Phát hiện cơ chế sinh học gây “sương mù não” ở bệnh nhân hậu COVID-19

"Sương mù não" là triệu chứng phổ biến và gây suy giảm nhận thức nghiêm trọng ở những người mắc hội chứng hậu COVID-19 (Long COVID). Phát hiện mới được xem là bằng chứng sinh học đầu tiên chứng minh rằng "sương mù não" không chỉ là cảm giác chủ quan mà là một rối loạn phân tử có thể đo lường được trong não.

Nhóm nghiên cứu do Giáo sư Takuya Takahashi dẫn đầu phát hiện rằng não của người bị hội chứng hậu COVID-19 có sự gia tăng đáng kể hoạt động của thụ thể AMPA - một loại phân tử đóng vai trò thiết yếu trong quá trình học tập và ghi nhớ.

Bằng việc sử dụng công nghệ hình ảnh PET tiên tiến mang tên K-2 AMPAR PET, các nhà khoa học đã quét não của 30 bệnh nhân bị "hậu COVID-19" và 80 tình nguyện viên khỏe mạnh. Kết quả cho thấy mật độ thụ thể AMPA cao hơn rõ rệt ở nhóm mắc "hậu COVID-19", và mức độ tăng này tương quan với mức suy giảm nhận thức: hoạt động thụ thể càng cao, tình trạng "sương mù não" càng nặng.

"Sương mù não" (brain fog) là thuật ngữ mô tả tình trạng giảm khả năng tập trung, suy giảm trí nhớ và tư duy chậm chạp. Đây là một trong những biểu hiện kéo dài phổ biến nhất sau khi nhiễm SARS-CoV-2, ảnh hưởng tới hơn 80% người mắc hội chứng hậu COVID-19, khiến hàng triệu bệnh nhân gặp khó khăn trong học tập, công việc và sinh hoạt thường ngày.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 6% số người từng nhiễm COVID-19 phát triển hội chứng hậu COVID-19 với các triệu chứng tồn tại nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Tuy nhiên, đến nay, nguyên nhân sinh học chính xác của sương mù não vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ.

Ngoài hoạt động thụ thể AMPA, nhóm nghiên cứu còn phát hiện sự gia tăng các dấu ấn viêm trong máu, gợi ý rằng phản ứng miễn dịch trong não có thể kích hoạt sự rối loạn này. "Kết quả của chúng tôi cho thấy 'hậu COVID-19' kèm 'sương mù não' là một bệnh lý thần kinh thực thụ, cần được công nhận và điều trị đúng mức", Giáo sư Takahashi nhấn mạnh.

Phát hiện này mở ra hướng phát triển xét nghiệm hình ảnh chẩn đoán hội chứng hậu COVID-19, đồng thời gợi ý khả năng điều trị bằng cách điều chỉnh hoạt động của thụ thể AMPA, qua đó giảm bớt triệu chứng nhận thức cho người bệnh.

Dù nghiên cứu mới ở giai đoạn đầu, các chuyên gia y tế đánh giá đây là bước tiến quan trọng giúp cộng đồng y học hiểu rõ hơn về tác động lâu dài của COVID-19 lên não bộ, từ đó thúc đẩy phát triển các phương pháp điều trị đặc hiệu cho hàng triệu bệnh nhân trên toàn thế giới đang sống chung với hội chứng hậu COVID-19.