Kiểm soát Cadimi - "Chìa khóa" đầu ra bền vững cho sầu riêng

Cadimi - Nỗi lo lắng của nông dân trồng sầu riêng

Tồn dư Cadimi trong sầu riêng vẫn đang là nỗi lo của nhiều nhà vườn miền Tây. Việc kiểm soát chất lượng sản phẩm không chỉ quyết định đến uy tín, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tiêu thụ và đầu ra xuất khẩu.

Nông dân trồng sầu riêng, dù tuân thủ quy trình chăm sóc nhưng vẫn lo ngại nguy cơ tồn dư Cadimi trong đất, nước tưới và cả phân bón. Nguy cơ này nếu không được kiểm soát, có thể khiến sản phẩm không đạt chuẩn, ảnh hưởng đến mã số vùng trồng và cơ hội xuất khẩu.

Trước thực trạng này, ngành chức năng các địa phương khu vực Đồng bằng sông Cửu Long khuyến cáo nông dân hạn chế sử dụng phân bón, thuốc có chứa kim loại nặng; đồng thời ưu tiên các chế phẩm sinh học, hữu cơ. Bên cạnh đó, việc lấy mẫu định kỳ để giám sát tồn dư Cadimi cũng cần được tăng cường.

Chủ động kiểm dịch Cadimi tại vườn

Để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu, nhất là thị trường Trung Quốc và các nước có hàng rào kĩ thuật chặt chẽ, nông dân trồng sầu riêng tại TP Cần Thơ đang chủ động phối hợp ngành chức năng kiểm định Cadimi ngay từ vườn. Đây được xem là giải pháp then chốt để giữ vững mã số vùng trồng và thương hiệu sầu riêng địa phương.

Trên thực tế, nhiều nông dân vẫn chưa hiểu rõ Cadimi là gì và tác hại ra sao. Đó là ý kiến của nhiều nông dân mới đây tại hội thảo "Giải pháp phát triển ngành hàng sầu riêng đạt chất lượng xuất khẩu" do Hội Nông dân TP Cần Thơ tổ chức. Một số hộ chỉ quan tâm đến năng suất, chưa chú trọng việc kiểm định tồn dư kim loại nặng trong đất và trái.

Riêng một số nông dân cũng đã hiểu và chủ động hơn, đây được xem như bước đi then chốt để không bị loại ngay từ khâu truy xuất nguồn gốc, khi thị trường Trung Quốc và các nước khó tính ngày càng siết chặt các yêu cầu về an toàn thực phẩm.

Để lý giải rõ nguyên nhân vì sao trái sầu riêng lại nhiễm Cadimi, cần có góc nhìn khoa học. Theo các chuyên gia, đây không phải là lỗi chủ quan của người trồng, mà chủ yếu xuất phát từ điều kiện đất phèn, cách sử dụng phân bón, đặc biệt là phân lân trong nhiều năm qua.

Kiểm soát Cadimi không còn là câu chuyện của riêng ngành chức năng, mà chính là ý thức và hành động từ mỗi nhà vườn. Khi người trồng thay đổi tư duy, gắn sản xuất với truy xuất nguồn gốc và kiểm định chất lượng, sầu riêng TP Cần Thơ nói riêng và khu vực ĐBSCL nói chung mới thật sự có chỗ đứng vững chắc ở những thị trường khó tính.

Liên kết chuỗi giá trị bền vững cho sầu riêng

Không chỉ dừng lại ở việc kiểm soát tồn dư Cadimi, để giữ vững thị trường xuất khẩu, ngành hàng sầu riêng cần một chiến lược lâu dài hơn, đó là liên kết chuỗi giá trị, từ sản xuất, thu mua đến tiêu thụ. Có như vậy, mới có thể kiểm soát được chất lượng lâu dài của trái sầu riêng Việt Nam.

Hơn 20 năm gắn bó với cây sầu riêng, ông Võ Văn Phấn (Xã Nhơn Ái, TP Cần Thơ) từng trải qua không ít lần "được mùa mất giá". Theo ông, phần lớn bà con vẫn quen trồng theo kinh nghiệm, đến vụ thì bán cho thương lái, được giá thì mừng, rớt giá thì chịu.

Thời gian qua, việc tiêu thụ sầu riêng vẫn còn nhiều bất cập. Nông dân sản xuất manh mún, mạnh ai nấy làm, đến mùa thì bán cho thương lái. Lúc giá cao thì được hưởng, nhưng khi thị trường chững lại thì bà con là người chịu thiệt thòi nhiều nhất.

TP Cần Thơ hiện có hơn 102.000 ha cây ăn trái, trong đó sầu riêng chiếm 12.900 ha, lợi nhuận 200 - 250 triệu đồng/ha/năm. Thành phố đã được cấp 579 mã số vùng trồng, 25 cơ sở đóng gói, 85 hợp tác xã và 10 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu. Tuy nhiên, sự liên kết vẫn chưa chặt chẽ, khiến đầu ra còn bấp bênh, vì liên quan đến yếu tố chất chất lượng.

Nếu chuỗi giá trị được kết nối chặt chẽ, trái sầu riêng TP Cần Thơ sẽ không còn lo "chín cây rớt giá", mà sẽ chín ngọt trong sự yên tâm của người trồng, niềm tin của doanh nghiệp và sự lựa chọn của thị trường quốc tế.