Thượng đỉnh EU thảo luận nhiều vấn đề nóng

Cuộc họp Thượng đỉnh EU diễn ra ngay sau Hội nghị thượng đỉnh NATO tại La Hay, Hà Lan, tại đây các nước thành viên cam kết tăng chi tiêu quốc phòng lên ít nhất 5% GDP.

Trong bối cảnh đó, EU đang chịu sức ép phải đưa ra quyết định về một thỏa thuận thương mại với Mỹ trước thời hạn chót 9/7.

Phát biểu bên lề hội nghị, Thủ tướng Hungary Viktor Orban bày tỏ lo ngại về sự chênh lệch trong cách tiếp cận đàm phán giữa hai bên, khi đoàn đàm phán của Mỹ được đánh giá là cứng rắn và quyết liệt. Trong khi đó, lãnh đạo Luxembourg và Bỉ nhấn mạnh tầm quan trọng của thương mại tự do, nhưng cảnh báo không nên để căng thẳng leo thang thành chiến tranh thương mại.

Hội nghị diễn ra hai ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đạt được một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời giữa Israel và Iran - bước đi được các nhà lãnh đạo châu Âu hoan nghênh, trong bối cảnh lo ngại xung đột có thể lan rộng với những hệ lụy khó lường. Việc tạm dừng giao tranh đã tạo điều kiện để EU tập trung nhiều hơn vào một vấn đề khác liên quan tới Trung Đông, đó là cuộc chiến của Israel tại Dải Gaza.

Bên cạnh đó, Hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra trong bối cảnh thời hạn chót mà Tổng thống Trump đặt ra để hai bên đạt được thỏa thuận về thuế quan chỉ còn chưa đầy 2 tuần. Mức thuế mà Washington đưa ra là 50% đối với thép và nhôm nhập khẩu từ EU, 25% đối với ô tô và phụ tùng ô tô, 10% đối với hầu hết mặt hàng khác. Tổng thống Donald Trump từng cảnh báo có thể tăng lên mức 50% đối với tất cả mặt hàng nếu hai bên không đạt được thỏa thuận.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz đang thúc giục Ủy ban châu Âu (EC) đẩy nhanh quy trình đàm phán thương mại với Mỹ. Ông Merz cho rằng chiến lược đàm phán của EC là quá phức tạp, cần tăng tốc và tập trung hơn. Ông hy vọng EU sẽ đạt được giải pháp thống nhất với Mỹ vào đầu tháng 7.

Theo Thủ tướng Đức, nội dung ưu tiên là tránh cho các ngành công nghiệp ô tô, bán dẫn, dược phẩm, thép và nhôm của châu Âu khỏi các mức thuế cao. Tuy nhiên, đây là những mặt hàng mà Mỹ muốn nâng mức thuế quan để thu hẹp thâm hụt thương mại hàng trăm tỷ USD. Đến nay, quốc gia duy nhất đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ là Anh với mức thuế quan 10%. Các quan chức Mỹ cho biết mức thuế này sẽ không giảm đối với bất kỳ đối tác thương mại nào.

Về an ninh, quốc phòng, EU đang tìm kiếm một sự phối hợp chung và chi tiêu hiệu quả, với Sáng kiến phòng thủ chiến lược, tái vũ trang châu Âu mang tên Readiness 2030, có ngân sách dự kiến lên tới 800 tỷ Euro.

Trong vấn đề Ukraine, EU tìm kiếm sự thống nhất trong các cam kết hỗ trợ Ukraine. Dự kiến, các nhà lãnh đạo EU sẽ đánh giá những diễn biến gần đây, thảo luận về cách thức hỗ trợ thêm cho các nỗ lực hướng tới hòa bình, bao gồm cả việc gây thêm áp lực buộc Nga phải chấp nhận lệnh ngừng bắn có ý nghĩa và thể hiện ý chí đàm phán thực sự.

Di cư và tăng cường an ninh tại các biên giới bên ngoài vẫn là những ưu tiên hàng đầu của Hội đồng châu Âu. Các nhà lãnh đạo EU sẽ thảo luận về tình hình ở Moldova và tiến trình gia nhập EU của nước này, hướng tới Hội nghị thượng đỉnh EU - Moldova đầu tiên dự kiến diễn ra vào ngày 4/7 tới.