Sắp có trạm vũ trụ thương mại đầu tiên trên thế giới

Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) đã hoạt động gần 25 năm và dự kiến sẽ ngừng hoạt động vào năm 2030. Để chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo, NASA đang hợp tác với các công ty tư nhân nhằm phát triển thế hệ trạm vũ trụ mới. Trong số đó, Vast Space đã ký thỏa thuận với SpaceX để phóng Haven-1, trạm vũ trụ thương mại đầu tiên trên thế giới.

Haven-1 có thiết kế một mô-đun, với đường kính 4,4 m và thể tích 45 m³, tương đương không gian bên trong một xe bus 1 tầng. Trạm có thể hỗ trợ bốn sứ mệnh trong 3 năm, mỗi sứ mệnh kéo dài 2 tuần với 4 phi hành gia. Các tiện ích bao gồm phòng thí nghiệm khoa học, khu nghỉ ngơi riêng, bàn dùng chung, cửa sổ vòm và Internet tốc độ cao qua Starlink.

“Không phải là khách sạn sang trọng nhưng nếu phi hành gia được nghỉ ngơi và kết nối tốt hơn, họ sẽ làm việc hiệu quả hơn” - Giám đốc điều hành Vast Space Max Haot nói.

Công ty đã hoàn tất phiên bản thử nghiệm Haven-1 để kiểm tra khả năng chịu áp lực và lực phóng, đồng thời bắt đầu lắp ráp mô-đun thực tế. Dự kiến, quá trình tích hợp hệ thống sẽ hoàn thành trước khi tiến hành các bước chuẩn bị phóng vào tháng 4/2026. Khách hàng mục tiêu của Haven-1 là các cơ quan vũ trụ, đặc biệt là các quốc gia mới nổi muốn đưa phi hành gia lên quỹ đạo lần đầu tiên, cùng một số cá nhân tự chi trả với chi phí lớn.

Haven-1 sẽ được sử dụng cho nghiên cứu trong môi trường vi trọng lực, trong đó có dược phẩm và công nghệ bán dẫn, hợp tác với nhiều đối tác thương mại như Redwire Space (Mỹ). Công ty này từng tiến hành thí nghiệm tế bào gốc và ung thư trên ISS và kỳ vọng Haven-1 sẽ là nền tảng hiệu quả cho sản xuất và nghiên cứu.

Bên cạnh Vast, NASA còn hợp tác với các dự án khác như Starlab (liên doanh Airbus và Northrop Grumman), Blue Origin của tỷ phú Jeff Bezos và Axiom Space. Giới chuyên gia đánh giá việc bắt đầu với trạm một mô-đun là bước đi hợp lý, nhưng nhấn mạnh cần sớm có tầm nhìn dài hạn cho trạm vũ trụ thế hệ mới.

Tuy nhiên, chi phí vận hành vẫn là thách thức lớn. ISS hiện tiêu tốn khoảng 12 triệu USD/ngày, trong khi các trạm thương mại cần giảm xuống mức 2,7 - 5,5 triệu USD/ngày mới khả thi. Vast cho biết đã đầu tư khoảng 1 tỷ USD cho Haven-1, từ vốn cá nhân của nhà sáng lập Jed McCaleb và doanh thu từ khách hàng.