Nhật Bản đối mặt thách thức mới khi xuất khẩu giảm sâu

Xuất khẩu của Nhật Bản trong tháng 7 đã ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong 4 năm, khi các chính sách thuế quan mới từ Mỹ tạo sức ép lên thương mại song phương. Trong bối cảnh đó, những tranh luận về định hướng chính sách tiền tệ và tài khóa đang nóng lên tại Tokyo.

Theo số liệu công bố mới nhất, xuất khẩu của Nhật Bản trong tháng 7 đã giảm 2,6% so với cùng kỳ năm ngoái, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 2/2021. Đáng chú ý, xuất khẩu sang Mỹ lao dốc 10,1%, tháng thứ tư liên tiếp bị thu hẹp do các rào cản thuế quan mới.

Cú sốc này đã ngay lập tức phản ánh trên thị trường tài chính. Chỉ số Nikkei 225 có lúc mất hơn 700 điểm trong phiên giao dịch sớm của ngày 21/8, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phát tín hiệu có thể áp thêm thuế với chất bán dẫn nhập khẩu. Bối cảnh đó khiến các nhà đầu tư trở nên thận trọng, chờ đợi tín hiệu chính sách từ cả Washington và Tokyo.

Cựu Ngoại trưởng Taro Kono đã kêu gọi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản hành động sớm.

"Ngân hàng Trung ương nên tăng lãi suất trong khi chính phủ khôi phục kỷ luật tài khóa và tái thiết theo một thỏa thuận mới. Tôi tin rằng việc đưa đồng Yen từ thế yếu sang mạnh là biện pháp hiệu quả nhất để chống lạm phát. Quan trọng là Ngân hàng Trung ương Nhật Bản cần gửi tín hiệu rằng đất nước đang thoát khỏi môi trường lãi suất thực âm và trở lại với một mức lãi suất bình thường", ông Taro Kono cho hay.

Ông Taro Kono nhấn mạnh rằng đồng Yen yếu đã khiến chi phí nhập khẩu tăng, làm lạm phát kéo dài và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống các hộ gia đình.

Giới quan sát cho rằng, sau khi chấm dứt chính sách kích thích kéo dài cả thập kỷ và nâng lãi suất ngắn hạn lên 0,5% hồi tháng 1, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản vẫn đang duy trì tốc độ điều chỉnh thận trọng. Tuy nhiên, với thâm hụt thương mại kéo dài và đồng Yen mất giá, áp lực buộc Tokyo phải thay đổi ngày càng lớn.

Ông Tetsuhiro Nishi - Trưởng bộ phận cổ phiếu Nhật Bản, Nomura Securities cho biết: "Một yếu tố then chốt chính là vấn đề thuế quan. Với sự khó lường trong những quyết sách thuế của Mỹ, những diễn biến trong lĩnh vực này vẫn là rủi ro lớn cần theo dõi. Bên cạnh đó, quỹ đạo của kinh tế Mỹ cũng là biến số quan trọng. Dù đang có kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất, nhưng vẫn chưa chắc điều này có thực sự xảy ra hay không".

Ba bức tranh - xuất khẩu sụt giảm, tranh luận về chính sách tiền tệ và thị trường chứng khoán thận trọng - đã phản ánh thách thức và cơ hội đan xen với nền kinh tế lớn thứ ba thế giới. Chính sách mà Nhật Bản lựa chọn - từ kiểm soát lạm phát, ổn định đồng Yen cho đến điều tiết thị trường dự báo sẽ tác động sâu rộng tới cán cân thương mại toàn cầu.