Tranh cãi về việc nghị sĩ Mỹ vẫn nhận lương khi chính phủ đóng cửa

Khi hàng triệu công chức liên bang không được trả lương do việc chính phủ Mỹ phải đóng cửa từ ngày 1/10, một nghịch lý gây nhiều tranh cãi lại nổi lên: các thành viên Quốc hội - những người nắm trong tay quyền ngăn chặn hoặc chấm dứt tình trạng này - vẫn tiếp tục nhận đủ lương bổng.

Theo Hiến pháp Mỹ, Điều I, Khoản 6, lương của nghị sĩ được pháp luật ấn định và chi trả trực tiếp từ ngân khố liên bang, không bị gián đoạn bởi tình trạng ngân sách ngưng trệ. Quy định này khiến việc các nhà lập pháp vẫn lĩnh lương trong khi nhân viên công quyền phải nghỉ việc không lương - trở thành đề tài gây nhiều chỉ trích về tính "không công bằng".

Một số nghị sĩ đã công khai phản đối cơ chế này. Thượng nghị sĩ Andy Kim (Đảng Dân chủ, bang New Jersey) cho rằng việc Tổng thống và các nghị sĩ tiếp tục nhận lương trong bối cảnh quân nhân cùng công chức phải hy sinh thu nhập là "sai trái về đạo đức". Ông Kim tuyên bố sẽ từ chối nhận lương trong thời gian chính phủ đóng cửa và đã gửi yêu cầu chính thức tới Văn phòng chi trả Thượng viện.

Tại Hạ viện, Hạ nghị sĩ Kat Cammack (Đảng Cộng hòa, bang Florida) cũng đề nghị tạm ngưng nhận lương, đồng thời chỉ trích phe Dân chủ vì cho rằng họ chặn các dự luật bảo vệ quyền lợi quân nhân và lực lượng biên phòng trong thời gian ngân sách đình trệ.

Phía lãnh đạo Dân chủ bác bỏ cáo buộc "cấp bảo hiểm y tế miễn phí cho người nhập cư trái phép" mà một số nghị sĩ Cộng hòa nêu ra. Họ khẳng định kế hoạch ngân sách của mình nhằm gia hạn các khoản hỗ trợ theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA) và đảo ngược những cắt giảm do chính quyền Tổng thống Trump trước đây áp đặt.

Bức tranh toàn cảnh đang cho thấy tình trạng đóng cửa chính phủ sẽ ảnh hưởng nặng nề đến lực lượng lao động liên bang. Hầu hết công chức sẽ bị buộc nghỉ việc không lương, trong khi các quân nhân tại ngũ và lực lượng lao động "thiết yếu" như kiểm soát không lưu, nhân viên an ninh sân bay hay một bộ phận nhân viên tình báo vẫn phải làm việc mà không có lương trong thời gian chờ.

Tại Bộ An ninh Nội địa, khoảng 150.000 nhân viên thuộc Cơ quan Hải quan và Biên phòng (CBP), Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) cùng Mật vụ sẽ nằm trong diện bị ảnh hưởng, chưa kể 47.000 quân nhân thuộc Lực lượng Tuần duyên.

Theo quy định được Quốc hội thông qua năm 2019, toàn bộ công chức liên bang sẽ được truy lĩnh lương sau khi chính phủ hoạt động trở lại. Tuy nhiên, khoảng trống tài chính trước mắt đang đặt ra gánh nặng lớn cho hàng triệu gia đình công chức, trong khi các nghị sĩ, với mức lương cơ bản 174.000 USD mỗi năm, vẫn được đảm bảo thu nhập.

Vấn đề này đang trở thành tâm điểm tranh luận chính trị tại Washington, khi niềm tin của công chúng vào hệ thống lãnh đạo tiếp tục bị thử thách giữa bối cảnh phân cực đảng phái ngày càng gay gắt.