Thái Nguyên tái cấu trúc quy hoạch, chuyển đổi số toàn diện với mô hình chính quyền hai cấp

Nền tảng vững chắc và động lực từ cải cách hành chính

Theo đồng chí Phạm Quang Anh, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Thái Nguyên cho biết: Thành công của công tác quy hoạch trong những năm qua là không thể phủ nhận. Việc triển khai hiệu quả các quy hoạch vùng huyện, quy hoạch đô thị và nông thôn đã tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc, là cơ sở để các địa phương hoàn thành tiêu chí xây dựng nông thôn mới, thực hiện nâng loại đô thị và sắp xếp các đơn vị hành chính. "Những đồ án này không chỉ là công cụ quản lý mà thực sự là kim chỉ nam cho sự phát triển bền vững của tỉnh," đồng chí Giám đốc Sở Xây dựng nhấn mạnh.

Bước ngoặt đến từ việc thực hiện mô hình chính quyền hai cấp. Đây không đơn thuần là một cuộc cải cách hành chính, mà là một cơ hội chiến lược. Đồng chí Phạm Quang Anh khẳng định: "Đây không chỉ là thay đổi về tổ chức bộ máy mà còn là cơ hội để tái cấu trúc công tác quy hoạch đô thị và nông thôn theo hướng tập trung, đồng bộ, giảm các cấp độ và khâu trung gian".

Khi cấp huyện không còn, quy mô của các xã, phường sau sáp nhập được mở rộng đáng kể. Điều này tạo ra dư địa và không gian phát triển lớn hơn, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tính toán lại toàn bộ hệ thống quy hoạch. Mục tiêu là đảm bảo sự phát triển hài hòa, bền vững với hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, tăng cường tính liên kết vùng, liên kết ngành, tránh tình trạng phát triển manh mún, thiếu tầm nhìn.

Mô hình mới mang lại nhiều kỳ vọng, nhưng giai đoạn đầu triển khai không tránh khỏi những khó khăn. Chỉ sau hơn một tháng vận hành, một số xã, phường đã bộc lộ sự lúng túng do các quy định pháp luật về quy hoạch ngày càng phức tạp và yêu cầu cao hơn. Thêm vào đó, việc chuyển giao các đồ án quy hoạch từ cấp thành phố, huyện trước đây cũng tạo ra những thách thức không nhỏ về mặt quản lý và kế thừa.

Đồng chí Giám đốc Sở Xây dựng thẳng thắn nhìn nhận: "Một số xã, phường thiếu cán bộ chuyên môn đúng chuyên ngành đào tạo về quy hoạch, dẫn đến khó khăn trong triển khai".

Để nhanh chóng tháo gỡ "nút thắt" này, Sở Xây dựng đã chủ động, quyết liệt vào cuộc. Sở đã tham mưu UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo lập quy hoạch chung, đồng thời tổ chức phổ biến, hướng dẫn các quy định pháp luật mới nhất về quy hoạch đô thị và nông thôn. Đặc biệt, trong tháng 8 năm 2025, Sở tổ chức 3 buổi tập huấn chuyên sâu cho cán bộ các xã, phường trên toàn tỉnh, nhằm trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để đáp ứng yêu cầu công việc.

Tuy nhiên, một vấn đề lớn hơn cũng được đồng chí Phạm Quang Anh chỉ ra: "Khi không còn chính quyền đô thị như thành phố, việc xác định phạm vi, quy mô đô thị và công tác quản lý đô thị cần có các quy định, hướng dẫn cụ thể từ Trung ương, Bộ, ngành".

Để tăng cường tính minh bạch và hiệu quả, Sở Xây dựng đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, xây dựng cơ sở dữ liệu về quy hoạch trên nền tảng GIS (hệ thống thông tin địa lý). Hệ thống này sẽ hướng tới quản lý đa ngành và công khai minh bạch thông tin quy hoạch đến từng người dân, doanh nghiệp, chấm dứt tình trạng "quy hoạch treo", "thông tin mập mờ".

Từ sắp xếp trụ sở đến bứt phá hạ tầng giao thông

Hệ thống giao thông của Thái Nguyên hiện có tổng chiều dài ấn tượng khoảng 748,7 km đường Quốc lộ, 989,2 km đường tỉnh, và 12.077 km đường đô thị, đường xã, thôn, xóm. Tuy nhiên, trong bối cảnh phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho cấp xã, những hạn chế cũng bộc lộ rõ. "Năng lực và nguồn lực tại cấp xã còn hạn chế, dẫn đến thiếu cán bộ chuyên môn về quy hoạch, xây dựng, giao thông. Việc quản lý, bảo trì hạ tầng tại cấp xã chưa được thực hiện hiệu quả, khiến hạ tầng nhanh xuống cấp", đồng chí Phạm Quang Anh chia sẻ.

Để khắc phục, các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã đang được xây dựng. Về dài hạn, Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh một danh mục các dự án đầu tư công trọng điểm giai đoạn 2026-2030, hứa hẹn thay đổi diện mạo hạ tầng giao thông của tỉnh: Cải tạo, nâng cấp bờ kênh kết hợp làm đường giao thông tuyến kênh chính Hồ Núi Cốc; Đường du lịch Sông Công - Núi Cốc; Các tuyến đường kết nối liên vùng và nhiều dự án nâng cấp, cải tạo các tuyến đường tỉnh, Quốc lộ quan trọng khác.

Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả quản lý trong bối cảnh nguồn lực phân tán, Sở Xây dựng đang triển khai một loạt giải pháp đồng bộ: từ số hóa hệ thống hạ tầng, áp dụng phần mềm quản lý, đến việc phân bổ nguồn lực có trọng tâm, trọng điểm; từ việc tăng cường thanh tra chuyên đề các khâu dễ phát sinh tiêu cực đến công khai thông tin dự án để người dân giám sát.

Chuyển đổi số toàn diện và thách thức "Xóa vùng lõm" thông tin

Song song với cuộc cách mạng trong quy hoạch và hạ tầng, Thái Nguyên cũng đang tiến hành một cuộc cách mạng khác, không kém phần quyết liệt: chuyển đổi số toàn diện. Tuy nhiên, hành trình này đang đối mặt với một thách thức lớn mang tên "vùng lõm thông tin".

Trao đổi với Thời báo VTV đồng chí Nguyễn Đức Lộc, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Thái Nguyên, chúng tôi hiểu rõ hơn vai trò then chốt của Sở trong việc thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong cấu trúc chính quyền mới.

Mặc dù có những bước tiến mạnh mẽ, quá trình chuyển đổi số của Thái Nguyên vẫn còn nhiều điểm nghẽn, đặc biệt ở cấp xã. Đồng chí Nguyễn Đức Lộc thẳng thắn chỉ ra vấn đề nóng nhất: "Sau khi sáp nhập, hạ tầng số chưa đồng bộ, còn "vùng lõm" thông tin. Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên hiện có 55 thôn trắng sóng và 7 thôn chưa có điện."

Những cái tên như Khuổi Mạn, Hồng Mú (xã Bằng Thành); Nà Tha (xã Côn Minh); Khuổi Phầy, Nặm Cà (xã Văn Lang); Lủng Lầu (xã Phong Quang)… vẫn đang hằng ngày vật lộn với tình trạng thiếu sóng, thiếu điện. Đây chính là rào cản lớn nhất, ngăn cản người dân tiếp cận thông tin, sử dụng dịch vụ công trực tuyến và tham gia vào nền kinh tế số.

Đối mặt với thách thức, Sở KH&CN đang triển khai hàng loạt giải pháp đồng bộ. "Xóa vùng lõm sóng, phổ cập internet cáp quang và triển khai công nghệ 5G" được xác định là ưu tiên hàng đầu.

Để thúc đẩy từ gốc, Sở đã ban hành Kế hoạch thực hiện đợt cao điểm "30 ngày, đêm" triển khai chữ ký số công cộng, phấn đấu trên 50.000 dân số trưởng thành tại 37 xã, phường khu vực phía Bắc sở hữu chữ ký số.

Các giải pháp khác đang được triển khai quyết liệt: Phát triển hạ tầng số hợp tác với đối tác Hàn Quốc xây dựng trung tâm dữ liệu hiện đại, Tuyên truyền đa kênh giúp người dân hiểu và tham gia tích cực, Phát triển Tổ công nghệ số cộng đồng hỗ trợ người dân cài đặt VNeID, sử dụng ứng dụng số.

Đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến mục tiêu đến năm 2025, trên 90% dịch vụ công được cung cấp đa nền tảng, 100% hồ sơ được số hóa. Đảm bảo an toàn, minh bạch dữ liệu vận hành nền tảng LGSP cấp tỉnh, kết nối NGSP quốc gia, tăng cường bảo mật bằng chứng thư số và nền tảng VNeID.

Một trong những sáng kiến nổi bật, thể hiện tầm nhìn của Thái Nguyên là chương trình "Bình dân học AI", thu hút hơn 356.000 người dân tham gia, cho thấy sự chủ động của tỉnh trong việc đón đầu các xu hướng công nghệ mới nhất.

Cuộc chuyển mình của Thái Nguyên với mô hình chính quyền hai cấp là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng tràn đầy cơ hội. Những nỗ lực không mệt mỏi của Sở Xây dựng trong việc tái cấu trúc quy hoạch, hiện đại hóa hạ tầng, cùng với quyết tâm của Sở KH&CN trong việc "xóa trắng" các vùng lõm thông tin, đang tạo nên một sức bật tổng hợp, mạnh mẽ.

Việc xóa bỏ tình trạng trắng sóng và cung cấp điện ổn định tại những thôn bản xa xôi nhất không chỉ là câu chuyện của hạ tầng, mà là yếu tố then chốt để đảm bảo công bằng xã hội và thực hiện thành công mục tiêu chuyển đổi số toàn diện. Chỉ khi mỗi người dân, dù ở bất cứ đâu, đều có thể kết nối, học hỏi và thụ hưởng thành quả của sự phát triển, khát vọng về một Thái Nguyên hiện đại, minh bạch và bền vững mới thực sự trở thành hiện thực.