Nhà Trắng chuẩn bị sa thải hàng loạt công chức liên bang do bế tắc ngân sách

Theo hãng tin Reuters, Nhà Trắng đang đe dọa sa thải vĩnh viễn nhân viên tại một số cơ quan nếu Quốc hội không thông qua ngân sách trước ngày 1/10.

Theo bản ghi nhớ được Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) gửi đến các cơ quan liên bang tối 24/9, Nhà Trắng yêu cầu các đơn vị xác định những chương trình và dự án sẽ cạn kiệt ngân sách tùy ý khi năm tài khóa mới bắt đầu. Đồng thời, các cơ quan phải chuẩn bị kế hoạch cắt giảm nhân sự và thông báo trước cho nhân viên. OMB nhấn mạnh: "Các chương trình không được cấp bổ sung kinh phí bắt buộc sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất".

Nguy cơ đóng cửa chính phủ lần thứ 15 kể từ năm 1981 xuất phát từ bế tắc trong việc phân bổ khoản ngân sách khoảng 1/4 của tổng chi tiêu 7.000 tỷ USD cho năm tài khóa 2026. Trong khi Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát đã thông qua dự luật duy trì chi tiêu đến 21/11/2025, phe Dân chủ tại Thượng viện kiên quyết phản đối nếu dự luật không đảo ngược các cắt giảm trong chương trình chăm sóc sức khỏe.

Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cáo buộc Nhà Trắng "đe dọa và hù dọa công chức liên bang", gọi kế hoạch này là "một kiểu tống tiền nhắm vào những người lao động tận tụy". Các thượng nghị sĩ Dân chủ đại diện cho vùng thủ đô như Mark Warner, Tim Kaine và Chris Van Hollen cũng lên án động thái trên, cho rằng đây là biểu hiện thiếu thiện chí đàm phán.

Chính quyền Tổng thống Trump vốn theo đuổi chiến lược thu hẹp bộ máy hành chính. Từ đầu nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của ông Trump, khoảng 300.000 trong tổng số 2,4 triệu công chức dân sự liên bang đã rời biên chế, trong đó 154.000 người sẽ chính thức nghỉ việc vào cuối tháng 9 theo chương trình mua lại hợp đồng. Theo OMB, việc sử dụng nguy cơ đóng cửa như công cụ thúc đẩy tái cơ cấu đã được tính toán từ trước.

Trong khi đó, theo khảo sát của Reuters/Ipsos, 55% người dân Mỹ - trong đó có phần lớn cử tri Cộng hòa và khoảng 1/4 cử tri Dân chủ - ủng hộ việc tinh giản bộ máy chính phủ. Tuy nhiên, giới học giả pháp lý cảnh báo luật liên bang không cho phép sa thải nhân viên ngay trong giai đoạn đóng cửa mà chỉ khi có thông báo hợp lệ theo quy định.

Nếu bế tắc không được tháo gỡ, hàng trăm nghìn công chức làm việc trong lĩnh vực thống kê, quản lý vườn quốc gia hay tòa án liên bang sẽ phải nghỉ việc tạm thời, trong khi các chương trình trọng yếu như an sinh xã hội, an ninh hàng không và thực thi pháp luật vẫn tiếp tục hoạt động.

Với thời hạn hạn chót 1/10 đang cận kề, khả năng chính phủ Mỹ phải đóng cửa một phần được đánh giá là hoàn toàn hiện hữu, phản ánh cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc giữa hai đảng lớn tại Washington.