cầu, Thương, Trung, Bắc Giang thuộc các tỉnh Tuyên Quang, Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Ninh có mực nước lên cao; mực nước đỉnh lũ tại nhiều trạm đã vượt mức báo động 3.

Đặc biệt, mực nước đỉnh lũ tại trạm Gia Bảy (sông Cầu) là 29,90m, trên báo động 3 là 2,90m, vượt lũ lịch sử 1,09m; trạm Hữu Lũng (sông Trung) là 24,31m, trên báo động 3 là 5,31m, vượt lũ lịch sử 1,77m; trạm Cầu Sơn (sông Thương) 17,97m, trên báo động 3 là 1,97m, vượt mức lịch sử 0,36m. Hiện nay, mực nước các sông đang xuống, riêng các sông ở Bắc Ninh đang lên; sông Trung (Lạng Sơn) đang lên chậm.

PV: Trong những giờ tiếp theo, dự báo các sông Bắc Bộ sẽ ra sao, thưa ông?

Ông Lê Ngọc Quyền: Hiện nay, mực nước các sông tiếp tục xuống, riêng các sông ở Bắc Ninh đang lên và có khả năng đạt đỉnh trong tối nay (8/10) đến sáng mai (9/10). Dự báo đỉnh lũ trên sông Cầu vượt báo động 3 khoảng 1,0m; sông Thương vượt báo động 3 từ 1,5–2,0m và vượt mức lịch sử từ 0,3–0,5m; sông Trung (Lạng Sơn) tiếp tục lên chậm và có khả năng đạt đỉnh vào chiều tối nay.

PV: Khu vực nào tiếp tục chịu tác động của ngập lụt? Tình trạng ngập sẽ kéo dài bao lâu ạ?

Ông Lê Ngọc Quyền: 

– Tại Thái Nguyên: Ngập lụt sâu trên diện rộng từ 3–4 ngày, có nơi lâu hơn, tại nhiều khu vực thuộc các xã, phường như: Phan Đình Phùng, Gia Sàng, Tích Lương, Linh Sơn, Quán Triều, Phú Lương, Quang Sơn, Đồng Hỷ, An Khánh, Yên Trạch, La Hiên, Nghinh Tường, Nam Hòa, Trung Hội, Văn Hán, Phú Đình, Đại Phúc, Thần Sa, Bình Thành, Trại Cau, Lam Vỹ, Dân Tiến, Vạn Xuân, Phổ Yên, Điềm Thụy, Kha Sơn, Đại Từ, Phú Lạc...

– Tại Bắc Ninh: Ngập lụt sâu trên diện rộng từ 2–3 ngày, có nơi lâu hơn, tại nhiều khu vực thuộc các xã, phường như: Tam Tiến, Xuân Lương, Yên Thế, Mỹ Thái, Đồng Kỳ, Lạng Giang, Kép, Tiên Lục, Tân Yên, Tiền Phong, Bắc Giang, Yên Dũng, Việt Yên, Hợp Thịnh, Xuân Cẩm, Tam Giang, Yên Trung, Tam Đa, Nếnh, Cảnh Thụy...

– Tại Cao Bằng: Ngập lụt sâu trên diện rộng từ 1–2 ngày, có nơi lâu hơn, tại nhiều khu vực dân cư ven sông thuộc các xã Hòa An, phường Thục Phán, Nùng Chí Cao, Tân Giang, xã Phục Hòa...

– Tại Lạng Sơn: Ngập lụt sâu trên diện rộng từ 2–3 ngày, có nơi lâu hơn, tại nhiều khu vực thuộc các xã, phường như: Yên Bình, Vân Nham, Hữu Lũng, Tuấn Sơn, Cai Kinh...

PV: Vâng, xin cảm ơn ông!