Mỹ cân nhắc trừng phạt toàn bộ Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC)

Trước đó, Mỹ đã áp dụng các biện pháp trừng phạt cá nhân đối với các thẩm phán, công tố viên của ICC và gia đình họ, bao gồm lệnh cấm nhập cảnh và phong tỏa tài sản, sau khi tòa án này phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh ở Dải Gaza.

Nếu lệnh trừng phạt toàn diện được ban hành, hoạt động thường nhật của ICC có thể bị tê liệt nghiêm trọng, từ việc chi trả lương nhân viên đến khả năng tiếp cận hệ thống ngân hàng và phần mềm vận hành. Theo Reuters, ba nguồn tin thạo tin cho biết, trong tháng này, nhân viên ICC đã được trả lương trước cho đến hết năm 2025, đồng thời tòa đã tổ chức nhiều cuộc họp khẩn cấp để tìm kiếm các phương án thay thế.

Ngoài ra, quốc gia thành viên ICC cũng đã bàn thảo về tác động của kịch bản này, trong khi nhiều nước dự kiến sẽ nêu vấn đề tại phiên họp Đại hội đồng Liên hợp quốc đang diễn ra ở New York. Một nhà ngoại giao cấp cao nhận định: "Con đường trừng phạt cá nhân đã cạn kiệt. Vấn đề bây giờ không phải là có hay không, mà là khi nào Mỹ sẽ tiến thêm bước tiếp theo".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ trước đó cáo buộc ICC đang tìm cách khẳng định "thẩm quyền không chính đáng" đối với quan chức Mỹ và Israel, đồng thời cảnh báo Washington sẽ có thêm hành động nhằm "bảo vệ binh sĩ và lợi ích quốc gia".

ICC, được thành lập theo Quy chế Rome năm 2002, có thẩm quyền xét xử các tội ác diệt chủng, tội ác chiến tranh và tội ác chống loài người. Tòa án Hình sự Quốc tế công nhận Palestine là thành viên, qua đó khẳng định có thẩm quyền điều tra các hành vi vi phạm tại Gaza. Tuy nhiên, Mỹ và Israel không công nhận ICC cũng như không tham gia Quy chế Rome, từ chối chấp nhận thẩm quyền của cơ quan này.

Trong những tháng gần đây, Mỹ liên tục gia tăng áp lực đối với ICC. Tháng 8 vừa qua, Ngoại trưởng Marco Rubio gọi ICC là "mối đe dọa an ninh quốc gia" và công cụ của "chiến tranh pháp lý" nhằm vào Mỹ và Israel. Hồi tháng 2, Washington đã trừng phạt Công tố viên trưởng Karim Khan sau khi ông đề nghị phát lệnh bắt giữ lãnh đạo Israel. Ông Khan hiện đang bị điều tra với cáo buộc sai phạm cá nhân mà ông phủ nhận.

Việc Mỹ cân nhắc việc trừng phạt toàn bộ ICC được đánh giá là bước leo thang mạnh mẽ nhất của Washington nhằm đối phó với cơ quan tư pháp quốc tế này.