Nga cảnh báo Mỹ về hậu quả lệnh trừng phạt nhưng vẫn bỏ ngỏ đối thoại

Nga không chấp nhận nhượng bộ dưới áp lực

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 23/10 đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ nhằm vào hai tập đoàn dầu khí hàng đầu của Nga, gọi đây là "một hành động không thân thiện", đồng thời cảnh báo sẽ có "phản ứng áp đảo" nếu Washington cung cấp tên lửa tầm xa Tomahawk cho Ukraine.

Phát biểu trước báo giới tại Moscow, ông Putin cho rằng quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump - trừng phạt Rosneft và Lukoil, hai trụ cột của ngành năng lượng Nga - là "một đòn giáng trực diện" vào kinh tế nước này, song nhấn mạnh rằng Nga "sẽ không bao giờ nhượng bộ dưới áp lực".

"Đây là hành động không thân thiện đối với Nga và chắc chắn không giúp củng cố quan hệ giữa hai nước, vốn chỉ mới bắt đầu phục hồi" - Tổng thống Putin nói - "Không một quốc gia tự trọng nào lại chấp nhận ra quyết định dưới sự đe dọa".

Các biện pháp trừng phạt, được công bố hôm 22/10, là động thái trừng phạt lớn đầu tiên mà ông Trump áp dụng với Nga kể từ khi trở lại Nhà Trắng hồi đầu năm nay. Lệnh trừng phạt nhằm cấm mọi tổ chức quốc tế giao dịch với Rosneft và Lukoil, đồng thời phong tỏa tài sản của hai công ty này tại Mỹ và châu Âu.

Khi được hỏi về khả năng Mỹ chuyển giao tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine, ông Putin nói rõ rằng Moscow coi đây là "hành động leo thang nguy hiểm".

"Nếu một cuộc tấn công nhằm vào lãnh thổ Nga được tiến hành bằng những loại vũ khí này, phản ứng của chúng tôi sẽ rất nghiêm trọng - nếu không muốn nói là áp đảo" - ông cảnh báo - "Họ nên suy nghĩ kỹ trước khi hành động".

Phát biểu này được xem là lời nhắc nhở cứng rắn giữa lúc quan hệ Washington - Moscow một lần nữa rơi vào căng thẳng sau khi ông Trump hủy kế hoạch gặp ông Putin tại Budapest, vốn được kỳ vọng sẽ mở ra thỏa thuận ngừng bắn tạm thời ở Ukraine.

Tuần trước, Tổng thống Trump từng tuyên bố ông và Tổng thống Putin sẽ sớm gặp nhau tại Hungary để thúc đẩy tiến trình hòa bình, song việc Nga kiên quyết không nhượng bộ đã khiến mọi chuẩn bị bị đình trệ. Theo các nguồn tin từ Washington được Reuters trích dẫn, cuối tuần qua, Nga đã gửi tới Mỹ một văn bản ngoại giao không chính thức, tái khẳng định yêu cầu được toàn quyền kiểm soát khu vực Donbass, bao gồm toàn bộ Luhansk và khoảng 75% tỉnh Donetsk. Tài liệu này cũng bác bỏ hoàn toàn đề xuất ngừng bắn của Tổng thống Trump, vốn kêu gọi hai bên giữ nguyên vị trí trên chiến tuyến hiện tại để chấm dứt giao tranh.

Nga kiên định lập trường nhưng vẫn muốn đối thoại

Các biện pháp của Mỹ được đưa ra cùng thời điểm Liên minh châu Âu (EU) phê chuẩn gói trừng phạt thứ 19, bao gồm lệnh cấm nhập khẩu khí hóa lỏng từ Nga, hạn chế các ngân hàng và sàn giao dịch tiền điện tử của Nga, cùng với lệnh cấm đi lại đối với các nhà ngoại giao.

Phía Nga tuyên bố các biện pháp này "không thể làm suy yếu" nền kinh tế nước này, vốn "đã phát triển khả năng miễn dịch mạnh mẽ trước các lệnh trừng phạt phương Tây".

Ngày 23/10, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga - bà Maria Zakharova - nói: "Những hành động như vậy chỉ phản tác dụng, đặc biệt đối với tiến trình đàm phán hòa bình ở Ukraine. Nga sẽ đáp trả phù hợp và kiên định bảo vệ lợi ích quốc gia".

Theo giới quan sát, tác động của lệnh trừng phạt mới có thể được cảm nhận rõ rệt hơn trong trung hạn. Dầu mỏ và khí đốt chiếm khoảng 25% ngân sách Nga và nguồn thu từ lĩnh vực này đã giảm mạnh do các đợt tấn công tầm xa của Ukraine vào cơ sở hạ tầng dầu khí. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng Moscow đã thích ứng tốt với cơ chế "né tránh trừng phạt", thông qua mạng lưới vận chuyển dầu bằng tàu cũ không đăng kiểm phương Tây và qua các công ty trung gian ở nước thứ ba.

Thực tế cho thấy, giá dầu thô đã tăng vọt trong ngày công bố lệnh trừng phạt, phản ánh lo ngại về nguy cơ gián đoạn nguồn cung toàn cầu. Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng tác động thực tế với kinh tế Nga sẽ chỉ ở mức "vừa phải" vì Nga vẫn kiểm soát khoảng 9% thị trường dầu thế giới.

Bà Tatiana Stanovaya, chuyên gia tại Viện R.Politik (Nga), nhận định: "Lệnh trừng phạt không khiến Tổng thống Putin thay đổi mục tiêu chiến lược. Ông ấy sẵn sàng chịu tổn thất lâu dài để đạt được điều mà ông coi là sứ mệnh lịch sử. Điện Kremlin tin rằng Tổng thống Trump có thể lại thay đổi lập trường trong vài tháng tới".

Trong phản ứng trái ngược với Nga, phía Ukraine đón nhận động thái của Washington như một tín hiệu tích cực. Tổng thống Volodymyr Zelensky phát biểu tại Brussels rằng lệnh trừng phạt mới là "một bước đi công bằng và hoàn toàn xứng đáng", đồng thời bày tỏ hy vọng các biện pháp này sẽ "thúc đẩy Nga chấm dứt chiến tranh".

"Chúng tôi đã chờ đợi điều này" - ông Zelensky nói - "Các biện pháp mới của Mỹ gửi thông điệp rõ ràng rằng kéo dài chiến tranh sẽ phải trả giá".

Dù căng thẳng với Mỹ leo thang, Tổng thống Putin vẫn tuyên bố sẵn sàng duy trì "đối thoại thay vì đối đầu". Tuy nhiên, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nhấn mạnh rằng Moscow chỉ sẵn sàng đàm phán "sau khi các nguyên nhân gốc rễ của xung đột được giải quyết" - hàm ý yêu cầu Kiev nhượng bộ lãnh thổ và chấp nhận "vai trò dẫn dắt của Nga" trong trật tự an ninh khu vực.

Ông Trump, trong khi đó, bày tỏ thất vọng với tiến trình hòa đàm: "Mỗi lần tôi nói chuyện với ông Putin, chúng tôi đều có những cuộc trao đổi tốt, nhưng rồi mọi thứ chẳng đi đến đâu".

Tuyên bố của Bộ Tài chính Mỹ cho biết các lệnh trừng phạt mới "nhằm buộc Nga phải chấm dứt xung đột ngay lập tức". Tuy nhiên, với lập trường cứng rắn từ Điện Kremlin, giới phân tích nhận định triển vọng về một thỏa thuận ngừng bắn sớm vẫn còn xa.

Cuộc đối đầu giữa hai siêu cường có dấu hiệu bước vào giai đoạn mới, khi Washington siết chặt đòn trừng phạt, còn Moscow tiếp tục thử thách giới hạn của phương Tây trên chiến trường Ukraine.