Thế giới lần đầu tiên sản xuất điện từ năng lượng tái tạo nhiều hơn từ than đá

Trong nửa đầu năm 2025, năng lượng Mặt trời và gió đã vượt xa mức tăng trưởng nhu cầu điện năng toàn cầu, dẫn đến sự giảm nhẹ nhưng đáng kể trong việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch so với năm trước đó - các nhà phân tích năng lượng sạch của Ember cho biết.

Phát hiện này trùng khớp với dự báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) về việc công suất năng lượng tái tạo toàn cầu sẽ tăng gấp 2 lần vào năm 2030.

Việc triển khai sản xuất điện tái tạo - đặc biệt là ở các nền kinh tế đang phát triển - đã vượt xa nguồn điện từ nhiên liệu hóa thạch trong những năm gần đây. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng mức tăng này sẽ không đủ để đáp ứng nhu cầu điện năng ngày càng tăng trên toàn cầu, chưa nói đến việc bắt đầu giảm phát thải và từ đó chống lại tình trạng nóng lên toàn cầu.

Malgorzata Wiatros-Motyka - chuyên gia phân tích điện của Ember - nhận xét: "Năng lượng Mặt trời và năng lượng gió hiện đang phát triển đủ nhanh để không chỉ đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng của thế giới, mà còn đánh dấu sự khởi đầu của một sự chuyển dịch. Trong đó, năng lượng sạch đang theo kịp tốc độ tăng trưởng nhu cầu".

Phân tích của IEA về xu hướng năng lượng tái tạo dự đoán sản lượng điện tái tạo toàn cầu sẽ tăng 4.600 gigawatt vào năm 2030. Mức tăng trưởng này tương đương với tổng sản lượng điện hiện tại của Trung Quốc, EU và Nhật Bản cộng lại.

Giám đốc điều hành IEA - ông Fatih Birol - cho biết quang điện Mặt trời (công nghệ chuyển đổi ánh sáng Mặt trời thành điện bằng cách sử dụng các tấm pin Mặt trời được tạo thành từ các tế bào quang điện) đang trên đà chiếm khoảng 80% mức tăng công suất năng lượng tái tạo của thế giới trong 5 năm tới.

Tuy nhiên, xu hướng này không đồng đều. Phân tích của Ember cho thấy sản lượng điện tái tạo đã vượt xa than đá ở cả Trung Quốc và Ấn Độ trong nửa đầu năm 2025, nhưng ở Mỹ và châu Âu, điều ngược lại đã xảy ra. Nhu cầu điện tăng vọt ở Mỹ - phần lớn phục vụ cho AI và các trung tâm dữ liệu - đã khiến người dân phụ thuộc nhiều hơn vào sản xuất điện than và khí đốt, mặc dù công suất điện tái tạo đã tăng lên. Tại EU, sản lượng điện gió và thủy điện thấp hơn đã dẫn đến sự phụ thuộc nhiều hơn vào nhiên liệu hóa thạch.

Báo cáo nêu bật những thách thức của việc chuyển đổi nền kinh tế từ lưới điện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch sang các nền kinh tế chủ yếu sử dụng năng lượng tái tạo. Báo cáo cũng không loại trừ khả năng phát thải nhiên liệu hóa thạch sẽ thay đổi trong tương lai nếu nhu cầu tăng tốc hoặc chuỗi cung ứng năng lượng tái tạo bị hạn chế ở một số quốc gia.