Ông Trump chỉ trích ông Putin, tuyên bố chuyển vũ khí đến Ukraine

Trong cuộc họp nội các tại Nhà Trắng ngày 8/7 (giờ Mỹ), Tổng thống Trump bày tỏ sự tức giận: "Tôi không hài lòng với ông Putin. Tôi có thể nói với các bạn điều đó ngay bây giờ vì đã có quá nhiều binh sĩ Nga và Ukraine thiệt mạng. Chúng tôi đã nhận được rất nhiều lời lẽ sáo rỗng từ ông Putin, nếu các vị muốn biết sự thật. Ông ấy lúc nào cũng tỏ ra thân thiện nhưng hóa ra chẳng có ý nghĩa gì cả".

Tổng thống Trump cũng cho biết đã chấp thuận việc Mỹ chuyển thêm vũ khí cho Ukraine, chủ yếu là vũ khí phòng thủ, để giúp nước này tăng cường năng lực phòng vệ. Ông cũng khẳng định Mỹ sẽ giúp các nhà thầu quốc phòng tăng cường sản xuất khí tài quân sự.

Tuyên bố của Tổng thống Trump được đưa ra vài ngày sau khi Nhà Trắng thông báo Lầu Năm Góc đã dừng chuyển giao một số vũ khí quan trọng cho Ukraine. Tổng thống Mỹ đã công bố việc nối lại các đợt chuyển giao vũ khí vào ngày 7/7 khi ông trả lời báo chí lúc dùng bữa tối tại Nhà Trắng cùng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.

"Ukraine phải có khả năng tự vệ. Họ đang bị tấn công rất dữ dội vào lúc này" - ông Trump phát biểu tại thời điểm đó.

Trong số các loại vũ khí từng bị tạm ngừng chuyển giao có cả tên lửa phòng không, đúng vào thời điểm Nga gia tăng đáng kể các cuộc oanh kích trong đêm nhằm vào các thành phố của Ukraine.

Những phát biểu của ông Trump dường như đánh dấu một sự đảo chiều đột ngột so với tuần trước khi người phát ngôn Nhà Trắng Anna Kelly cho biết Bộ Quốc phòng Mỹ đã quyết định tạm dừng một số đợt chuyển giao vũ khí cho Ukraine sau khi đánh giá cho thấy kho dự trữ quân sự của Mỹ đang ở mức thấp. Người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell khi đó cũng xác nhận rằng Bộ Quốc phòng Mỹ đang tiến hành rà soát liên tục đối với viện trợ quân sự dành cho các nước, trong đó có Ukraine.

Thông báo này đã gây ra sự hoang mang tại Ukraine khi các quan chức nước này cho biết họ chưa nhận được bất kỳ thông báo nào về việc tạm dừng chuyển giao vũ khí. Tổng thống Volodymyr Zelensky cũng tuyên bố ông đang tìm cách làm rõ thông tin từ phía Washington.

Ông Trump và ông Putin đã có một cuộc điện đàm căng thẳng vào ngày 3/7. Ngay sau đó, Nga đã dội 539 máy bay không người lái và 11 tên lửa vào Ukraine, chủ yếu nhằm vào thủ đô Kiev - theo thông tin từ không quân Ukraine. Sau cuộc điện đàm với Tổng thống Nga, Tổng thống Mỹ cho biết ông "rất thất vọng" và không tin rằng nhà lãnh đạo Nga thực sự muốn đạt được một lệnh ngừng bắn hay chấm dứt cuộc xung đột kéo dài hơn 3 năm qua.

Sau đó, Tổng thống Trump và Tổng thống Zelensky đã có cuộc điện đàm vào ngày 4/7. Sau cuộc trò chuyện, nhà lãnh đạo Ukraine nhận định: "Có lẽ đây là cuộc trao đổi tốt nhất, hiệu quả nhất giữa chúng tôi từ trước đến nay". Ông Zelensky không tiết lộ thêm nhiều chi tiết, chỉ cho biết rằng hai bên đã thảo luận về "các vấn đề phòng không" và hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot do Mỹ sản xuất - thứ mà Ukraine cần để đối phó với các đòn tấn công bằng tên lửa từ Nga, chính là "chìa khóa để bảo vệ trước các mối đe dọa đạn đạo".

Hôm 7/7, người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell cho biết: "Theo chỉ đạo của Tổng thống Trump, Bộ Quốc phòng đang gửi thêm các loại vũ khí phòng thủ tới Ukraine nhằm bảo đảm người Ukraine có thể tự vệ trong khi chúng ta nỗ lực tìm kiếm một nền hòa bình bền vững".

Tuyên bố cũng nhấn mạnh: "Khuôn khổ đánh giá của Tổng thống đối với các đợt chuyển giao quân sự trên toàn cầu vẫn đang được áp dụng và là một phần không thể thiếu trong các ưu tiên quốc phòng 'nước Mỹ trên hết' của chúng tôi".

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov không đưa ra bình luận về vấn đề này và cho rằng đã có "rất nhiều tuyên bố trái ngược nhau". Ông Dmitry Peskov nói việc chuyển giao vũ khí chắc chắn đang diễn ra và nhấn mạnh: "Những hành động này không phù hợp với các nỗ lực thúc đẩy một giải pháp hòa bình".

Nga đang tiến hành một cuộc tấn công tại miền Đông Ukraine, tập trung vào thành phố Sumy ở phía Bắc, gần biên giới với Nga, và khu vực Donetsk ở phía Đông. Sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự toàn diện tại Ukraine vào tháng 2/2022, chính quyền cựu Tổng thống Biden đã nhanh chóng trở thành nhà tài trợ đơn lẻ lớn nhất cho Ukraine, với tổng số viện trợ quân sự vượt hơn 120 tỷ USD tính đến nay.

Ông Trump luôn khẳng định sẽ theo đuổi một cách tiếp cận mang tính ngoại giao hơn với ông Putin so với người tiền nhiệm Joe Biden, đồng thời ông cũng có mối quan hệ nhiều sóng gió hơn với Tổng thống Zelensky.

Vào tháng 3, ông Trump tuyên bố tạm dừng việc chuyển giao viện trợ quân sự và chia sẻ tình báo với Ukraine sau khi ông cùng Phó Tổng thống J.D.Vance xảy ra tranh cãi với Tổng thống Zelensky ngay tại Nhà Trắng trước ống kính truyền thông. Tuy nhiên, các lệnh tạm dừng này đã được dỡ bỏ vào cuối tháng.

Hôm 8/7, Phó Chủ tịch quốc hội Ukraine Olena Kondratiuk đã viết trên X rằng bà hoan nghênh việc Mỹ nối lại việc cung cấp vũ khí. "Đây là quyết định đúng đắn giúp Ukraine cứu sống thường dân trong khi Nga gia tăng hoạt động tấn công nhằm vào các thành phố, tòa nhà dân cư và cơ sở hạ tầng xã hội của Ukraine" - bà Olena Kondratiuk viết.

Ông Oleksandr Merezhko - Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Ukraine - nhận định đây là "một tín hiệu tích cực". Ông cho rằng Tổng thống Trump đang bắt đầu nhận ra "việc đạt được một thỏa thuận với ông Putin là điều bất khả thi" và "bỏ mặc Ukraine không nhận được bất kỳ sự hỗ trợ nào sẽ là một sai lầm nghiêm trọng xét từ góc độ lợi ích quốc gia của Mỹ".