Tuyên Quang: Cán bộ kiểm lâm và người dân chung tay bảo vệ rừng Tân Trào

Từ tờ mờ sáng, những cán bộ Hạt Kiểm lâm khu vực I (Chi cục Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang) cùng người dân đã bắt đầu chuyến tuần tra quen thuộc trong rừng đặc dụng Tân Trào, (thuộc Khu rừng đặc dụng Tân Trào – Cham Chu; tỉnh Tuyên Quang).

Con đường rừng dốc và gập ghềnh, có khi mất 9 đến 10 giờ đồng hồ mới hoàn thành một vòng tuần rừng. Thế nhưng, dù hành trình vất vả và địa hình hiểm trở, các thành viên vẫn nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ, vì mục tiêu gìn giữ màu xanh của rừng đặc dụng Tân Trào.

Ông Nguyễn Công Phương, Phó hạt trưởng Hạt Kiểm lâm khu vực I (Chi cục Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang) cho biết, địa bàn đơn vị quản lý có diện tích rừng và đất lâm nghiệp rất rộng, trải dài giáp ranh với nhiều xã và cả các tỉnh lân cận. Trong khu vực đó có rừng đặc dụng thuộc Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Tân Trào, nơi còn lưu giữ nhiều loài động vật, thực vật quý hiếm, một số loài đã được ghi tên trong Sách đỏ Việt Nam.

"Cánh rừng này không chỉ là nơi cư trú của các loài hoang dã mà còn là lớp áo xanh bảo vệ cảnh quan linh thiêng của di tích quốc gia đặc biệt Tân Trào", ông Phương nói.

Đa dạng sinh học, động vật tại rừng đặc dụng Tân Trào

Số liệu từ Hạt Kiểm lâm khu vực I cho thấy, rừng đặc dụng Tân Trào rộng hơn 4.000 ha, nơi đây có 734 loài thực vật, thuộc 456 chi, 143 họ, con số rất lớn đối với một khu rừng có diện tích không quá rộng. Trong số đó, 26 loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam, gồm các loài quý hiếm như Táu mật, Giảo cổ lam, Sến mật. Những loài này có giá trị đặc biệt về sinh thái và dược liệu, góp phần tạo nên tính độc đáo của hệ sinh thái vùng Bắc Bộ.

Hệ động vật cũng đa dạng không kém, với 33 loài thú, trong đo một số loài quý hiếm và có giá trị sinh thái được ghi nhận như: Cầy vòi hương, Cầy vòi mốc, Mèo rừng, Sóc bay lông tai, Cu li nhỏ…... Sự xuất hiện của các loài này cho thấy rừng vẫn duy trì được cấu trúc tự nhiên ít bị tác động.

Bên cạnh đó, khu rừng ghi nhận 58 loài chim, trong đó gần 70% thuộc nhóm chim sẻ, dấu hiệu của hệ sinh thái còn giàu côn trùng và thảm thực vật thấp. Việc phát hiện nhiều loài gõ kiến, cu cu cũng chứng minh rừng vẫn có nhiều cây gỗ lớn, nơi trú ngụ và kiếm ăn của các loài này.

Công tác bảo vệ rừng và ứng dụng công nghệ

Trong quá trình tuần tra và bảo vệ rừng, Hạt Kiểm lâm khu vực I nhận được sự đồng tình, ủng hộ lớn từ cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở. Những chỉ đạo chuyên môn của Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chi cục Kiểm lâm tỉnh cùng sự hỗ trợ mạnh mẽ của người dân địa phương giúp cho công tác bảo vệ rừng thuận lợi hơn. Tuy nhiên, khó khăn cũng không ít.

Ông Phương chia sẻ: "Với địa bàn rộng, rừng trải dài, nhiều khu vực núi cao chia cắt khiến việc di chuyển kiểm tra, tuần tra không dễ dàng, nhất là vào mùa mưa hoặc thời điểm nguy cơ cháy rừng cao".

Trước những khó khăn đó, bám sát chủ trương chuyển đổi số quốc gia, Hạt Kiểm lâm khu vực I đã tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý rừng. Các phần mềm chuyên dụng theo dõi diễn biến rừng, bản đồ số, cơ sở dữ liệu tài nguyên rừng được đưa vào sử dụng thường xuyên.

Công nghệ GIS và thiết bị định vị GPS giúp cán bộ kiểm lâm xác định ranh giới, theo dõi hiện trạng và tổ chức tuần tra hiệu quả hơn. Ngoài ra, việc xử lý thủ tục hành chính về lâm nghiệp cũng được số hóa, giúp người dân dễ dàng tiếp cận và thực hiện thủ tục nhanh chóng, minh bạch.

Lực lượng Kiểm lâm và người dân chung tay bảo vệ rừng

Nhiều năm qua, tỉnh Tuyên Quang triển khai mạnh mẽ các chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững, chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, cùng với chính sách hỗ trợ cây giống chất lượng cao cho người dân.

Nhờ vậy, công tác tuyên truyền và vận động người dân trồng rừng, bảo vệ rừng đạt hiệu quả rõ rệt. Những chính sách này vừa giúp tăng độ che phủ rừng, vừa tạo sinh kế ổn định cho người dân ở các vùng khó khăn, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số.

Ông Nguyễn Công Phương, Phó hạt trưởng Hạt Kiểm lâm khu vực I cho biết: "Những chương trình ấy đã giúp đời sống người dân tốt hơn và cũng làm cho họ có thêm trách nhiệm trong bảo vệ rừng".

Đối với nhiều hộ dân, giữ rừng không chỉ là nhiệm vụ mà còn là nguồn thu ổn định từ khoán bảo vệ rừng, từ thu hái lâm sản ngoài gỗ, hay tham gia các tổ đội phòng cháy chữa cháy rừng. Khi người dân có lợi ích trực tiếp từ rừng, họ sẽ tự giác bảo vệ rừng tốt hơn bất cứ ai.

Nói về vai trò của cộng đồng, ông Phương cho rằng: "Trong mọi nhiệm vụ phát triển lâm nghiệp, người dân là lực lượng quan trọng nhất. Họ là những người phối hợp thường xuyên với chính quyền, với lực lượng kiểm lâm trong tuần tra, kiểm soát; là những người nắm rõ các thông tin, biến động từ cơ sở nhanh nhất; đồng thời tích cực tuyên truyền, vận động gia đình, cộng đồng cùng tham gia bảo vệ và phát triển rừng"

Ông Phương khẳng định, nếu người dân không tham gia thì công tác bảo vệ rừng sẽ rất khó thành công. Sự đồng thuận và tham gia của họ là yếu tố quyết định.

Là một thành viên trong Tổ bảo vệ rừng khoán của rừng đặc dụng xã Tân Trào, ông Hoàng Văn Lê, người dân thôn Tân Lập, xã Tân Trào cho biết, công việc chính của tổ là tuần tra, giữ gìn diện tích rừng được Nhà nước giao khoán.

Đã gắn bó với công tác bảo vệ rừng gần 20 năm, với ông Lê, bảo vệ rừng không chỉ là công việc mà còn là tình cảm. Ông bày tỏ: "Vào rừng thấy thoải mái, không khí trong lành. Thấy công sức của mình góp phần giữ rừng xanh, bảo vệ môi trường là rất vui."

"Ở thôn Tân Lập, trong các diện tích khoán thì nhiệm vụ của chúng tôi là đi tuần rừng, bảo vệ rừng. Mỗi tháng, tổ có ba người hoặc hai người luân phiên tuần tra trong khu rừng được giao. Khi đi tuần, chúng tôi đi theo lộ trình, từ diện tích của hộ mình sang hộ bên cạnh. Một ngày có thể đi qua diện tích của ba hộ. Người dân ở đây mỗi hộ quản lý gần 30 ha, không tính riêng thôn mình mà cả ba thôn gồm Tân Lập, Lũng Búng, Mỏ Ché, đều thuộc rừng đặc dụng, còn lại là rừng sản xuất" ông Lê chia sẻ.

Theo ông Lê, thôn Tân Lập may mắn được hưởng chính sách khoán bảo vệ rừng của Nhà nước, nhờ đó người dân có thêm thu nhập và trách nhiệm hơn với rừng. Công tác tuyên truyền được lồng ghép vào các cuộc họp thôn, ngày hội đại đoàn kết, sinh hoạt phụ nữ…

Tổ bảo vệ rừng thường xuyên nhắc nhở bà con không mang lửa vào rừng, đặc biệt trong mùa khô, các tháng 3, tháng giáp hạt. Tuyên truyền cũng được thực hiện qua Zalo, Facebook của nhóm thôn, phối hợp với Hạt Kiểm lâm khu vực I giữ cây quý hiếm, giữ "di sản" của rừng.

Trong những chuyến tuần tra, ông Lê và tổ rừng thường xuyên bắt gặp nhiều loài cây quý hiếm như sến, lim… còn tồn tại. Vì vậy, việc tuyên truyền bảo vệ cây di sản, cây cổ thụ, cây quý hiếm luôn được đặt lên hàng đầu.

"Bà con tự nhắc nhở nhau giữ những cây quý, như cây đa cổ thụ, cây si di sản. Mình bảo nhau không phá hoại, không tác động làm ảnh hưởng đến cây. Những cái quý là phải giữ," ông Lê nói.

Ông Lê cho biết, rừng đặc dụng Tân Trào được bảo vệ nghiêm ngặt. Người trong làng được lên rừng, còn người ngoài không được tự ý vào. Chính nhờ ý thức chung đó mà cánh rừng vẫn giữ được vẻ nguyên sinh.

"Khi rừng được giữ xanh, khách du lịch đến sẽ thấy cảnh quan đẹp, tự nhiên. Suối không bị khô hạn, rừng giữ được nước. Ví dụ như tour lên đỉnh núi Hồng trong hai ngày một đêm, rừng đẹp lắm, cảnh hùng vĩ như trong phim. Du khách rất thích," ông hào hứng kể.

Ông Lê nhớ lại trước đây, khi công tác tuyên truyền chưa sâu rộng, người dân vẫn còn tình trạng phát nương, phát rẫy: "Ngày xưa cách đây mấy chục năm, bà con hay phát nương. Nhưng từ khi có Đảng, Nhà nước và lực lượng kiểm lâm tuyên truyền thì bà con thay đổi, nhiệt tình ủng hộ. Rừng nguyên sinh được bảo vệ tốt, đến giờ rừng phát triển mạnh".

Ông mong muốn, không chỉ người dân địa phương, mà cả du khách cũng chung tay bảo vệ rừng: "Tôi chỉ mong là ai cũng góp sức bảo vệ rừng, để tài nguyên môi trường xanh đẹp hơn. Ngay cả khách du lịch cũng không nên xả rác gây ảnh hưởng đến rừng".

Nhờ sự gắn bó của lực lượng Hạt Kiểm lâm khu vực I (Chi cục Kiểm lâm tỉnh Tuyên Quang) và cộng đồng dân cư, rừng đặc dụng Tân Trào và các diện tích rừng lân cận luôn được bảo vệ nghiêm ngặt, giữ được độ che phủ, duy trì đa dạng sinh học và bảo tồn cảnh quan phục vụ phát triển du lịch, sinh kế và gìn giữ giá trị văn hóa lịch sử của địa phương.