Mỹ xúc tiến xây dựng hệ thống phòng thủ tên lửa 4 tầng “Vòm Vàng”

Tham vọng lớn nhất của Lầu Năm Góc từ trước tới nay

Theo tài liệu thuyết trình của Nhà Trắng mà hãng tin Reuters tiếp cận, hệ thống này sẽ bao gồm 1 tầng phòng thủ trên quỹ đạo và 3 tầng bố trí trên mặt đất, với 11 tổ hợp tên lửa tầm ngắn trải dài khắp lục địa Mỹ, cùng Alaska và Hawaii.

Bản trình chiếu, mang khẩu hiệu "Go Fast, Think Big!" ("Hành động nhanh, nghĩ lớn!"), được giới thiệu trước 3.000 nhà thầu quốc phòng tại Huntsville, bang Alabama vào tuần trước. Mục tiêu là hoàn thiện hệ thống vào năm 2028 - một mốc thời gian đầy tham vọng do chính Tổng thống Donald Trump đặt ra.

Theo kế hoạch, "Vòm Vàng" sẽ có 4 lớp tích hợp: lớp trên quỹ đạo - sử dụng vệ tinh để phát hiện, theo dõi và dẫn bắn vào các mục tiêu tên lửa ngay từ giai đoạn đầu (boost phase); 3 lớp trên mặt đất - bao gồm hệ thống đánh chặn tên lửa, mảng radar tầm xa và có thể cả vũ khí laser.

Điểm đáng chú ý là bản đồ trong tài liệu cho thấy một trường tên lửa mới quy mô lớn tại khu vực Trung Tây nước Mỹ, trang bị Tên lửa đánh chặn thế hệ do công ty Lockheed Martin sản xuất. Trường tên lửa này sẽ bổ sung cho 2 địa điểm phóng hiện có ở California và Alaska, nhằm tăng khả năng đối phó với các mối đe dọa xuyên lục địa.

NGI là phiên bản nâng cấp của mạng lưới Phòng thủ giai đoạn giữa trên mặt đất (GMD), vốn là lá chắn tên lửa chính của Mỹ trước các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) từ các quốc gia bị coi là "gây hấn".

Thách thức kỹ thuật và ngân sách

Dù dự kiến tiêu tốn 175 tỷ USD, hệ thống "Vòm Vàng" vẫn đang ở giai đoạn khởi thảo. Các yếu tố cơ bản như số lượng bệ phóng, tên lửa đánh chặn, trạm mặt đất và địa điểm triển khai vẫn chưa được xác định.

Một quan chức Mỹ cho biết Quốc hội Mỹ mới thông qua 25 tỷ USD cho dự án trong gói chi tiêu cắt giảm thuế hồi tháng 7. Ngoài ra, 45,3 tỷ USD nữa được đưa vào đề xuất ngân sách năm 2026 của Tổng thống Trump.

Tuy nhiên, nguồn tài chính vẫn còn thiếu hụt đáng kể. Hồi tháng 5, ông Trump gợi ý rằng Canada có thể đóng góp 61 tỷ USD để chia sẻ gánh nặng.

Một trong những tham vọng lớn của "Vòm Vàng" là khả năng tiêu diệt mục tiêu ngay trong giai đoạn tăng tốc khi tên lửa đang rời bệ phóng và di chuyển chậm, dễ dự đoán quỹ đạo. Kế hoạch bao gồm triển khai tên lửa đánh chặn từ không gian, giúp rút ngắn thời gian phản ứng.

Tuy vậy, bản thuyết trình của Nhà Trắng cũng thừa nhận Mỹ chưa từng chế tạo loại phương tiện có khả năng chịu nhiệt tái nhập khí quyển đồng thời dẫn bắn vào tên lửa đối phương - một thách thức công nghệ lớn.

Hai tầng phòng thủ cuối sẽ tích hợp các radar mới, hệ thống Patriot hiện có và một bệ phóng chung có thể khai hỏa nhiều loại tên lửa đánh chặn khác nhau.

Các tổ hợp này được thiết kế dạng mô-đun và có thể di chuyển, giảm phụ thuộc vào vị trí cố định, cho phép triển khai nhanh tới nhiều chiến trường.

Các nhà thầu quốc phòng lớn như Lockheed Martin, Northrop Grumman, RTX và Boeing - được kỳ vọng tham gia sâu vào dự án. Tuy nhiên, đáng chú ý là bản trình chiếu không đề cập tới SpaceX của tỷ phú Elon Musk, dù công ty này từng tham gia đấu thầu cùng Palantir và Anduril.

Nhà sản xuất quốc phòng Lockheed Martin mô tả "Vòm Vàng" là "lá chắn bảo vệ nước Mỹ trước các mối đe dọa trên không, tên lửa siêu vượt âm và bầy đàn máy bay không người lái với tốc độ và độ chính xác vượt trội".

Tương quan với "Vòm Sắt" của Israel

Tướng Michael Guetlein của Lực lượng Không gian Mỹ, người được xác nhận lãnh đạo dự án từ 17/7, có 30 ngày để thành lập nhóm nhân sự, 60 ngày để hoàn thiện thiết kế ban đầu và 120 ngày để trình bày kế hoạch triển khai toàn diện, bao gồm chi tiết về vệ tinh và trạm mặt đất.

Lầu Năm Góc cho biết hiện đang thu thập thông tin từ các doanh nghiệp, giới học thuật, phòng thí nghiệm quốc gia và các cơ quan chính phủ khác để hỗ trợ dự án, đồng thời khẳng định "chưa thể công bố thêm thông tin ở giai đoạn đầu này".

Ông Trump từng so sánh "Vòm Vàng" với Iron Dome (Vòm Sắt) - hệ thống phòng thủ tên lửa nổi tiếng của Israel. Iron Dome có thể phát hiện, tính toán đường bay và đánh chặn tên lửa hoặc rocket đang hướng tới khu vực dân cư, được Mỹ tài trợ hơn 1 tỷ USD để phát triển.

Ngay sau khi nhậm chức hồi tháng 1/2025, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh hành pháp yêu cầu "ngay lập tức bắt đầu xây dựng một lá chắn tên lửa hiện đại kiểu Iron Dome để bảo vệ người dân Mỹ".

Ông Trump từng vận động tranh cử năm 2024 với cam kết "xây dựng lá chắn phòng thủ tên lửa bao trùm toàn quốc". Với "Vòm Vàng", lời hứa đó đang dần trở thành hiện thực, dù phía trước vẫn là một con đường đầy thách thức về công nghệ, ngân sách và thời gian.