Làn sóng lao động Trung Á chuyển hướng sang phương Tây, rời xa nước Nga

Trong một lớp học nhỏ tại thủ đô Uzbekistan, cô giáo người Đức cẩn thận đọc từng từ: "xe lăn", "thừa cân", "nghỉ hưu" - những khái niệm y tế mà các học viên điều dưỡng trẻ phải thuộc lòng trước khi lên đường sang Đức làm việc.

Trước tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng, nhiều quốc gia Liên minh châu Âu như Đức, Slovakia, Ba Lan đã ký các thỏa thuận tiếp nhận lao động có tay nghề với 5 nước Trung Á gồm: Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Tajikistan và Turkmenistan, đặc biệt trong lĩnh vực chăm sóc y tế và nông nghiệp.

Đối với nhiều người lao động, mức lương cao hơn gấp nhiều lần so với ở Nga chính là động lực mạnh mẽ nhất. "Thành thật mà nói, điều khiến tôi quan tâm nhất là mức thu nhập", Shakhnoza Gulmurotova - một nhân viên chăm sóc sức khỏe 30 tuổi - chia sẻ với AFP. Với mức lương khoảng 2.500 USD/tháng tại châu Âu, cô có thể tăng thu nhập lên tới 7 lần.

Theo giới chuyên gia, xu hướng này mang lại lợi ích cho cả ba bên: người lao động có thu nhập cao hơn để gửi về quê nhà; các quốc gia Trung Á giảm tỷ lệ thất nghiệp và nguy cơ bất ổn xã hội; trong khi châu Âu giải quyết được tình trạng thiếu nhân lực do tỷ lệ sinh giảm mạnh.

Tuy nhiên, đối với nhiều người, việc chuyển từ Nga sang phương Tây là một bước nhảy văn hóa và ngôn ngữ đầy thử thách. "Tôi học ở Nga, chưa bao giờ nghĩ sẽ học tiếng Đức. Giờ thì nó đã trở thành cuộc sống của tôi" - Umidjon Alijonov, 30 tuổi, nhân viên y tế người Uzbekistan, nói. Anh dự định di cư cùng gia đình sang Đức trong năm nay.

Sau khi Liên Xô tan rã, Nga từng là điểm đến duy nhất cho hàng triệu lao động Trung Á, và kiều hối từ đó là nguồn sống kinh tế chủ chốt cho nhiều vùng nghèo. Nhưng kể từ khi xung đột tại Ukraine bùng phát năm 2022, sức hút ấy đã giảm mạnh.

Sau vụ thảm sát khủng bố tại nhà hát ở ngoại ô Moscow vào tháng 3/2024 khiến 149 người thiệt mạng, làn sóng bài ngoại nhắm vào người Trung Á tại Nga tăng cao. Chính quyền Nga tăng cường kiểm tra giấy tờ, bắt buộc cài ứng dụng theo dõi và cấm người nước ngoài làm nhiều nghề phổ thông.

Theo số liệu chính thức, số người Uzbekistan sinh sống tại Nga giảm từ 4 - 6 triệu năm 2016 xuống còn dưới 1 triệu người hiện nay.

Không chỉ châu Âu, nhiều nước phát triển khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Canada hay Mỹ cũng đang mở cửa tiếp nhận lao động từ khu vực này. "Chúng tôi đang mở rộng địa lý xuất khẩu lao động sang các quốc gia phát triển", ông Bobur Valiev, đại diện Cục Di trú Uzbekistan, cho biết.

Với mức thu nhập ổn định, môi trường lao động minh bạch và triển vọng định cư lâu dài, những người trẻ như Alexander Kulchukov (21 tuổi, người Kyrgyzstan) tin rằng lựa chọn phương Tây là hướng đi đúng: "Chúng tôi có 8 giờ làm việc mỗi ngày, cuối tuần nghỉ, có cả làm thêm được trả lương. Nếu học tập và cố gắng, tôi tin mình sẽ có một cuộc sống tốt đẹp".