Hơn 2 tỷ phụ nữ không có cơ hội kinh tế bình đẳng

111 năm qua, người dân trên khắp thế giới đã dành ngày 8/3 để tôn vinh phụ nữ cũng như nâng cao ý thức về quyền phụ nữ. Chủ đề của ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 năm nay "phá vỡ thiên kiến". Dù là cố ý hay vô thức, những thiên kiến về giới đều cản trở tiến bộ của phụ nữ. Ví dụ trong lĩnh vực kinh tế, khoảng 2,4 tỷ phụ nữ trong độ tuổi lao động trên toàn cầu không có cơ hội kinh tế bình đẳng.

Theo báo cáo của WB, phụ nữ tại 86 quốc gia đang phải đối mặt với một số hạn chế việc làm, trong khi 95 quốc gia không đảm bảo việc trả lương bình đẳng cho nữ giới giống như nam giới. Báo cáo còn cho thấy phụ nữ chỉ được hưởng hơn 70% số quyền hợp pháp so với nam giới. Nếu biểu thị điều này bằng thang điểm 100, phụ nữ chỉ nhận được 76,5 điểm.

Chỉ có 118/194 nền kinh tế thế giới đảm bảo 14 tuần nghỉ phép có lương cho các bà mẹ. Trong khi đó, 178 nước vẫn duy trì các rào cản pháp lý ngăn cản sự tham gia đầy đủ của phụ nữ đối với các hoạt động kinh tế. Khoảng cách thu nhập trọn đời dự kiến giữa nam giới và nữ giới trên toàn cầu vẫn lên tới 172.000 tỷ USD, gấp 2 lần tổng sản phẩm quốc nội (GDP) hàng năm của cả thế giới.

Đại dịch làm gia tăng bất bình đẳng giới

Theo báo cáo khoảng cách giới tính toàn cầu mới nhất của Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2021, sẽ mất hơn 135 năm để thu hẹp khoảng cách giới, thay vì hơn 99 năm như báo cáo của năm 2020. Chỉ số khoảng cách giới toàn cầu được tính toán dựa trên các tiêu chí đánh giá về sự tham gia và cơ hội về kinh tế, tiếp cận với giáo dục, y tế và trao quyền chính trị, theo số liệu thu thập từ 156 quốc gia. Một trong những tác nhân quan trọng kéo giãn khoảng cách về giới vốn đã sâu sắc là đại dịch COVID-19. Phụ nữ là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất khi đại dịch bùng phát trên toàn cầu.

Bà Silvia Munoz, 65 tuổi, đã rơi vào cảnh thất nghiệp khi dịch COVID-19 bùng phát tại Peru vào tháng 3/2020. Giờ đây, bà phải lựa chọn giữa việc chấp nhận mức lương thấp hoặc làm các công việc không chính thức. "Trước đại dịch, việc lau dọn nhà cửa được trả khoảng 25-27,5 USD, thì bây giờ người ta chỉ trả 17,5-20 USD thôi. Nhưng tôi làm gì có lựa chọn nào nữa, phải chấp nhận thôi, vì có thể có người còn trả thấp hơn".

Bà Munoz là một trong số hàng triệu phụ nữ Peru bị mất thu nhập trong đại dịch COVID-19 - vấn đề đang khoét sâu thêm tình trạng bất bình đẳng giới tại quốc gia này. Đây là câu chuyện buồn có thể bắt gặp bất cứ đâu ở Mỹ Latin, với 4 triệu phụ nữ vẫn đang trong tình cảnh không có việc làm cho dù các nền kinh tế khu vực bắt đầu mở cửa trở lại sau đại dịch.

Ông Italo Cardnoa - Đại diện Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Nam Mỹ cho biết: "Sau nhiều năm đạt được bước tiến ổn định trong việc thu hẹp bất bình đẳng, đại dịch COVID-19 đang khiến thành quả của khu vực bị thụt lùi tới 10 năm. Đại dịch đã ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng đến những lĩnh vực có nhiều lao động nữ làm việc như khách sạn, nhà hàng, dịch vụ và khu vực phi chính thức. So với nam giới, phụ nữ quay lại thị trường lao động chậm hơn. Kể cả khi đã tìm được việc, nhiều người trong số họ phải chấp nhận mức lương thấp".

Tổ chức Lao động quốc tế ước tính, 24 triệu phụ nữ tại Mỹ Latin đã bị mất việc làm trong đại dịch, con số tương đương với nam giới. Tuy nhiên, nếu hiện tại chỉ còn khoảng 500.000 nam giới tại đây vẫn thất nghiệp, thì con số này ở nữ giới lại cao gấp 8 lần. Điều này cho thấy đại dịch đã làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng bất bình đẳng giới trong vấn đề việc làm.

Triển vọng bình đẳng giới

Nhận biết sự tồn tại của thiên kiến về giới cũng như những tác động của chúng đối với phụ nữ thì vẫn chưa đủ, điều cần thiết là phải có hành động để xóa bỏ thiên kiến. Bước đầu tiên là khuyến khích phụ nữ trực tiếp lên tiếng mỗi khi nhận thấy những thiên kiến trong môi trường sống, học tập và làm việc của mình.

Ngày Quốc tế Phụ nữ năm nay, hàng trăm nghìn phụ nữ đã và đang chia sẻ hình ảnh, video hoặc bài viết trên các nền tảng mạng xã hội, với hashtag BreakTheBias hay Phá vỡ thiên kiến, và thực hiện tự thế bắt chéo tay phía trước để khuyến khích nhiều người hơn nữa tham gia chiến dịch chống lại thiên kiến về giới.

Bà Mona al-Ghalyeeni - Doanh nhân người Palestine: Năm 1995, tôi bắt đầu làm lễ tân cho một khách sạn ở dải Gaza. Giờ đây vào ngày Quốc tế Phụ nữ năm 2022, tôi sở hữu 5 doanh nghiệp và làm tổng giám đốc cho hai trong số đó. Tôi có 120 nhân viên, tôi là một đại diện cho các nữ doanh nhân ở Palestine và trong các nước Arab. Thông điệp mà tôi muốn nhắn gửi tới phụ nữ là "Hãy là chính bạn, hãy tin vào bản thân và bạn sẽ đạt được mục tiêu của mình.

Bà Nadine Nurasyid - Huấn luyện viên trưởng CLB bóng bầu dục Munich Cowboys, CHLB Đức: Phụ nữ có thể làm bất cứ điều gì, có việc gì mà họ không làm được đâu. Tôi không xem mình là một hình mẫu, nhưng cũng nhiều người hỏi tôi thấy như thế nào khi là tấm gương cho các bé gái. Đương nhiên là tôi rất tự hào nếu có thể là hình mẫu để các em noi theo.

Chị Roya Rasuli - Giáo viên Mỹ thuật, Trại tị nạn ở Thiva, Hy Lạp: Tôi muốn cho các em gái thấy rằng các em có thể trở thành bất cứ ai. Có thể trong chiến tranh loạn lạc, người ta không để cho các em làm điều mình muốn, nhưng các em được tự do tin tưởng vào khả năng của mình và làm những gì mình muốn. Không có gì là xấu khi là chính bản thân mình, và sẽ rất tốt khi được nói ra suy nghĩ của mình.

Bà Missy Mazzoli - Nhà soạn nhạc người Mỹ: Tôi thực sự mong muốn sẽ đến lúc lĩnh vực âm nhạc tràn ngập những nữ nhạc trưởng, những nhà soạn nhạc nữ. Phụ nữ sẽ có mặt ở tất cả các vị trí, để rồi sự có mặt của họ không còn là điều gì đáng bàn luận nữa.

Ông Antonio Guterres - Tổng Thư ký Liên hợp quốc: Chúng ta cần có thêm nhiều nữ bộ trưởng về môi trường, nữ lãnh đạo doanh nghiệp, nữ tổng thống, nữ thủ tướng. Họ có thể thúc đẩy các quốc gia giải quyết khủng hoảng khí hậu, phát triển việc làm xanh và xây dựng một thế giới công bằng và bền vững hơn. Chúng ta không thể thoát khỏi dịch bệnh trong khi bị thụt lùi về bình đẳng giới. Chúng ta phải đạt được những tiến bộ về quyền của phụ nữ.