Quy định của pháp luật về gà lôi trắng thuộc danh mục nguy cấp, quý hiếm

Trên mạng xã hội những ngày gần đây xuất hiện câu chuyện về trường hợp anh Thái Khắc Thành (SN 1980, trú tại xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) bị phạt 6 năm tù vì mua bán gà lôi trắng - loài thuộc danh mục IB động vật nguy cấp, quý, hiếm - gây chú ý dư luận.

Theo hồ sơ vụ án, ngày 3/4/2025, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu và môi trường Công an tỉnh Thái Bình (cũ) đã khởi tố, bắt tạm giam Thái Khắc Thành để điều tra về hành vi vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm theo khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Trước đó, ngày 2/4/2025, lực lượng chức năng kiểm tra tại đường DH07, xã Song An, huyện Vũ Thư (cũ), phát hiện xe ô tô biển số 37K-258.41 đang vận chuyển 10 cá thể nghi là gà lôi trắng - loài nằm trong danh mục IB thuộc nhóm động vật nguy cấp, quý, hiếm. Tài xế khai chở số động vật này theo yêu cầu của Thái Khắc Thành.

Khám xét khẩn cấp nơi ở của Thành, cơ quan điều tra thu giữ thêm 3 cá thể gà lôi trắng (tên khoa học Lophura nycthemera), thuộc lớp chim, bộ gà, họ Trĩ. Theo kết quả điều tra, tổng cộng Thái Khắc Thành đã nuôi, sở hữu và vận chuyển 13 cá thể gà lôi trắng.

Sau sự việc của anh Thái Khắc Thành, nhiều người vẫn băn khoăn rằng gà lôi trắng được bảo vệ theo quy định nào?

Theo lãnh đạo Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư số 27/2025 quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, có hiệu lực từ ngày 1/7.

Thông tư 27/2025 cơ bản kế thừa các nội dung được nêu tại Nghị định 84/2021 và Nghị định 06/2019 về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Trong đó, gà lôi trắng tiếp tục được Bộ Nông nghiệp và Môi trường đưa vào nhóm động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.

Thông tư 27 nêu rõ loài nguy cấp, quý, hiếm nhóm I sinh sống tự nhiên được bảo tồn tại chỗ tại khu vực phân bố tự nhiên của chúng thông qua việc thành lập khu bảo tồn thiên nhiên hoặc thực hiện các biện pháp bảo vệ nơi sinh sống, nơi di trú theo pháp luật có liên quan.

Các loài nguy cấp, quý, hiếm được bảo tồn chuyển chỗ thông qua các hoạt động sau: cứu hộ, nuôi, trồng cấy nhân tạo, lưu giữ, bảo quản nguồn gen, mẫu vật của loài nguy cấp, quý, hiếm để hỗ trợ cho công tác phục hồi quần thể loài ngoài tự nhiên; thả lại, chuyển vị bảo tồn để bảo vệ, phục hồi loài tại nơi sinh sống tự nhiên của chúng theo quy định pháp luật về đa dạng sinh học.

Nuôi loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ phục vụ mục đích bảo tồn đa dạng sinh học, nghiên cứu khoa học, du lịch sinh thái được thực hiện tại cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học đã được cấp giấy chứng nhận và đáp ứng các điều kiện quy định tại thông tư này.

Quy định mới nêu rõ, hoạt động khai thác, nuôi, kinh doanh, vận chuyển, lưu giữ,… các loài nguy cấp, quý, hiếm không được ảnh hưởng tiêu cực đến sự tồn tại, sinh trưởng, phát triển của loài đó trong tự nhiên và phải được quản lý, đảm bảo nguồn gốc hợp pháp.

Các hoạt động nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, xuất khẩu loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ phục vụ mục đích thương mại chỉ được thực hiện đối với cá thể từ thế hệ F2 của loài được Cơ quan khoa học CITES Việt Nam xác định về khả năng sinh sản, sinh trưởng qua nhiều thế hệ trong môi trường có kiểm soát và không ảnh hưởng đến đến sự tồn tại và phát triển của loài đó trong tự nhiên.

Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) được giao thẩm định hồ sơ đề xuất sửa đổi, bổ sung loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.

Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học thẩm định hồ sơ đề xuất sửa đổi, bổ sung loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.