Nhượng bộ thuế quan Mỹ sẽ không gây hại nhiều cho EU

Theo tờ Les Echos (Pháp) ngày 1/9, việc Liên minh châu Âu (EU) công bố loại bỏ thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm công nghiệp của Mỹ chỉ giúp giảm 5 tỷ euro (5,85 tỷ USD) chi phí cho các nhà xuất khẩu Mỹ.

Con số này được coi là không đáng kể. EU vốn đã áp thuế rất thấp đối với hàng công nghiệp nhập khẩu từ Mỹ, nên các nhượng bộ mà Ủy ban châu Âu công bố hôm 28/8 vừa qua không tạo ra thay đổi đáng kể nào. Động thái này xuất phát từ thỏa thuận đạt được hồi tháng 7/2025 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tại Turnberry, Scotland. Tuy nhiên, nó sẽ không thể bù đắp thâm hụt thương mại của Mỹ với châu Âu, vốn lên tới 157 tỷ euro trong năm ngoái.

Theo số liệu của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), mức thuế trung bình mà EU áp lên hàng nhập khẩu phi nông nghiệp chỉ ở mức 4,1%. Thêm vào đó, theo Ủy ban châu Âu, 67% sản phẩm Mỹ nhập khẩu vào châu Âu vốn đã được miễn thuế. Đưa tỷ lệ này lên 100% chỉ giúp giảm được 5 tỷ euro tiền thuế mà hiện các nhà xuất khẩu Mỹ phải nộp – con số được coi là quá nhỏ bé.

Xét về bản chất, thuế quan công nghiệp của EU chẳng khác gì một dạng “phiền toái”, theo cách nói của một chuyên gia thương mại châu Âu. Mỹ hiện cũng đã là đối tác thương mại lớn thứ hai của EU, sau Trung Quốc. Theo Cơ quan Thống kê châu Âu Eurostat, năm 2024, Trung Quốc xuất khẩu lượng hàng trị giá 519 tỷ euro sang châu Âu, chiếm 21,3% tổng nhập khẩu của cả khối, bỏ xa Mỹ, vốn chỉ chiếm 13,7% với 335 tỷ euro.

Cũng trong năm 2024, tới 96,7% hàng công nghiệp nhập khẩu vào châu Âu có xuất xứ từ Trung Quốc. Mỹ vì thế chiếm tỷ trọng khá nhỏ. Việc giảm thuế quan liệu có giúp hàng Mỹ nâng cao sức cạnh tranh so với hàng Trung Quốc hay không vẫn còn bỏ ngỏ.

Mức thuế quan 0% sẽ áp dụng với các mặt hàng như máy móc, ô tô và linh kiện ô tô, gỗ và bột giấy, giấy và bìa carton, gốm sứ và da thuộc – vốn là những sản phẩm Mỹ đã xuất khẩu sang châu Âu. Hiện nhập khẩu của EU từ Mỹ chủ yếu là các sản phẩm dầu khí (hơn 40 tỷ euro), dược phẩm và thiết bị y tế (hơn 30 tỷ euro), máy móc và động cơ phi điện (khoảng 28 tỷ euro), cũng như máy bay và phụ tùng (khoảng 18 tỷ euro).

Trong lĩnh vực khác, Ủy ban châu Âu cũng thông báo nới lỏng tiếp cận thị trường đối với một số sản phẩm nông nghiệp của Mỹ, vốn bị khống chế bởi hạn ngạch nhập khẩu, gồm thủy sản, hạt khô, sản phẩm sữa, rau quả tươi và chế biến, thực phẩm chế biến, ngũ cốc và hạt giống, hạt đậu nành lấy dầu, thịt lợn và thịt bò rừng. Tuy nhiên, đề xuất này loại trừ các mặt hàng được coi là “nhạy cảm” như thịt bò, gia cầm, gạo hay ethanol.

Ông Jean-Luc Demarty, cựu Tổng vụ trưởng phụ trách thương mại của Ủy ban châu Âu, nhận định: “Đó là những mặt hàng vốn đã có mức thuế thấp và được nhập khẩu ồ ạt từ Mỹ, như các loại hạt hay dầu đậu nành; hoặc là những sản phẩm mà Mỹ không có lợi thế cạnh tranh như rau quả, thực phẩm chế biến và phần lớn sản phẩm sữa; hoặc là những mặt hàng gần như không có nhu cầu, như thịt bò rừng”. Nhìn chung, thị trường nông nghiệp châu Âu vẫn đóng cửa với Mỹ.

Việc thu hẹp thâm hụt thương mại của Mỹ sẽ phải dựa vào các biện pháp khác. Một trong số đó là việc Washington nâng thuế nhập khẩu đối với sản phẩm châu Âu lên 15%. Hai cam kết khác là các đơn hàng lớn từ châu Âu dành cho Mỹ: 750 tỷ USD dầu mỏ, khí đốt và sản phẩm năng lượng hạt nhân đến năm 2028, và 40 tỷ USD chất bán dẫn phục vụ các trung tâm dữ liệu.