Tổng thống Trump ký sắc lệnh bảo vệ Qatar

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ký một sắc lệnh hành pháp tuyên bố Mỹ sẽ coi mọi cuộc tấn công vũ trang nhằm vào lãnh thổ, chủ quyền hoặc cơ sở hạ tầng trọng yếu của Qatar là mối đe dọa trực tiếp đến hòa bình và an ninh của chính Hoa Kỳ.

Theo sắc lệnh được Nhà Trắng công bố ngày 1/10, Washington sẽ thực hiện "mọi biện pháp hợp pháp và phù hợp về ngoại giao, kinh tế, và nếu cần thiết, cả quân sự" để bảo vệ lợi ích của Mỹ và Qatar, cũng như khôi phục ổn định khi quốc gia vùng Vịnh này bị tấn công. Bộ Ngoại giao Qatar ngay lập tức hoan nghênh sắc lệnh, coi đây là tín hiệu củng cố quan hệ đồng minh chiến lược giữa hai nước.

Động thái trên diễn ra chỉ vài tuần sau khi Israel - đồng minh then chốt của Mỹ trong khu vực - tiến hành không kích vào thủ đô Doha, nhằm vào ban lãnh đạo Hamas. Qatar vốn được xem là bên trung gian quan trọng trong các cuộc đàm phán ngừng bắn Israel - Hamas, đồng thời cũng nhiều lần là tâm điểm căng thẳng khu vực, từ khủng hoảng ngoại giao vùng Vịnh năm 2017 đến các vụ tấn công từ Iran.

Điểm đáng chú ý là Tổng thống Trump đưa ra cam kết này một cách đơn phương, thông qua sắc lệnh hành pháp chứ không phải hiệp ước được Thượng viện phê chuẩn. Điều đó làm dấy lên nghi ngờ về tính ràng buộc lâu dài cho các đời chính quyền sau.

Sắc lệnh cũng gây ra nhiều tranh cãi trong nội bộ đảng Cộng hòa. Một số nghị sĩ bảo thủ bày tỏ nghi ngờ về Qatar, cho rằng nước này có quan hệ mập mờ với các nhóm Hồi giáo như Hamas và tổ chức Anh em Hồi giáo. Thượng nghị sĩ Rick Scott (bang Florida) từng công khai phản đối, còn Thượng nghị sĩ Ted Cruz thậm chí cáo buộc Qatar có thể "ngầm tài trợ cho nhóm khủng bố Antifa" ở Mỹ.

Vào năm 2017, ông Trump từng chỉ trích Qatar là "nhà tài trợ khủng bố ở cấp độ cao". Nay, việc trao cho Doha một bảo đảm an ninh gần tương tự với NATO khiến không ít nhà quan sát đặt câu hỏi về sự thay đổi quan điểm, cũng như tính nhất quán trong khẩu hiệu "Nước Mỹ trên hết" mà ông Trump theo đuổi.

Giới chuyên gia lưu ý thêm rằng mối quan hệ cá nhân giữa ông Trump và Qatar - từ việc Doha tặng chuyên cơ Boeing 747 trị giá 400 triệu USD cho đến các dự án kinh doanh có sự tham gia của quỹ đầu tư quốc gia Qatar - càng khiến quyết định này bị soi xét về nguy cơ xung đột lợi ích cho chính sách đối ngoại của Mỹ tại Trung Đông.